واکنش صالحی به مجلس: پول ساخت هزار سانتریفیوژ IR6 را نداریم

علی اکبر صالحی با اشاره به مصوبه ۱۲ آذر مجلس شورای اسلامی موسوم به "اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران" می‌گوید این مصوبه وظایفی مشخص کرده که منابع مالی انجام آن موجود نیست.

رئیس سازمان انرژی اتمی در بخشی از گفت‌وگویی مفصل با وب‌سایت انتخاب، که ویدئو و متن آن دوشنبه اول دی‌ماه منتشر شد، به این تصمیم مجلس و حواشی آن پرداخت.

در طرح مصوب مجلس که بلافاصله به تائید شورای نگهبان رسید و به صورت قانون درآمد، سازمان انرژی اتمی موظف شده ظرف سه ماه غنی‌سازی اورانیوم را با حداقل هزار دستگاه سانتریفیوژ نسل دوم آغاز کند و طی یک سال غنی‌سازی  را با هزار سانتریفیوژ نسل ششم (IR6) توسعه دهد.

فقدان بضاعت مالی برای انجام تکلیف مجلس

صالحی با بیان این که سازمان انرژی اتمی "بضاعت مالی" انجام این تکلیف را ندارد گفت: «بلاخره وقتی شما هزارتا سانتریفیوژ آی‌آر۶ می‌خواهید مواد اولیه‌اش را باید تامین کنید. خیلی چیزهای دیگر را باید تامین کنید. پولش از کجا باید بیاید؟ اگر از منابع داخلی باید تامین شود اینها یا نمی‌دانند منابع داخلی ما چه قدر است یا نمی‌دانند ارزش هر سانتریفیوژ آی‌آر۶ چه قدر است!»

یکی از موارد غیرمعمول تائید مصوبه مجلس در شورای نگهبان که صالحی هم می‌گوید به آن اعتراض و انتقاد دارد این است که این شورا به طور اصولی مصوبه‌هایی را که برای دولت بار مالی جدید ایجاد می‌کند اما منابع آن مشخص نمی‌شود را تائید نمی‌کند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

رئیس جمهوری حسن روحانی و وزارت خارجه دولت او  به صراحت با مصوبه مجلس مخالفت کرده‌اند و معتقدند نظرات کارشناسی دستگاه دیپلماسی و شورای عالی امنیت ملی در آن لحاظ نشده است.

با این همه دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ۱۵ آذر با انتشار بیانیه‌ای بدون اطلاع روحانی به عنوان رئیس این شورا، مدعی شد که طرح مجلس در هماهنگی با شورا تصویب شده است.

رئیس سازمان انرژی اتمی انتشار این بیانیه را کار نادرستی عنوان می‌کند. محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری نیز می‌گوید دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی نمی‌تواند بدون اطلاع و اجازه حسن روحانی چنین بیانیه‌ای صادر کند.

قانون "اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها" همچنین سازمان انرژی اتمی را موظف کرده که "بلافاصله" تولید اورانیوم با غنای بیست درصد را آغاز کند. این قانون از دولت خواسته در صورتی که کشورهای باقیمانده در توافق هسته‌ای ظرف دو ماه زمینه "عادی نشدن روابط کامل بانکی و عدم رفع کامل موانع صادرات و فروش کامل نفت" ایران را فراهم نکند اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کند.

مصوبه مجلس ایران سازمان انرژی اتمی را موظف کرده طی یک سال هزار سانتریفیوژ IR6 تولید کند

توافق هسته‌ای و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پس از حدود دو سال مذاکره میان نمایندگان جمهوری اسلامی و کشورهای ۱+۵ (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان) در دولت اول روحانی به امضاء رسید.

نمایندگان ایران پیش از آغاز مذاکره با کشورهای ۱+۵ مذاکرات محرمانه‌ای نیز با آمریکا و در مسقط، پایتخت عمان داشته‌اند که صالحی می‌گوید به موازات مذاکرات رسمی ادامه داشته است.

