مهاجرت‌های پرخطر ایرانیان؛ "وقتی که راه دیگری نمانده است" 

از غرق شدن زن و شوهر سردشتی به همراه سه تن از فرزندانشان سه روز می‌گذرد. مقامات فرانسه روز سه‌شنبه، ششم آبان (۲۷ اکتبر) خبر واژگون شدن قایق کوچک حامل پناهجویان و مرگ چهار سرنشین آن در کانال مانش را خبر داده بودند. 

خانواده غرق شده اهل روستای گلینه از توابع سردشت بوده است. این خانوده با پرداخت آخرین پول باقی‌مانده خود برای رسیدن به خاک بریتانیا سوار قایقی شدند که هرگز به مقصد خود نرسید. فرزند سوم این خانواده کرد مفقودالاثر است.  

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

قایق حامل پناهجویان از جمله این خانواده، ظرفیت ۱۷ نفر را داشته اما قاچاقچیان ۲۷ نفر را در آن گنجانده بودند. از سوی دیگر اداره هواشناسی بریتانیا نیز از قبل درباره وضعیت بد هوا و باد‌های شدید در منطقه کانال مانش هشدار داده است.

این حادثه غمناک بحث‌هایی را بر سر انگیزه فرار و مهاجرت ایرانیان از کشورشان برانگیخت.

نماینده سردشت در مجلس گفته است بالغ بر هزار نفر از مردم  سردشت طی پنج ماه اخیر مهاجرت کردند.

کمال حسین‌پور درباره مهاجرت جوانان سردشت به وبسایت رویداد۲۴ گفته است که  بیشتر این مهاجران را مردان و حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد را مردمی تشکیل داده‌اند که به صورت خانوادگی اقدام به مهاجرت کرده‌اند.

او با بیان اینکه در شهرک صنعتی شهرستان سردشت حتی دو کارخانه صنعتی هم فعال نیستند و میزان فعالیت صنعتی در این شهر صِفر است، ادامه می‌دهد: از نظر کشاورزی نیز این شهرستان دارای پوشش جنگلی است که باعث می‌شود مردم امکان کشاورزی نداشته باشند.

بستگان خانواده غرق شده حق مصاحبه با رسانه‌ها را ندارند

وبسایت یادشده درباره علت مهاجرت و سفر خطرناک این خانواده کرد خواسته است با بستگان نزدیک این خانواده صحبت بکند اما این افراد از مصاحبه سرباز زدند. رویداد به نقل از برخی منابع محلی نوشته است مصاحبه این افراد با "چالش‌هایی" مواجه شده و به خانواده آنها گفته شده حق مصاحبه با رسانه‌ها را ندارند.

در گزارش وبسایت رویداد درباره "منابع محلی" و علت مخالفت با مصاحبه بستگان خانواده سردشتی با رسانه‌ها توضیح بیشتری داده نشده است. 

به گزارش رویداد۲۴ تا کنون هیچیک از مقامات جمهوری اسلامی  نسبت به غرق شدن خانواده سردشتی واکنش نشان نداده و رسانه‌ها نیز کمتر به این موضوع پرداخته‌اند.

کارگردان فیلم درخت گردو 

محمدحسین‌ مهدویان، کارگردان فیلم درخت گردو نوشته است که خانواده سردشتی غرق شده را می‌شناسد. فیلم گردو مهدویان سیمرغ بلورین جشنواره فجر را دریافت کرده است. او جایزه خود را به همه "پدران داغدیده" سال ۹۸ از سیل تا حوادث آبانماه تا سقوط هواپیما تقدیم کرده بود.

مهدویان در حساب کاربری‌اش در اینستاگرام با انتشار چند عکس و ویدئو فرزندان این خانواده غرق شده نوشته است که ایران برای این خانواده "خانه‌ای گرم" نبوده و آنان در راه مهاجرتی پر خطر از ایران، در آب‌های سرزمینی غریبه غرق شده‌اند.

مهاجرت با انقلاب آغاز شد

اما چرا خانواده‌های ایرانی با درپیش گرفتن راهی پرمخاطره به کشورهای "غریب" مهاجرت می‌کنند.

