اثربخشی اقدامات دولت‌ها برای مهار شیوع کرونا

به گزارش ایرنا، در نبود واکسن و با داروهای ضد ویروس، اکنون اقدامات دولت‌ها در کنترل کووید۱۹ منحصر است به مداخله های غیر دارویی مانند قرنطینه و محدودیت رفت و آمد. مقاله یادشده اثربخشی این مداخلات را ارزیابی کرده است. 

از آنجایی که مداخله دولت‌ها در زمینه های فوق می تواند بهای سنگین اقتصادی و اجتماعی بر جامعه تحمیل کرده و رفتار فردی، سلامت روانی و امنیت اجتماعی را متاثر کند، شایسته است که این اقدامات مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. 

این مقاله از روی آمار های اولیه بیش از ۶ هزار مورد مداخله در ۷۹ قلمرو تهیه شده و در نهایت با آمار بیش از ۴۲ هزار مورد مداخله در ۲۲۶ کشور ارزیابی شده است. 

این مقاله نشان می دهد که مداخله های کم هزینه و منعطف تری هستند که می توانند به میزان قابل توجهی از میزان گسترش بیماری بکاهند. 

بر اساس این بررسی مؤثر ترین اقدامات از این قرار هستند

• لغو کردن گردهم آیی های کوچک (زیر ۵۰ نفر)، مانند رستوران، مغازه و مهمانی ها
• تعطیلی مراکز آموزشی و مدارس
• محدودیت مرزی و پیشگری از گسترش بیماری از یک کشور به کشور دیگر
• افزایش دسترسی به ماسک و سایر وسایل پیشگیری
• محدودیت جابجایی موردی و فردی
• قرنطینه در سطح ملی
• لغو گردهمایی‌های بزرگ

از میان راهکارهای کم اثر نیز به موارد زیر اشاره می کند:

• دخالت پلیس و نیروهای نظامی
• هشدار در خصوص سفر
• ایجاد محدودیت در استفاده از وسایل نقلیه همگانی
• دریافت کمک خارجی 
• افزایش قابلیت آزمایش
• روشهای شناسایی و رهگیری
• پاکیزه سازی اماکن عمومی

موثرترین اقدام از بین همه اقدامات و مداخله‌های دولتی، محدودیت یا لغو گردهمایی‌های کوچک معرفی شده است. از آن جمله می توان به تعطیلی فروشگاه‌ها، غذاخوری‌ها، تجمعات زیر ۵۰ نفر، و اجباری شدن کار از خانه اشاره کرد. در مرتبه دوم تعطیلی مراکز آموزشی بیشترین تاثیر مثبت را داشته است. 

به نوشته این مقاله، در ابتدا به نظر می رسید تعطیلی مدارس تاثیر ناچیزی روی گسترش بیماری داشته باشد. اما داده های جدید از اهمیت این موضوع پرده برداشت. در آمریکا تعطیلی مدارس نزدیک به ۶۰ درصد از میزان ابتلا و مرگ و میر ناشی از کووید۱۹ کاسته است. 

تحقیقی در کره جنوبی نشان می دهد نوجوانان بین ۱۰ تا ۱۹ ساله بیشتر از افراد بالغ  در گسترش ویروس سهیم هستند. 

ممنوعیت جابجایی و تجمع موردی مانند قرنطیه کردن بخشی از جامعه نیز از موارد مؤثر بوده است. 

این مقاله می افزاید باید توجه داشت برخی از این اقدامات می تواند اثرات مخرب دیگری داشته باشند. مثلاً تعطیلی مدارس موجب وقفه در آموزش کودکان شده و آنها را منزوی می کند. همچنین خشونت خانوادگی با افزایش محدود شدن افراد افزایش یافته است که بیشترین قربانی آن زنان و کودکان هستند. 

همچنین در سترسی به درمان‌های طولانی مدت مانند شیمی درمانی نیز به دلیل اینگونه اقدامات دچار اختلال شده و به این ترتیب شانس ادامه حیات برخی از بیماران را کاهش داده است. 

نویسندگان این پژوهش همچنین اقدامات کم هزینه ای را شناسایی کرده اند که می تواند به همان اندازه اقدامات پرهزینه، مؤثر باشند. به عنوان مثال اقدامات تشویقی و آگاهی بخش از سوی دولتها، ضمن اینکه هزینه زیادی به دولت تحمیل نمی کند، اما تاثیر قابل توجهی دارند.

از این جمله می توان به تشویق غیراجباری مردم به رعایت فاصله اجتماعی نیز اشاره کرد. پژوهش‌ها نشان داده اند مداخله غیر اجباری دولت‌ها فقط به میزان ناچیزی از مداخله اجباری و ممنوعیت قانونی کم اثرتر بوده است. به این ترتیب روشهای آموزشی و تبلیغی ضمن کم هزینه و کم مداخله گر بودن، اثر قابل توجهی دارند. 

از جمله اقدامات کم هزینه ولی مؤثر می توان به حمایت دولت از افراد آسیب پذیر و همچنین محدودیت های مرزی اشاره کرد. اگرچه محدودیت های مرزی اثرات نامطلوبی روی اقتصاد و تجارت به جا خواهد گذاشت. 

این پژوهش همچنین نشان می دهد که برخی از اقدامات تقریباً بی اثر بوده اند. اقداماتی مانند شستشو و تمیز کردن فضاهای عمومی از آن جمله است. با این حال توصیه سازمان بهداشت جهانی هنوز بر پاکیزه سازی اماکن عمومی دایر است. 

در ادامه این مقاله می خوانیم که مشاهده نکردن اثربخشی این اقدام در مطالعه حاضر می تواند به این دلیل باشد که دولت‌ها و رسانه ها اقدامات این چنینی، یعنی ضد عفونی کردن یا شستشوی فضاهای عمومی را کمتر گزارش می دهند و از این رو به خوبی در آمارها منعکس نشده است. 

از جمله موارد کم اثر همچنین می توان به محدویت در استفاده از وسایل نقلیه عمومی اشاره کرد. در این پژوهش مشاهده شده است که محدود کردن استفاده از وسایل نقلیه عمومی کاهش چندانی در گشترس بیماری نشان نمی دهد. اما نویسندگان اذعان می‌کنند افزایش استفاده از ماسک در وسایل نقلیه عمومی می تواند دلیل کاهش نقش اینگونه وسایل در شیوع بیماری باشد. 

این پژوهش در پایان تاکید می کند که هیچ‌کدام از اقدامات نام برده شده به تنهایی نمی توانند مؤثر بوده و برای کنترل این بیماری باید از مجموعه ای از اقدامات ترکیبی بهره برداری کرد. 

این پژوهش منکر نقش تعیین کننده قرنطینه در سطح ملی نیست اما تاکید دارد که می توان با استفاده از مجموعه‌ای از اقدامات کوچکتر و با استفاده از زمان بندی دقیق به جای قرنطینه کامل در سطح ملی، از برخی عوارض نامطلوب آن مانند صدمات اقتصادی و انسانی پیشگیری کرد.