مذاکره مخفی با آمریکا با موافقت خامنه‌ای

مذاکرات مخفیانه با آمریکا در عمان و زمینه‌چینی برای مذاکره با کشورهای ۱+۵ در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد و زمانی انجام شد که سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی بود.

رئیس سازمان انرژی اتمی می‌گوید رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای دستور داده بود که این دو مسیر به موازات هم جلو بروند و رئیس جمهور به عنوان رئیس شورای عالی امنیت ملی "متولی هر دو راه باشد".

صالحی افزود احمدی‌نژاد به او گفته برای مذاکره با آمریکا آمادگی ندارد و توصیه کرده "وارد این راه نشوید" اما "ما شدیم". او از محمد جواد ظریف، وزیر خارجه و رئیس هیئت مذاکره‌کننده ایران نقل می‌کند که با این کار احمدی‌نژاد "یک‌سال فرصت‌سوزی" شد.

به گفته صالحی مذاکرات محرمانه ایران و آمریکا که با میانجیگری سلطان قابوس، پادشاه وقت عمان و موافقت خامنه‌ای قرار بود در سال ۱۳۹۱ پیش برود، به دلیل کنار کشیدن احمدی‌نژاد و برخی مخالفت‌ها بسیار کند و با وقفه پیش رفت تا سرانجام در اواخر سال و نزدیک به انتخابات ریاست جمهوری از دفتر خامنه‌ای تماس گرفتند که باقی مذاکرات بماند برای دولت بعدی.

نگرانی از "محو شدن" اسناد مذاکرات

علی اکبر صالحی به انتخاب گفته است: «از آقای دکتر ظریف خواهش می کنم اگر امکان دارد یک کلاسور بزرگ که مربوط به مذاکرات محرمانه در عمان است را منتشر کنند.»

صالحی می‌گوید این اسناد ارزش تاریخی دارد و برای نسل آینده مهم است که بداند حقیقت امر در این مذاکرات چه بود. او افزود به همین دلیل انتشار این اسناد اهمیت زیادی دارد "وگرنه ممکن است خدای ناکرده اینها یک‌دفعه یک‌جوری محو شود".

بازدید احمدی‌نژاد از تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم نطنز در سال آخر دوره دوم ریاست جمهوری

ظاهرا به جز کنار کشیدن احمدی‌نژاد، مخالفت جلیلی نیز در وقفه در مذاکرات مسقط نقشی مهمی داشته است. صالحی در پاسخ به این پرسش که جلیلی چگونه به رغم موافقت خامنه‌ای با مذاکرات مخالفت کرده می‌گوید اینها جزئیاتی است که انتشار همان اسناد آن را روشن می‌کند.

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا اردیبهشت ۱۳۹۷ فرمان اجرایی خروج از توافق هسته‌ای و برجام را امضاء کرد و پس از آن تحریم‌های لغو یا تعلیق شده آمریکا علیه جمهوری اسلامی دوباره اعمال شد.

جو بایدن که در انتخابات سوم نوامبر پیروز شد و از ۲۱ ژانویه وارد کاخ سفید می‌شود ابراز تمایل کرده به توافق هسته‌ای بازگردد. دولت روحانی نیز از این کار استقبال می‌کند، گرچه اجرای مصوبه مجلس می‌تواند به معنای خروج ایران از برجام باشد.

بسته شدن سگک دور روسیه روی ایران؟

با وجود مخالفت اصولگرایان که اکثریت کرسی‌های مجلس را در اختیار دارند با از سرگیری احتمالی مذاکرات با آمریکا، علی اکبر صالحی معتقد است رویکرد بایدن و ترامپ تفاوت دارد و "این یک فرصت است".

او می‌گوید مهار چین و مهار روسیه دو اولویت مهم سیاست خارجی بایدن است و کمربندی که آمریکا دور روسیه انداخته "سگکش روی ایران بسته می‌شود".

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

رئیس سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگو با انتخاب گفت: «برای آمریکا مهم است که اگر یک جوری با ایران تعامل کند می‌تواند به روسیه فشار بیاورد. روس‌ها و چینی‌ها این را فهمیده‌اند. چین دارد پیشنهاد می‌دهد که بیایید در منطقه بحث و مذاکره جمعی کنید.»

