مقاومت اقتصادی و ۲ پیش‌نیاز توأمان

شکست «دونالد ترامپ» در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و خروج ناگزیر او از کاخ سفید طی ماه‌های پیش رو، فرصتی است برای کشورهایی که طی چهار سال گذشته، تحت تأثیر سیاست‌های تقابل‌جویانه واشنگتن درحوزه‌های سیاسی و اقتصادی، فشارهای زیادی را متحمل شدند. جمهوری اسلامی ایران به عنوان مخاطب سیاست «فشار حداکثری» ترامپ، بیشترین تنگناها را تحمل کرد و سخت‌ترین شکست را هم ایرانیان به سیاست ترامپ وارد کردند.

فشار حداکثری؛ اسم رمز جنگ اقتصادی علیه ایران

«فشار حداکثری» عنوان راهبردی بود که آمریکای ترامپ طی سه سال گذشته، تصمیمات و سیاست‌های عملی خود در برابر ایران را بر اساس آن تنظیم می‌کرد؛ راهبردی که از بستن هیچ مجرا و روزنه‌ای برای اعمال فشار اقتصادی بر کشور فروگذار نکرد و حداکثر توان و ظرفیت خود و متحدانش را برای نبرد اقتصادی با تهران بسیج کرد.

در این مسیر، روابط اقتصادی دیگر کشورها با ایران هم از تحریم‌های آمریکایی متأثر شد. ایران که در نتیجه اجرایی‌سازی برجام، تازه از زیر فشارهای سنگین چندساله غرب سر برآورده بود، به یکباره و دوباره تحت شدیدترین تنگناهای اقتصادی فزاینده قرار گرفت. تحریم‌هایی بی‌سابقه بر کشور تحمیل شد. هدفگذاری به صفر رساندن صادرات نفت ایران از سوی آمریکا، اگرچه به همت وزارت نفت و تلاش مسئولان نفتی هرگز محقق نشد، ولی نشان دهنده میزان فشار و عزم جدی تحریم‌گران برای به زانودرآوردن اقتصاد کشور بود. مسئولان برای توصیف شرایطی که طی سه سال گذشته بر کشور رفت، از تعبیر درست «جنگ اقتصادی» و «تروریسم اقتصادی» استفاده می‌کنند.

«حسن روحانی» رئیس‌جمهوری که بارها از این تعبیر استفاده کرده است، روز چهارشنبه ۶ آذر در جلسه هیأت دولت هم «دفاع مقدس» را هم وزن دفاع درجنگ تحمیلی دانست و گفت: در تاریخ ایران ۲ دفاع مقدس داشتیم یک دفاع مقدس ۸ ساله در برابر صدامیان و یک دفاع مقدس در برابر جنگ اقتصادی ترامپیان و بحمدالله ملت ما هم در هر دو جنگ موفق و پیروز شد.

رئیس‌جمهوری با اشاره به شباهت‌های جنگ اقتصادی با جنگ تحمیلی گفت: در این جنگ ۳ ساله هم تقریباً تنها بودیم و کسی ما را یاری و کمک نکرد اما این کارگران، کشاورزان، صادرکنندگان و تلاشگران تولید به عنوان سربازان خط مقدم جبهه اقتصاد و مردم عزیز ما بودند که مقاومت و ایستادگی کردند و تا امروز ما را به پیروزی و موفقیت رساندند.

شیوع ویروس کرونا هم نه تنها از شدت تحریم‌های اقتصادی نکاست، بلکه زمینه‌هایی تازه برای اعمال فشار بر کشور فراهم کرد. مخالفت گروه حاکم بر کاخ سفید با اقدام صندوق بین‌المللی پول که قصد داشت ۵ میلیارد دلار برای مسائل پزشکی و مقابله با کرونا به ایران اختصاص دهد، تصویری روشن از ابعاد جنگ اقتصادی به تصویر کشید.

در تمام این مدت، دار و دسته ضدایرانی کاخ سفید  اتهامات حقوق بشری، فشار بر برنامه موشکی دفاعی جمهوری اسلامی، ترور فیزیکی و شخصیتی مسئولان جمهوری اسلامی و نیز ادعای ایجاد ناامنی در منطقه را در جهت تقویت فشار حداکثری به کار بستند.

مقاومت مردم و تدابیر دولت جهت مقابله با تحریم‌ها

هوشمندی دولت در پایبندی به چارچوب حقوقی برجام و در عین حال کاهش گام به گام تعهدات هسته‌ای در چارچوب توافق، تلاش دستگاه اجرایی برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر و نیز ایستادگی مردم در برابر فشارها، شکست‌های سنگینی را به سیاست ضدایرانی واشنگتن وارد کرد. ناکامی واشنگتن در مراجع حقوقی بین‌المللی در پیشبرد ایران‌ستیزی از مجرای حقوقی، نقطه اوج موفقیت ایران در مقابله با ترامپ بود.

به رغم انکار تأثیر تحریم‌ها بر اقتصاد کشور و انتقاداتی که مخالفان به عملکرد دولت وارد می‌دانند، ولی آمارها، گویای واقعیتند. به گفته روحانی، همه شاخص‌های اقتصادی نشان می‌دهد که دولت جمهوری اسلامی ایران در طول ۳، ۴ سال قبل از جنگ اقتصادی دارای سیاست و عملکرد درست و قابل مقایسه و قابل ارائه در دوره بلندمدت تاریخ اقتصادی ایران بوده است.