مصطفی اقلیما، جامعه شناس، در گفتگو با "انتخاب" تلاش می‌کند به این پرسش پاسخ دهد. رییس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران می‌گوید: «شهروندان ایرانی به هر قیمتی حاضر به مهاجرت می‌شوند و با اینکه می‌دانند امکان دارد جان خودشان را از دست بدهند باز هم مهاجرت می‌کنند. آنها تمام این خطرات را به جان می‌خرند تا شاید آینده خودشان یا فرزندان خودشان را تامین کنند. آنها مهاجرت می‌کنند چون ما راه دیگری برای آنان باقی نگذاشتیم.»

چهار مرحله مهاجرت در چهار دهه 

اقلیما با پرداخت به سرنوشت تلخ خانواده سردشتی می‌گوید مهاجرت یک موضوع اجتماعی و کلان محسوب می‌شود و رشد و افزایش چشم‌گیری در چهار دهه پیدا کرده است.

به گفته اقلیما موج نخست مهاجرت با انقلاب آغاز شده و در مرحله بعدی جنگ و تعطیلی مراکز علمی و دانشگاه‌ها باعث شکل گرفتن موج دوم مهاجرت‌ها شده است. به گفته این جامعه‌شناس ایرانی از موج سوم به بعد مهاجرت‌ها کمی تفاوت پیدا کرده و تشدید مشکلات اقتصادی و افزایش نرخ بیکاری به ویژه بین فارغ‌التحصیلان باعث شده است که موج بعدی مهاجران، نخبگان علمی کشور باشند. 

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

اقلیما با اشاره به افزایش نرخ مهاجران در یک دهه اخیر گفت طی یک دهه اخیر قشری از مردم که نه نخبه علمی محسوب می‌شوند و نه در دسته‌بندی‌های سیاسی هستند به مهاجرت روی آوردند. به گفته این جامعه‌شناس ایرانی فقر، بیکاری، کاهش امنیت اقتصادی، اجتماعی و روانی باعث شده تا آنان به ادامه زندگی در جایی به جز ایران فکر کنند. 

اقلیما با استناد به یک آمار هزینه‌هایی که  "برای همین تعداد شهروندانی که سالانه از ایران به کشورهای ثانویه مهاجرت می‌کنند" صرف می‌شود را حدود ۱۰ میلیارد دلار عنوان کرده، هزینه‌ای که باید آنها را آماده کند "تا تحصیل کنند و بتوانند در آینده خودشان شغل مناسب و در خدمت جامعه و کشور داشته باشند" ولی "افزایش نرخ مهاجرت به معنای افزایش هدر رفتن این منابع ملی است". 

او می‌گوید که بسیاری به فکر مهاجرت افتاده‌اند چرا که "ما راه دیگری برای آنان باقی نگذاشتیم." 

 

• ۲۰ ژوئن: روز جهانی پناهندگان و آوارگان

  همبستگی با آوارگان و پناهجویان

  از سال ۲۰۰۱ بدین سو هرسال در ۲۰ ژوئن مراسمی به‌مناسبت روز جهانی پناهندگان و آوارگان در کشورهای گوناگون جهان برگزار می‌شود. این روز از سوی مجمع سازمان ملل متحد به میلیون‌ها انسانی تقدیم شده است که ناگزیر به ترک خانه و زادگاه خود هستند. حدود صد کشور جهان با برگزاری این مراسم همبستگی خود با آوارگان اعلام می‌کنند.

• ۲۰ ژوئن: روز جهانی پناهندگان و آوارگان

  شمار آوارگان جهان

  خشونت و تجاوز، تعقیب و آزار و نقض حقوق بشر در بسیاری از کشورها از علل اصلی افزایش شمار آوارگان جهان است. بنابه گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، در هر دو ثانیه یک انسان از ‌کشور خود می‌گریزد؛ به عبارتی ۴۳ هزار و ۲۰۰ نفر در روز. این آمار از زندگی میلیون‌ها انسان آواره‌ای حکایت می‌کند؛ سرگذشت‌هایی از تحمل خشونت و رنج بی‌خانمانی تا جسارت و امید برای شروع یک زندگی بهتر.

• ۲۰ ژوئن: روز جهانی پناهندگان و آوارگان

  شمار آوارگان در کدام کشورها بیشتر است؟

  دوسوم آوارگان تنها از پنج کشور جهان هستند: سوریه، افغانستان، سودان جنوبی، میانمار و سومالی. سوریه یک سوم از جمعیت تقریبی ۷۰ میلیونی آوارگان در سراسر جهان را تشکیل می‌دهد. شمار آوارگان افغانستان در سراسر جهان به ۲،۷ میلیون نفر می‌رسد که اکثرا یا به پاکستان پناه برده‌اند و یا به ایران گریخته‌اند. در مجموع از ۲،۲ میلیون پناهنده سودان جنوبی ۸۰۰ هزار نفر در اوگانادا بسر می‌برند.

