سفر تودیعی مایک پمپئو به اروپا و خاورمیانه با نگرانی هائی در بارۀ برنامۀ دولت ترامپ در قبال ایران همراه است

 سفر تودیعی مایک پمپئو به اروپا و خاورمیانه با نگرانی‌هائی در بارۀ برنامۀ دولت ترامپ در قبال ایران همراه است

مایک پمپئو، وزیر امور خارجۀ آمریکا، در آستانۀ پایان عمر دولت کنونی این کشور، از روز شنبه ١٤ نوامبر دوره سفر خود به هفت کشور اروپائی و خاورمیانه را از پاریس آغاز کرد. مایک پمپئو پس از یک اقامت دو روزۀ خصوصی همراه با همسر خود در پایتخت فرانسه، روز دوشنبه با امانوئل مکرون، رئیس جمهوری این کشور، و نیز ژان ـ ایو لودریان، همتای خود دیدار و گفتگو می‌کند. منابع آگاه در کاخ الیزه اعلام کردند که این سفر بدرخواست مقامات آمریکا انجام می‌گیرد و یک «دیدار سادۀ تشریفاتی» است که در هماهنگی با اکیپ جو بایدن و یا به زبان دیگر با موافقت او ترتیب یافته است.

مایک پمپئو در دیدار روز دوشنبۀ خود با رئیس جمهوری فرانسه و وزیر امور خارجۀ این کشور نخواهد توانست در بارۀ آیندۀ همکاری‌های میان پاریس و واشینگتن سخن گوید. دولتی که وی بدان تعلق دارد تا دو ماه دیگر قدرت را ترک می‌کند و به دولت دیگری می‌سپارد که تقریباً در کلیۀ موضوعات مورد علاقۀ دو کشور سیاست دیگری دارد.

مایک پمپئو، همانند رئیس خود دونالد ترامپ، پیروزی جو بایدن را به رسمیت نشناخته است و بنابراین مقامات فرانسه نیز قصد ندارند برای سفر او اهمیت ویژه‌ای قائل شوند. بگفتۀ آنان دیدار او در چارچوب مناسبات عادی میان دو کشور انجام می‌گیرد.

رئیس جمهوری فرانسه همانند بسیاری از دیگر رهبران اروپا پیروزی چو بایدن را به رسمیت شناخته و با او در بارۀ اولویت‌های مناسبات دوجانبه گفتگو کرده است. امانوئل مکرون در پیامی در توئیتر نوشت که توجه به «اقلیم، سلامت جهانی، امنیت بین‌المللی و اقدام چندجانبۀ کارآ» از سیاست‌های مشترک و اولویت‌های متقابل است. سیاست‌هائی که تا کنون اختلاف نظر در بارۀ آنها میان دو طرف عمیق و گسترده بود.

وزارت امور خارجۀ آمریکا اعلام کرده است که «کار مشترک میان اروپا و آمریکا در بارۀ مسائل اقتصادی و امنیتی، اقدامات در مقابله با تروریسم و تهدیدات جهانی» در دستور کار دیدارهای مایک پمپئو در پاریس قرار دارد. در این زمینه فرانسه نگران آنست که دولت دونالد ترامپ به خروج نیروهای آمریکا از افغانستان و عراق شتاب بخشد و این چنین بی ثباتی بیشتری را در این مناطق به دنبال آورد. ژان ـ ایو لودریان، وزیر امور خارجۀ فرانسه پیشاپیش اعلام کرده است که مخالفت آشکار و صریح خود را با خروج سریع و شتابزدۀ نظامیان آمریکا از این دو کشور به اطلاع همتای آمریکائی خود خواهد رساند.

نگرانی‌ها نسبت به برنامۀ دولت ترامپ برای ایران

اما آنچه بیش از همه برای اروپائیان نگران کننده است، رفتار دولت ترامپ در قبال ایران در دو ماه آینده است. دولت کنونی آمریکا، چنانکه «اِلی گرانمایه» کارشناس «شورای اروپا برای روابط خارجی» به روزنامۀ فرانسوی لوموند ابراز داشته، ممکن است «این چند هفتۀ باقی مانده از عمر خود را آخرین فرصت برای به دام انداختن ایران تلقی کند و تلاش نماید این کشور را با تشدید مجازات‌های اقتصادی و یا حملات سایبری و یا ضبط نفتکش‌ها و یا قتل مقامات سپاه پاسداران به واکنشی و درگیری وادارد».

