بررسی تطبیقی داستان‌های نوجوانان، از منظر تفکر انتقادی

به گزارش خبرگزاری مهر، «بررسی تطبیقی داستان‌های دولتی، نخبگان و پرفروش دهه نود شمسیِ نوجوانان، از منظر تفکر انتقادی» از سوی زهره سعیدی در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزات فرهنگ و ارشاد اسلامی پژوهش می‌شود.

این پژوهش درصدد بررسی تطبیقی کتاب‌های دولتی (فرهنگ رسمی)، نخبگان (فرهنگ نخبگان) و پرفروشِ (فرهنگ بازار) نوجوانان گروه سنی ۱۲ تا ۱۵ سال، هشت سال اخیر (۹۰ تا ۹۸)، از منظر تفکر انتقادی است تا ضمن معرفی داستان‌های مجهز به پشتوانۀ تفکر به جامعه مخاطب، الگویی را برای نویسندگان و مترجمان داستان نوجوانان در توجه بیشتر به محتوای کتب مذکور فراهم کند و قدمی در راه توسعۀ فرهنگی جامعه بردارد.

دلیل انتخاب این موضوع، اهمیت شکل‌گیری تفکر انتقادی در کودکان و نوجوانان و نیز اهمیت گسترش تفکر استقلالی، داوری منصفانه و مسؤلیت‌پذیری (به‌مثابه عناصر و پیامدهای تفکر انتقادی) در جامعه، با توجه به ظرفیت داستان در انتقال این توانایی‌ها به کودکان و نوجوانان، عنوان شده است.

پژوهشگر، داستان را شروعی کاربردی و اثرگذار برای تشویق نوجوان به تفکر و تأمل می‌داند که در این میان، داستان‌هایی با ایده‌ها و مفاهیم فلسفی، در پرورش تفکر انتقادی نوجوانان و قدرت استدلال‌ورزی آن‌ها، دارای اهمیت تلقی شده است.

با استناد به این پژوهش، تفکر فلسفی (مهارت‌های فکری) به نوجوانان زبان گفتگو و چگونگی ارتباط با دیگران را می‌آموزد و به آنها یاد می‌دهد که شهروندی بااخلاق باشند و مسئولیت گفتار و رفتار و اعمال خود را به عهده بگیرند. توانایی‌های مذکور آنها را قادر می‌سازد تا اصول اخلاقی و دینی را با دلیل بپذیرند و چون با پشتوانۀ عقلی آنها را پذیرفته‌اند، وفاداری‌شان به آنها ماندگار شود. همین مسأله منجربه ارتقای زندگی فردی و اجتماعی در ابعاد مختلف آن خواهد شد.

در این مطالعه، فهرستی از مواردی که برای ارتقای زندگی فردی و اجتماعی نوجوان در آینده، لازم دانسته شده ذکر شده تا در کتاب نوجوانان گنجانده شود و متقابلاً از گنجاندن برخی از موارد، در کتاب نوجوانان پرهیز شود که تفکر انتقادی، پرسش‌گری، استدلال‌ورزی، اخلاق‌محوری، منحصر به فرد بودن، ازجمله موارد ایجابی و تقلیدپروری، اطاعت‌پذیری نامعقول، موضع صفر یا صدی، ازجمله موارد سلبی هستند.