• ۲۰ ژوئن: روز جهانی پناهندگان و آوارگان

  کدام کشورها میزبان بیشترین آوارگان‌ و پناهجویان هستند؟

  آفریقا میزبان یک سوم از جمعیت آوارگان جهان است. یک چهارم آوارگان در اروپا و یک پنجم آنان در آسیا و اقیانوسیه به سر می‌برند. بقیه نیز به خاورمیانه و آمریکای شمالی و جنوبی پناه برده‌اند. ترکیه با پذیرش ۵،۳ میلیون آواره بیشترین سهم را در میان دیگر کشورهای جهان دارد. به عبارتی از هر شش نفر در ترکیه یک نفر پناهنده است.

• ۲۰ ژوئن: روز جهانی پناهندگان و آوارگان

  علل بحران آوارگی در جهان

  از اواخر سال ۲۰۱۳ بدین سو جهان با کوچ بی‌شمار انسان‌ها روبرو است. پدیده‌ای که حتی در زمان جنگ جهانی دوم نیز چنین رشد فزاینده‌ای نداشت. تعقیب و آزار، جنگ‌های خانمانسوز، درگیری‌های قومی و منطقه‌ای، فقر و بی ثباتی اقتصادی و سرانجام تغییرات اقلیمی از دلایل آوارگی انسان‌هاست. در سال ۲۰۱۷ نزدیک به ۱۹ میلیون نفر به دلیل وقوع گردبادها و طوفان‌های سهمگین و جاری شدن سیلاب‌ها ناگزیر از ترک کشور خود شده‌اند.

• ۲۰ ژوئن: روز جهانی پناهندگان و آوارگان

  مرزهای آبی، مفری برای آوارگان

  درکنار دیگر گزینه‌ها عبور از مرزهای آبی نیز یکی از سریع‌ترین راه‌های ورود غیرقانونی به اروپا محسوب می‌شود. آوارگان بی‌شماری با استفاده از قایق‌های بادی یا قایق‌های فرسوده باری قاچاقچیان موفق شده‌اند خود را به مقصد موعودشان برسانند. اکثر آوارگان از راه آبی دریای مدیترانه می‌استفاده می‌کنند. این مسیر از لبنان یا تونس آغاز می‌شود و به ایتالیا می‌انجامد.

• ۲۰ ژوئن: روز جهانی پناهندگان و آوارگان

  مرزهای زمینی

  آوارگان در مسیر خود به سوی اروپا ناگزیرند هر بلا و سختی را به جان بخرند. برای فرار از مهلکه و نجات جان خود نه تنها باید جسمی قوی داشت بلکه می‌باید از توانایی مالی نسبتا خوبی نیز برخوردار بود. میلیون‌ها انسان آواره با عبور از مسیر بالکان، مقدونیه، صربستان و مجارستان می‌کوشند تا خود را به مکانی امن، به اروپا، برسانند.

• ۲۰ ژوئن: روز جهانی پناهندگان و آوارگان

  قربانی کوچکی در میان آوارگان

  آیلان، کودک کردتبار، تنها سه سال داشت که در آب های مدیترانه غرق شد. او نیز یکی از ۳۰ هزار مهاجری است که در مسیر فرار از زادگاه خود به سوی اروپا جان سالم به در نبردند. بیشتر آوارگان، ۸۵ درصد آنان، به کشورهای همسایه پناه برده‌اند. بسیاری نیز می‌کوشند در اروپا مأمنی برای خود بیابند. بسیاری نیز در این راه جان خود را از دست می‌دهند.

• ۲۰ ژوئن: روز جهانی پناهندگان و آوارگان

  پناهندگان و مشکل پناهندگی

  کنوانسیون پناهندگی ژنو اصلی ترین منبع حقوق پناهندگان محسوب می شود. بنابر این کنوانسیون کسی پناهنده به شمار می آید که به دلیل عقاید سیاسی و ترس از تعقیب و آزار و یا به دلیل موقعیت های اضطراری همچون جنگ ناگزیر از ترک کشور خود است. صرف مسائل اقتصادی برای پذیرش پناهندگی کافی نیست.