وزیر خارجه دولت دوم احمدی‌نژاد می‌گوید اگر آمریکا، روسیه و چین را سه راس یک مثلث در نظر بگیریم "یک فرصتی اینجا برای ایران پیش آمده است".

صالحی ابراز خوش‌بینی می‌کند که چون چین و روسیه دو مشکل اصلی جو بایدن هستند و "ایران اینجا در جایگاه یک نقش‌آفرین برایش مهم است" راه تعامل با جمهوری اسلامی را در پیش بگیرد و بدون پیش شرط به برجام بازگردد.

جو بایدن گرچه از تمایل به بازگشت به برجام و توافق هسته‌ای صحبت کرده بر ضرورت گفت‌وگو با تهران بر سر برنامه‌های موشکی و فعالیت منطقه‌ای هم تاکید می‌کند و هسته اصلی سیاست‌هایش در این حوزه‌ها زیاد با ترامپ تفاوت ندارد.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  با این امضای دونالد ترامپ، دولت آمریکا نه‌ تنها از توافقنامه اتمی "برجام" خارج شده، بلکه می‌خواهد تحریم‌های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی را نیز بار دیگر از سر ‌گیرد. بدین ترتیب هر شرکتی که با آمریکا و با دلار در سطح جهانی معامله می‌کند در صورتی که با ایران معامله کند، می‌تواند مشمول جریمه سنگینی بشود.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  بسیاری از شرکت‌ها و بخصوص بانک‌ها معنی نقض تحریم‌ها را بخوبی می‌دانند. کومرتس بانک آلمان در سال ۲۰۱۴ مجبور به پرداخت یک میلیارد و پانصد میلیون دلار و گروه "بی ان پی پاریبا" فرانسوی حتی ۹ میلیارد دلار جریمه پرداخت کرد.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  به گزارش اتاق بازرگانی آلمان، ده هزار شرکت آلمانی با ایران رابطه تجاری دارند و ۱۲۰ شرکت این کشور حتی با نیروی کار خود در ایران حضور دارند. آلمان در سال گذشته ۳ و نیم میلیارد یورو به ایران صادرات داشته درحالیکه ارزش صادرات آن به آمریکا بالغ بر ۱۱۱ میلیارد یورو بوده است.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  ایرباس بزرگترین بازنده خروج آمریکا از برجام است. در ژانویه سال ۲۰۱۷ ایران سفارش خرید یکصد فروند هواپیمای ایرباس را به ارزش ۲۳ میلیارد یورو داد. سه فروند هواپیما به ایران تحویل داده شد و حالا آمریکا اجازه صادرات این هواپیما به ایران را لغو کرده است. کمپانی اروپایی ایرباس بخشی از تولیدات خود را در آمریکا تامین می‌کند.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  کمپانی آمریکایی بوئینگ دو قرارداد با شرکت‌های ایرانی آسمان برای فروش ۳۰ عدد هواپیما به ارزش ۳ میلیارد دلار و نیز قرارداد فروش ۸۰ فروند هواپیما با شرکت ایران ایر به ارزش ۱۶ میلیارد دلار امضا کرد. این سفارش‌ها هیچگاه در تولید لحاظ نشدند و حالا هم دنیس مویلنبرگ، مدیریت بوئینگ، اعلام کرده است که "ما پیرو سیاست دولت آمریکا هستیم".