رئیس‌جمهوری درجلسه هیأت دولت تصریح کرد: در ۳ سال گذشته نیز که در جنگ تمام عیار اقتصادی بودیم و علیرغم مواجهه با کرونا، شاهد اقدامات بزرگی در عرصه تولید هستیم. تولید صنعتی در مهرماه امسال نسبت به شهریور ماه امسال از رشد ۷۵ درصدی برخوردار بوده است.

در کنار همه اینها، دولت همواره در راستای خنثی‌سازی تبعات اقتصادی تحریم گام برداشت. به رغم کاهش قابل توجه درآمدهای ارزی، دولت طی سال‌های گذشته تلاش کرد برنامه‌های مهمی را در راستای کمک به معیشت مردم پیش ببرد.

چندی پیش بود که «محمدباقر نوبخت» در نامه‌ای خطاب به رئیس مجلس به برخی اقدامات مهم دولت اشاره کرد و نوشت: اداره دخل و خرج کشور با تقلیل درآمدهای ارزی از صد و چند میلیارد دلار به چند میلیارد دلار که فقط در ۷ ماهه اول سال جاری بیش از ۴۸ هزار میلیارد تومان خزانه با عدم تحقق درآمدها مواجه بود، از یک سو و پرداخت به‌موقع همه یارانه‌ها، حقوق‌ها، اجرای امتیازات ۵۰ درصدی فصل دهم قانون مدیریت خدمات کشوری کارمندان، همسان‌سازی حقوق بازنشستگان لشکری، کشوری و تأمین اجتماعی که کمترین خدمت به آن بزرگواران است؛ در کنار پرداخت بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان به طرح‌های عمرانی که آثار آن در افتتاح‌های پایان هر هفته قابل مشاهده است، ضمن ۳۶ هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی از سوی دیگر، جز با اتکال به خدا و تدبیر دولت قابل انجام نیست و این به بدخواهان ملت پیام و نشان می‌دهد که در سومین سال تحریم، هنوز همچنان چرخ توسعه جمهوری اسلامی ایران در گردش است.

دولت در یک سال گذشته هم با ارائه هزینه‌های کمک معیشتی و اعطای وام‌های کرونایی تلاش کرد فشار را بر مردم کاهش دهد. دولت در دور دوم حمایت‌های مالی کرونایی از اقشار آسیب‌پذیر پرداخت وام یک میلیون تومانی برای ۱۰ میلیون خانواده و کمک هزینه ۱۰۰ هزار تومانی برای ۳۰ میلیون خانوار را در دستور کار دارد.

چگونه تداوم پیروزی ملت را تضمین کنیم؟

اگرچه مردم طی سالهای اخیر تنگناهای معیشتی بسیار زیادی را تحمل کردند، ولی به اذعان خود رسانه‌ها و مقام‌های آمریکایی، ایران در بی اثر کردن سیاست‌های ضد ایرانی ترامپ موفق بوده است.

مسیر تداوم پیروزی ملت از رهگذر اتخاذ سیاست خارجی هوشمندانه و دیپلماسی فعال و مقتضی دولت در برابر سیاست‌های واشنگتن و عزم جدی حاکمیت در تأمین منافع ملی می‌گذرد؛ مسأله‌ای که مسئولان کشور بر آن تاکید کرده‌اند.

رئیس‌جمهوری روز چهارشنبه با اشاره به اینکه سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران کاملاً روشن است، تصریح کرد: سیاست جمهوری اسلامی ایران همانطور که بارها تأکید کرده، تعهد در برابر تعهد، اقدام در برابر اقدام، کاهش تنش در برابر کاهش تنش، احترام در برابر احترام و تعهدات بین‌المللی در برابر تعهدات بین‌المللی است. اگر چنین اراده‌ای در حاکمان آینده آمریکا وجود داشته باشد، به نظر من حل مسأله بسیار آسان است.

رئیس‌جمهوری خاطر نشان کرد: ایران و آمریکا هر دو می‌توانند تصمیم بگیرند و اعلام کنند که به شرایط ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ برمی‌گردند هم ما برمی‌گردیم و این می‌تواند راه‌حل بزرگی برای بسیاری از مسائل و مشکلات باشد و مسیر و شرایط را کاملاً تغییر دهد و سپس می‌توان مراحل بعدی را در بخش‌های مختلف ادامه داد.

این اظهارات به معنی کاهش تمرکز بر بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی کشور برای مقابله با فشارهای خارجی نیست. تعهد دولت به اقتصاد مقاومتی، تمرکز همزمان بر درونزایی اقتصاد و بهره‌گیری از فرصت تعامل با اقتصاد بین‌الملل را در دستورکار دستگاه اجرایی قرار داده است.

رئیس‌جمهوری روز چهارشنبه با بیان اینکه برنامه‌های دولت بر این مبنا نیست که فردا چگونه خواهد بود، بلکه بر اساس شرایط سخت تدوین شده است، گفت: دولت برنامه ۹ ماهه‌ای را بر مبنای شرایط سخت تدوین کرده است اما در عین حال همواره این چنین بوده که اگر مشکلی برای مردم در زندگی پیش آمده بخاطر فشارهای ناحق و غیرانسانی کاخ سفید بوده و هر زمانی که آنها به تعهدات بین‌المللی برگردند، آن شرایط عوض خواهد شد.