چندی پیش در پی گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر افزایش ذخیرۀ اورانیوم غنی شدۀ ایران به ٢٤٤٢٫٩ کیلوگرم یعنی ١٢ برابر میزان پیش‌بینی شده در توافق اتمی موسوم به برجام، پادشاه عربستان سعودی قدرت‌های بزرگ را به قاطعیت در برابر تهران فراخواند. این میزان با این حال، چنانکه «بنجامن اوتکوورتور»، پژوهشگر بنیاد تحقیقات راهبردی در پاریس می‌‌گوید «در گزارش تازۀ آژانس هیچ نکتۀ متفاوتی نسبت به گزارش‌های پیشین در ماه سپتامبر یا ماه ژوئن وجود ندارد [زیرا] سطح غنی‌سازی تغییر نیافته، بازرسی‌ها در تاسیسات گشوده به آژانس ادامه دارد». او می‌گوید مقامات «ایران امروز همۀ توجۀ خود را به آغاز ریاست جمهوری بایدن معطوف کرده‌اند و در چنان موقعیت اقتصادی دشواری قرار دارند که نیازمند بازگشت دولت آیندۀ آمریکا به برجام هستند. مشکل اساسی در آهنگ انتظارات دو طرف است».

کشورهای اروپائی عضو برجام امیدوارند که ایران در دورۀ کوتاه باقی مانده از دولت ترامپ در گفتار و رفتار خویشتن داری نشان دهد و آغاز کار دولت جو بایدن را که تحت شرایطی خواستار بازگشت به برجام است انتظار کشد. با این حال، برای پس از آن، این پرسش باقی می‌ماند که چگونه خواست ایران را برای برداشتن مجازات‌های برقرار شده علیۀ این کشور با رعایت کامل توافق اتمی از سوی تهران و گشایش گفتگوها به برنامۀ موشکی و امنیت منطقه ای همراه ساخت.

نگرانی‌ها در بارۀ خاورمیانه

برنامۀ دولت کنونی آمریکا در دو ماه آینده برای خاورمیانه نیز نگرانی‌هائی را در اروپا و فرانسه برانگیخته است. مایک پمپئو در دوره سفر خود از بلندی‌های جولان و شهرک یهودی نشین «بسجوت» در کرانۀ باختری رود اردن دیدن خواهد کرد. «بسجوت» یکی از شهرک‌های شهره در تولید شراب است که اتحادیۀ اروپا بر تولیدات آن برچسب «شهرک غیرقانونی» می‌زند و همین موجب شکایتی از سوی تولیدکنندگان این شهر در برابر دیوان عدالت اتحادیۀ اروپا شده است. مایک پمپئو در گذشته حمایت خود را از تولید کنندگان شراب این شهر اعلام داشت و آنان نیز در برابر، شرابی را به نام وی نامگذاری کردند.

اروپائیان نگرانند که مایک پمپئو در این دوره سفر با آگاهی از پایان دورۀ خود، سیاست‌های دولت ترامپ در این منطقه را که از نظر اروپا در مغایرت کامل با معیارهای سنتی برای حل اختلافات میان اسرائیل و فلسطین بوده، تقویت نماید و گام‌های دیگری در اجرای برخی تصمیمات بردارد. گام‌هائی که بازگشت به عقب را ناممکن سازد. اروپائیان بویژه نگران آنند که سیاست حمایتی کنونی آمریکا، بنیامین نتانیاهو را به ضمیمه کردن بخشی از کرانۀ باختری رود اردن چنانکه پیش از این اعلام شده بود تشویق نماید و آخرین امیدهای انجام گفتگوهای صلح را نابود نماید.

از نظر اروپا تنها ملاحظه‌ای که ممکن است نتانیاهو را از این کار بازدارد، پیچیده کردن مناسبات این کشور با دولت آیندۀ آمریکاست. نخست وزیر اسرائیل نیز بخوبی می‌داند که عمر دولت دونالد ترامپ به پایان رسیده است و او نیز باید بیشتر به آیندۀ روابط خود بیندیشد.

مایک پمپئو هنگام خروج از هواپیما در شبکۀ توئیتر «از سفر به فرانسه، کهن ترین دوست و متحد آمریکا» ابراز «شادی» کرد و نوشت «مناسبات ما [با فرانسه] بر اساس ارزش‌های مشترک، دموکراسی، آزادی و حاکمیت قانون» بنا شده است. این سفر با این حال، نخستین دیدار دوجانبۀ او از فرانسه به استثنای سفری است که وی در آن دونالد ترامپ را همراهی می‌کرد.

مایک پمپئو پس از فرانسه به ترکیه، گرجستان، اسرائیل، امارات متحد عربی، قطر و عربستان سعودی سفر می‌کند. / رادیو فرانسه



فیلمها و خبرهای بیشتر در کانال تلگرام پیک ایران