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  تاریخ اولین حضور زیمنس در ایران به کشیدن خط تلگراف لندن – بمبئی در ۱۵۰ سال پیش برمی‌گردد. جو کایزر، مدیر کمپانی زیمنس، از نخستین مدیران آلمانی بود که در آغاز سال ۲۰۱۶ به ایران سفر کرد و قرارداد‌های میلیاردی فروش توربین‌های گازی و مدرنیزه کردن قطارهای ایران را به امضا رساند.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  کمپانی هنکل هیچگاه از بازار ایران خارج نشد و به همین دلیل جایگاه قدرتمندی در صنایع تولید شوینده و چسب دارد. "کاسپار رورستد"، مدیر پیشین این کمپانی، در سال ۲۰۱۵ و قبل از "برچیده شده تحریم‌ها" گفته بود: «فروش میلیونی ما در بازار ایران (سه رقم دارد) و به افزایش آن هم خوشبین هستیم.» این کمپانی سال گذشته ۲۰ میلیارد یورو فروش داشته که یک درصد آن از بازار ایران است.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  کمپانی دایملر، ایران خودرو و ماموت در ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ قرارداد طولانی مدت تولید کامیون در ایران را به امضا رساندند. دایملر آلمان در سال ۲۰۱۰ سهم خود را در خودروسازی ایران واگذار کرده بود.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  کمپانی خودروسازی فولکس واگن هم تصمیم داشت از اواسط سال ۲۰۱۷ میلادی با کمک ایران خودرو و ماموت با مدل‌های تیگوان و پاسات وارد بازار ایران شود. این خودروها در نمایشگاه بین‌المللی خودرو تهران در سال گذشته نیز عرضه شدند.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  بازار خودروی ایران بصورت "سنتی" در دست صنایع خودروسازی فرانسه است. این صنایع از آنجایی که با آمریکا رابطه‌ای ندارند، دستشان برای سرمایه‌گذاری در ایران بازتر است. کمپانی "PSA" در سال ۲۰۱۶ قرارداد همکاری برای تولید سه مدل پژو را در سال ۲۰۱۶ با ایران خودرو به امضا رساند. این سرمایه‌گذاری ۴۰۰ میلیون یورویی هنوز به نتیجه ‌و سودی نرسیده و طرف ایرانی هم توان مالی ندارد.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  خودروساز فرانسوی رنو در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد یک سرمایه‌گذاری بزرگ به همراه خط تولید در ایران خواهد داشت. کارلوس غُصن (یا به فرانسوی گون- Carlos Ghosn) مدیر اجرایی شرکت‌های خودروسازی رنو در آن زمان گفته بود که "بازار ایران دارای پتانسیل بی‌نظیری است".

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  بازار و صنایع نفت و گاز ایران یکی از بازارهای جالب توجه برای شرکت‌های بین‌المللی است. شرکت ایتالیایی "سایپم" (Saipem) که در عرصه تولید خط لوله ‌و پایانه‌های نفت و گاز فعال است قرادادی به مبلغ ۳ میلیارد و پانصد میلیون یورو با ایران امضا کرده است.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  رئیس کمپانی نفتی اِنی (Eni)، کلادیو دسکالزی هم جزو اولین مدیرانی بود که با پایان تحریم‌ها راهی تهران شد. دو طرف تمایل به همکاری داشتند اما قراردادها در حد "مطالعات برای توسعه میدان کیش و فاز سوم میدان دارخوین" باقی ماند. از سوی دیگر انی از ایران طلبکار است که به دلیل تحریم‌ها امکان پرداخت بدهی برای ایران وجود نداشت.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  برخلاف کمپانی ایتالیایی انی، کمپانی بریتانیایی – هلندی "شل" سال‌ها به دلیل تحریم‌ها راهی را پیدا نمی‌کرد تا بتواند بدهی دو میلیارد دلاری خود به ایران را پرداخت کند. کمپانی نفتی شل سفارش جدید دیگر به ایران نداده و قراردادهای جدید هم در حد "مطالعه برای توسعه میادین آزادگان جنوبی، یادآوران و کیش" است.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  کمپانی فرانسوی توتال اعلام کرد که پنج میلیارد دلار در میدان پارس جنوبی سرمایه‌گذاری می‌کند. دولت آمریکا در مورد این سرمایه‌گذاری "استثنا" قائل شد و اجازه آن را صادر کرد. حال امکان دارد با تحریم‌های جدید این اجازه هم لغو شود. پاتریک پویان، مدیرعامل توتال، در ماه مارس ابراز امیدواری کرد تا اجازه آمریکا به‌قوت خود باقی بماند. او گفت در غیر این صورت ما بار دیگر برای دریافت اجازه تلاش خواهیم کرد.

  نویسنده: محمود صالحی