کنفرانس بازگشت آوارگان سوری؛از پراکندگی جغرافیایی تا پیامهای دمشق

خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل - رامین حسین آبادیان: کنفرانس بین‌المللی «بازگشت آوارگان سوری» اواخر هفته گذشته با حضور مقامات ۲۷ کشور در شهر «دمشق» پایتخت سوریه انجام شد. «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه در ابتدای این کنفرانس بین‌المللی سخنرانی کرد و مسائلی را در خصوص بحران آوارگان مورد توجه قرار داد که از جمله مهمترین آنها کارشکنی‌های غرب در مسیر بازگشت این آوارگان بود.

رئیس جمهور سوریه در جریان این سخنرانی که در ابتدای کنفرانس بازگشت آوارگان سوری ایراد شد، تصریح کرد: غرب از آوارگان سوری برای تحقق اهداف سیاسی استفاده می‌کند. واقعیت آن است که کشورهای غربی مانع از بازگشت آوارگان سوری به خانه و کاشانه خود می‌شوند. آنها با بکارگیری سیاست «ترغیب و تهدید» از بازگشت آوارگان به مناطق محل سکونت خود ممانعت به عمل می‌آورند.

اسد در ادامه همچنین یادآور شد: ما تمام تلاش خود را برای بازگرداندن آوارگان سوری به کار بسته‌ایم و معتقدیم که آخرین نفر از آوارگان نیز باید به منطقه محل سکونت خود بازگردد. اما با این حال، در برابر این تلاش‌ها موانع بسیاری می‌بینیم. بسیاری از سوری‌های مقیم کشورهای دیگر خواستار بازگشت به کشور خود هستند و نمی‌توان این مسأله را کتمان کرد. آوارگان سوری سیاست‌های کشورهای غربی در حمایت از تروریسم در سوریه را به شدت محکوم می‌کنند.

نگاهی به وضعیت آوارگان سوری

در طول قریب به ۱۰ سالی که از آغاز جنگ علیه سوری سپری می شود، حدود ۱۳ میلیون نفر از مردم سوریه آواره شده اند. طبق آخرین آمار و گزارش ها، در حال حاضر بیش از ۶ میلیو نفر از سوری‌ها در مرزهای خود آواره هستند و هنوز از کشورشان خارج نشده اند. این تعداد از آوارگان ۴۹ درصد از جمعیت کلِّ آنها را تشکیل می دهند.

این درحالی است که حدود ۵۱ درصد از آوارگان نیز کشور خود را به مقصد دیگر کشورها ترک کرده اند. آمارها حاکی از آن هستند که بیش از ۵ میلیون از آوارگان سوری به کشورهای همسایه خود رفته‌اند. کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در همین ارتباط اعلام کرده است که تعداد سوری های مقیم ترکیه در حال حاضر به ۳.۴ میلیون نفر می رسد. این نهاد سازمان ملل همچنین تأکید کرده است که تعداد آوارگان سوری در لبنان به یک میلیون نفر رسیده است.

پراکندگی آوارگان سوری به روایت نمودار

افزون بر آنچه که گفته شد، شمار آوارگان سوری در کشور اردن نیز به حدود ۶۵۰ هزار نفر می رسد و این درحالی است که در عراق نیز تقریباً ۲۵۰ هزار آواره سوری زندگی می کنند. از سوی دیگر، طبق آمارهای موجود، در حال حاضر بیش از ۱۵۰ هزار آواره سوری در کشورهای واقع در شمال آفریقا به سَر می بَرند. از جمله این کشورها می توان به مصر و لیبی اشاره کرد که آوارگان سوری در آنجا سکونت گزیده اند.

فارغ از آماری که ارائه شد، آوارگان سوری در کشورهای اروپایی نیز یافت می شوند. از زمان آغاز درگیری ها در سوریه و حمایت های خارجی از تروریسم در این کشور، شماری از مردم سوریه به کشورهای اروپایی مهاجرت کردند. به عنوان نمونه شمار آوارگان سوری در کشور آلمان حدود ۵۰۰ هزار نفر برآورد می شود. این درحالی است که حدود ۱۰۰ هزار آواره نیز کشور خود را به مقصد کشور سوئد ترک کرده اند. در اتریش نیز قریب به ۵۰ هزار آواره سوری حضور دارند.

علاوه بر این، طبق آخرین گزارش ها و آمارهای منتشر شده، حدود ۱۰۰ هزار تَن از آوارگان سوری نیز در کشورهای آمریکای شمالی به سَر می بَرند که دولت سوریه تمام تلاش خود را برای بازگرداندن این آوارگان از اقصی نقاط جهان به کار بسته است. با تمامی اینها، کارشکنی های کشورهای غربی و در رأس آنها ایالات متحده آمریکا بزرگترین و اصلی ترین مانع در مسیر بازگشت آوارگان به خانه و کاشانه خود است.

