احتمال تنش آبی در تابستان ۱۴۰۰ در ۲۰۰ شهر ایران

احتمال تنش آبی در تابستان ۱۴۰۰ در ۲۰۰ شهر ایران
صدای آلمان

بر اساس ارزیابی معاون راهبردی و نظارت بر بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، تابستان ۱۴۰۰ حدود ۲۰۰ شهر ایران با تنش آبی روبرو خواهد شد. او گفت که هنوز تعداد شهرهای دارای تنش آبی مشخص نشده و این امر به میزان بارندگی‌ها بستگی خواهد داشت.

حمیدرضا کشفی در گفت‌وگو با ایسنا، با اقداماتی که طی چند سال گذشته صورت گرفته، تعداد شهرهای دارای تنش آبی از ۵۴۷ در تابستان سال جاری به ۱۷۰ شهر رسید. او گفت، این بدین معناست که شمار شهرهای دارای آب پایدار که در سال ۱۳۹۴ تنها ۵۷۱ شهر بود اکنون به ۹۸۷ شهر رسیده است.

بر اساس یک گزارش سال ۹۸ که از سوی موسسه‌منابع جهانی (WRI) منتشر شد، ایران و تعدادی دیگر از کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا در بالاترین رتبه‌های "تنش آبی" قرار دارند.

براساس رتبه‌بندی این موسسه قطر، در بدترین وضعیت از نظر تن آبی قرار گرفته است. ایران در این رتبه‌بندی در جایگاه چهارم قرار دارد و همین مساله به خوبی نشانگر وخامت وضعیت ذخایر آب‌های تجدیدشونده در ایران است.

بسیاری دیگر از کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا هم وضعیت نگران‌کننده‌ای دارند؛ لبنان، اردن، لیبی، کویت، عربستان‌سعودی و امارات از این جمله‌اند.

براساس مطالعات هیدرولوژیکی موسسه  منابع جهانی، ۱۷ کشور از سال ۲۰۱۹ میلادی از نظر ذخایر آب در وضعیت نگران‌کننده‌ای قرار گرفته‌اند؛ ۱۷ کشوری که یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون نفر در این کشورها زندگی می‌کنند.

معاون راهبردی و نظارت بر بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب با اشاره به وضعیت شهرهای دارای تنش آبی در تابستان سال ۱۳۹۹ گفت: از ۱۷۰ شهر دارای تنش آبی در تابستان سال جاری معادل ۹۵ شهر در وضعیت زرد، ۲۳ شهر در وضعیت نارنجی و ۵۲ شهر در وضعیت وقرمز بوده‌اند.

شهرهایی که وضعیت قرمز دارند یعنی بیش از ۲۰ درصد آب مورد نیاز کمبود در آن مناطق وجود دارد، در وضعیت نارنجی ۱۰ تا ۲۰ درصد نسبت به آب مورد نیاز کمبود دارند و به کمتر از ۱۰ درصد کمبود نسبت به نیاز نیز وضعیت زرد گفته می‌شود.

این نخستین بار نیست که در رتبه‌بندی جهانی نام ایران به عنوان یکی از کشورهای دارای تنش آبی مطرح می‌شود. از ابتدای دهه ۹۰ بارها برخی مسئولان ایران هم این موضوع را تایید کرده‌اند و رتبه‌بندی تنش آبی به تفکیک استان‌های کشور هم تهیه شده است.

هدایت فهمی، معاون مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو گفته بود: «ایران با مصرف حدود ۸۸درصد از منابع تجدیدپذیر به بحران آبی رسیده است.»

به گفته فهمی، زمانی که نیازهای جامعه بیش از منابع آبی باشد، به مرز یک تنش آبی می‌رسد. معمولا اگر ۴۰درصد منابع آبی استفاده شود قابل‌قبول است، اما مصرف ۴۰ تا ۶۰درصد منابع موجب تنش آبی و ۶۰ تا ۸۰درصد بحران آب محسوب می‌شود.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، او گفته بود: «متاسفانه کشور ایران حدود ۸۸درصد از منابع تجدیدپذیر خود را استفاده کرده و همین امر کشور را به بحران آبی رسانده است.»

  • خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

    زمستان ۹۶ خشک‌ترین فصل نیم قرن گذشته در ایران است و تهران تازه در ۲۷ دی روی برف به خود دید. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران، کاهش ۶۰ تا ۷۰ درصدی بارندگی به نسبت سال گذشته را در ۵۰ سال گذشته بی‌سابقه می‌خواند. محمدرضا بختیاری می‌گوید در ایران تغییر اقلیم رخ داده و باید بر این اساس زندگی کرد که چاره‌ای جز صرفه‌جویی نیست.

  • خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

    بختیاری می‌گوید اگر در دی و تا اواسط بهمن برف نداشته باشیم، بارش برف از نیمه دوم و اسفند ماه نمی‌تواند به ذخیره برف کشور کمک کند. مدیرعامل آب منطقه‌ای استان البرز در پاییز ۹۶ ابراز امیدواری کرده بود که ذخیره ۵۹ درصدی سد کرج و ذخیره ۶۰ درصدی سد طالقان در زمستان با بارش برف ارتقاء یابد. تصویر: سد کرج.

  • خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

    رسانه‌ها، کارشناسان اقلیمی و فعالان زیست محیطی زنگ خطر خشکسالی را مدت‌هاست به صدا در آورده‌اند. فرماندار تهران می‌گوید اگر بارندگی‌ها در تهران به همین روند باشد، ۵۲ درصد مردم پایتخت بدون آب شرب خواهند ماند. یک تحقیق بین‌المللی با مشارکت سه پژوهشگر ایرانی نتیجه می‌گیرد که کشور به "سندروم ورشکستگی آبی" مبتلاست. تصویر: سد اکباتان در همدان.

  • خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

    عواملی چون افزایش سریع جمعیت، مهاجرت و گسترش شهرنشینی، کشاورزی ناکارا، سدسازی بی‌رویه، رویای خودکفایی غذایی، چاه‌های عمیق یا عطش توسعه، در کنار تحریم‌ها، عدم ثبات اقتصادی و سطح پایین هشیاری زیست‌محیطی از دلایل این "ورشکستگی" عنوان می‌شوند. به این سیاهه باید عوامل طبیعی چون سیل، خشکسالی و تغییر اقلیم را اضافه کرد.

  • خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

    از ابتدای مهر تا آذر ۹۶ مجموعه بارش در اکثر استان‌های ایران بیشتر از ۵۰ درصد کاهش داشته است. خراسان جنوبی، قم، یزد و اصفهان با کمترین میزان بارش در این دوره روبرو بوده‌اند. سد اکباتان در همدان ۷۹ متر ارتفاع و ۳۶میلیون مترمکعب ظرفیت دارد که به دلیل بارندگی کم، سطح آن بسیار پایین رفته است. از ابتدای سال آبی جاری تاکنون، آب ورودی به سد اکباتان ۷۸ درصد کاهش داشته است و به ۴۱۰ هزار مترمکعب رسیده است.

  • خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

    بارندگی در خراسان جنوبی اوضاع خوبی ندارد و مردم آن هرسال یکی دوبار نماز طلب باران "استقساء" را به جا می‌آورند. در نماز باران سال جاری در مصلای المهدی بیرجند، مردی با بره‌ای در آغوش دست به دعا برداشت. عکاس این صحنه می‌گوید در روستاهای اطراف بیرجند رسم است که موقع نماز دام‌های کوچک را از مادران‌شان جدا کنند و از خدا بخواهند به خاطر پاکی و بی‌گناهی آنها رحمش را شامل حال مردم کند.

  • خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

    در اصفهان هم تا کنون دو مرتبه نماز باران اقامه شده است. محمدرضا درویش، فعال محیط زیست مشکل را در "خشکسالی مدیریتی" می‌بیند و از حضور مسئولان "متحجر" در مسند امر می‌نالد که درایت درک شرایط را ندارند: «آن چیزی که در کشور ما بحران ایجاد می‌کند این است که ما هرگز واقعیت‌های اقلیمی و جغرافیایی خودمان را به رسمیت نمی‌شناسیم و همچنان رو به آسمان برنامه‌ریزی می‌کنیم و امیدواریم که باد و باران بیاید.»

  • خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

    کارشناسان احداث صنایع فولاد، آهن، صنایع سیمان و کشت نیشکر در مناطق کم آب را اشتباه محض می‌دانند. محمد درویش از جمله در انتقاد از استقرار صنایع پرمصرف می‌گوید: «تمام نیروگاه‌های اتمی در دنیا در کنار رودخانه‌ها و دریا‌ها قرار گرفته‌اند؛ اما ما در قم و اصفهان- نیروگاه اتمی ساخته‌ایم؛ و یا اینکه استحصال اورانیوم را از یزد انجام می‌دهیم و مجبوریم با تانکر‌ برای مردم آن منطقه آب شیرین ببریم.»

  • خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

    برای برف و باران نماز می‌خوانند و استغاثه می‌کنند، اما این رحمت الهی اسباب زحمت هم هست. با نزول برف و باران جاده‌ها بسته و شهرها فلج می‌شوند. مدرسه‌ها را تعطیل می‌کنند و آمار تصادف و سوانح به خاطر لغزندگی معابر بالا می‌رود. چهارشنبه ۲۷ دی پلیس راه ایران از ترافیک سنگین محورهای مواصلاتی استان‌های اردبیل، آذربایجان غربی، خراسان شمالی، خراسان رضوی، البرز و مازندران به خاطر بارش برف و باران خبر داد.

  • خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

    به خاطر برفی که چندان هم سنگین نیست، مدارس ابتدایی نواحی پنج گانه تبریز تعطیل شدند. خبرگزاری مهر می‌نویسد معابر تبریز به سرسره‌های عریض و طویل مبدل شده‌اند زیرا شهرداری به وعده پاشیدن محلول نمک در ساعات ابتدایی صبح عمل نکرده است.

  • خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

    نواحی شرقی، مرکزی و دشت سیستان، واجد بدترین وضعیت خشکسالی در ایران معرفی می‌شوند. محمد درویش می‌گوید اگر بخواهیم فاکتور جمعیت را دخالت بدهیم، تهران وخیم‌ترین وضع را دارد: «چون سرانه آب به شدت وابسته به سد‌هایی است که الان ۶۰ تا ۶۵ درصد خالی هستند و از نظر پدافند غیر عامل تهران به شدت در معرض آسیب جدی است، بعد از تهران شهر‌های مشهد، اصفهان و تبریز قرار دارند.»

  • خشکسالی در ایران؛ تهدیدی طبیعی یا بحرانی مدیریتی؟

    بحث بر سر کمبود منابع آب در ایران در سال‌های اخیر. موضوعی دائمی بوده که به تدریج جنبه امنیتی نیز پیدا کرده است. به باور بسیاری کارشناسان هیچ‌یک از مشکلات اجتماعی و سیاسی در ایران به اندازه مشکل آب جدی نیست و جنگ‌ها و تنش‌هایی که در پیش‌اند، روی قحطی آب متمرکز خواهند بود. محسن رنانی، اقتصاددان و استاد دانشگاه اصفهان می‌گوید ایران تا پایان دهه ۹۰ شاهد جنگ فراگیر آب خواهد بود.

    نویسنده: مهیندخت مصباح


 

منبع خبر: صدای آلمان

اخبار مرتبط: احتمال تنش آبی در تابستان ۱۴۰۰ در ۲۰۰ شهر ایران