بررسی کنفرانس بین المللی آوارگان سوری

کنفرانس آوارگان سوری از ابعاد مختلف قابل بررسی بوده و برگزاری آن در برهه کنونی از اهمیت بسزایی برخوردار است. یکی از جنبه‌های مهم این مسأله این بود که کنفرانس مذکور نشان داد برخلاف اقدامات خصمانه ایالات متحده آمریکا و متحدان غربیِ آن و نیز تبلیغاتشان در خصوص منزوی شدن دمشق، این اتفاق هرگز رخ نداده است و علیرغم خواسته واشنگتن، سوریه در انزوا فرو نرفته است.

یکی از مهمترین، اصلی ترین و اساسی‌ترین اهداف آمریکا و غرب از اعمال تحریم‌های گسترده و خفه کننده علیه سوریه و همچنین حمایت از گروه‌های تروریستی، تکفیری در این کشور، منزوی ساختن دمشق بود. علیرغم تمامی این اقدامات و تشدید فشارها، مقامات دولت سوریه با برگزاری یک همایش و کنفرانس بین‌المللی با مشارکت ۲۷ کشور و ۱۲ نهاد ثابت کردند که مهمترین هدف آمریکا و غرب علیه دمشق به ثمر ننشسته است.

عدم مشارکت واشنگتن و هم‌پیمانانش در کنفرانس بین‌المللی آوارگان سوری از استانداردهای دوگانه آنها در قبال مسأله آوارگان پرده برداشت نکته حائز اهمیت دیگری که وجود دارد این است که علیرغم دعوت دمشق از آمریکا و شماری از کشورهای غربی، هیچیک از آنها حاضر نشدند در کنفرانس آوارگان سوری شرکت کنند. این مسأله به خوبی نشان داد که واشنگتن و متحدانش در کشورهای غربی همچنان سیاست یک بام و دو هوا را در قبال مسأله آوارگان در پیش گرفته‌اند و تمامی ادعاهای آنها در خصوص حمایت از حقوق بشر و کمک به بازگشت آوارگان، عاری از صحت بوده و یک مانور تبلیغاتی است.

بر همین اساس، می‌توان گفت که عدم مشارکت آمریکا و کشورهای غربی در کنفرانس بازگشت آوارگان یک رسوایی تمام عیار برای آنها به شمار می‌رود؛ مسأله‌ای که موجب شد تا کارشکنی‌ها و سنگ اندازی های آنها در مسیر بازگشت آوارگان سوری به کشور خود برای چندمین بار برجسته شود. در همین ارتباط، «فیصل المقداد» معاون وزیر خارجه سوریه نیز اعلام کرد که کنفرانس بازگشت آوارگان سوریه، آمریکا و غرب را رسوا کرد.

افزون بر آنچه که گفته شد، برگزاری کنفرانس بازگشت آوارگان سوری نقش آفرینی مخرب آمریکا و غرب در بهره برداری‌های غیرانسانی از مسأله آوارگان را برای افکار عمومی در منطقه و جهان برملا کرد. اظهارات شرکت کنندگان در کنفرانس مذکور بار دیگر ثابت کرد که آمریکایی‌ها و غربی‌ها ضمن نقض فاحش حقوق بشر و حقوق بین‌الملل، در اقدامی غیر انسانی از مسأله آوارگان برای تحقق اهداف و منافع سیاسی خود بهره برداری کرده و می‌کنند.

دمشق با برگزاری یک کنفرانس بین‌المللی این پیام را به واشنگتن مخابره کرد که دست از مبارزه با تروریسم نخواهد کشید در عین حال، برگزاری کنفرانس مذکور همچنین این پیام مهم و اساسی را از سوی دمشق به واشنگتن مخابره کرد که علیرغم افزایش فشارها، تداوم حمایت‌های خارجی از تروریسم، تشدید تحریم‌های اقتصادی و… مقامات دولت سوریه همچنان بر تداوم نبرد با تروریسم برای آزادسازی تمامی اراضی اشغال شده خود تأکید دارند و هیچیک از فشارهای مذکور تاکنون عزم آنها برای تداوم این مسیر را سست نکرده است.

این بدان معناست که برخلاف آنچه که آمریکا و غرب در سوریه به دنبال تحقق آن بودند، آنها خود به دلیل ناتوانی در تحقق اهدافشان در این کشور منزوی شده‌اند. مقامات سوری در جریان کنفرانس بازگشت آوارگان اعلام کردند که تحت هیچ شرایطی دست از حمایت، حفاظت و حراست از استقلال و حاکمیت ملی خود برنخواهند داشت. بر همین اساس، ناگفته پیداست که کنفرانس آوارگان سوری اهداف خود را محقق ساخت و پیام‌هایی را که می‌بایست به طرف‌های مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی مخابره کرد.