آمریکا: محمد بن سلمان دستور قتل خاشقچی را داده بود

آمریکا: محمد بن سلمان دستور قتل خاشقچی را داده بود۷ ساعت پیش

منبع تصویر، Reuters

توضیح تصویر،

محمد بن سلمان بارها نقش خود در قتل جمال خاشقچی را انکار کرده است

محتوای علنی شده گزارش محرمانه نهادهای اطلاعاتی آمریکا تصریح می‌کند که محمد بن سلمان، ولیعهد قدرتمند عربستان سعودی، فرمان قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار، را شخصا تایید کرده بود.

این گزارش که در سال ۲۰۱۸ تهیه شده بود اما دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا مانع از انتشار عمومی آن شده بود، تاکید دارد محمد بن سلمان نقشه‌ای را تایید کرده بوده که به موجب آن نیروهای اطلاعاتی این کشور مامور شده بودند جمال خاشقچی را "بگیرند یا بکشند" .

این نخستین بار است که آمریکا علنا و رسما نام محمد بن سلمان را به عنوان صادرکننده دستور قتل جمال خاشقچی معرفی می‌کند. ولیعهد عربستان بارها چنین اتهامی را رد کرده است.

همزمان وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده ۷۶ شهروند سعودی را در همین رابطه تحریم و از دریافت ویزای سفر به ایالات متحده محروم خواهد کرد هر چند کاخ سفید بنا ندارد تحریمی برای محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، در نظر بگیرد.

یک مقام آمریکایی هم به رسانه‌ها گفته کاخ‌سفید بنا دارد فروش تسلیحات به عربستان را مورد بازبینی و احتمالا در حد "تسلیحات دفاعی" تقلیل دهد.

عربستان در واکنش به علنی شدن این گزارش ضمن رد کردن ادعای آن گفته این گزارش "منفی، نادرست و غیرقابل قبول" است.

در بیانیه وزارت خارجه عربستان که عصر جمعه، ۲۶ فوریه، منتشر شده آمده: "واقعا جای تاسف دارد که این گزارشِ مملو از اطلاعات غیرمنصفانه و نتیجه‌گیری نادرست هنگامی منتشر می‌شود که پادشاهی آشکارا این جرم وحشیانه را محکوم کرده و حاکمیت گام‌های ضروری برای این که چنین واقعه‌ای دیگر هرگز روی ندهد را با توجه به حق حاکمیت خود و استقلال دستگاه قضایی کشور برداشته است."

جمال خاشقچی، روزنامه‎‌نگار منتقد محمد بن سلمان و پدرش، ملک سلمان، پادشاه عربستان، بعد از خروج از این کشور مقیم حومه واشنگتن دی‌سی آمریکا شده بود و برای روزنامه واشنگتن‌پست یادداشت‌ می‌نوشت.

او در اکتبر سال ۲۰۱۸ در حالی که برای گرفتن سند طلاق خود به کنسولگری عربستان در استانبول ترکیه رفته بود، توسط گروهی از نیروهای اطلاعاتی عربستان که با پروازی اختصاصی به استانبول آمده بودند به طرز فجیعی به قتل رسید.

قاتلان او جسدش را تکه تکه کردند و ساعتی بعد با خود از کنسولگری خارج کردند. بقایای جسد آقای خاشقچی هنوز هم کشف نشده است.

در گزارش نهادهای اطلاعاتی آمده: "ارزیابی ما نشان می‌دهد که محمد بن سلمان، ولیعهد قانونی عربستان سعودی، عملیات استانبول ترکیه را تایید کرده بوده که هدفش بازداشت یا قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار سعودی بوده است."

در بخشی از این گزارش که علنی شده مستقیما به شواهدی که در دست داشتن محمد بن سلمان صحه بگذارد اشاره‌ای نشده اما بر اساس ساختار قدرت و نحوه کار نهادهای اطلاعاتی عربستان سعودی نتیجه گرفته که انجام چنین عملیاتی در این سطح بدون اطلاع و موافقت مستقیم ولیعهد عربستان "تقریبا محال" بوده است.

این گزارش در سال ۲۰۱۸ و پس از آن تدوین شد که جینا هسپل، رئیس وقت سازمان سیا شخصا به استانبول سفر کرد تا ضمن تحقیق مستقیم درباره این قتل، اسناد و مدارک نهادهای اطلاعاتی ترکیه را مشاهده و بررسی کند.

اما گزارش منتج از سفر او و سپس گزارش جامع نهادهای اطلاعاتی چون سیا که بنابر قوانین آمریکا باید علنی می‌شد، با دستور دونالد ترامپ، رئیس جمهوری وقت، محرمانه باقی ماند.

خبر مرتبط:

• آمریکا گزارش قتل جمال خاشقجی را منتشر می کند

منبع تصویر، PA Media

توضیح تصویر،

بقایای جسد جمال خاشقچی هرگز پیدا نشد

آمریکا محمد بن سلمان را تحریم نخواهد کرد

همزمان با علنی شده گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا درباره قتل جمال خاشقچی، یک مقام دولت این کشور به رسانه‌ها گفته کاخ‌سفید بنا ندارد محمد بن سلمان را به علت نقش مستقیم خود در صدور این قتل تحریم یا مجازات کند.

چنین تصمیمی احتمالا نهادهای حقوق بشری که همواره کاخ‌سفید را به ارجح دانستن روابط سیاسی بر مسایل حقوق بشری متهم می‌کنند، خشمگین خواهد کرد.

این مقام کاخ‌سفید گفته علت تحریم نکردن ولیعهد عربستان این است که آمریکا نمی‌خواهد چنین اقدامی به همکاری‌های ریاض و واشنگتن در مقابله با القاعده و تروریسم و همچنین رویارویی با ایران، خدشه وارد کند.

با وجود این، آن طور که گزارش شده دولت آمریکا بنا دارد قراردادهای فروش سلاح به ریاض را که به محض ورود جو بایدن به کاخ سفید تعلیق شده بود، در حد فروش تسلیحات دفاعی کاهش دهد.

جو بایدن روز گذشته، پنجشنبه ۲۶ فوریه، در گفتگویی تلفنی با ملک سلمان، پادشاه عربستان، بدون اشاره مستقیم به نام جمال خاشقچی درباره مسایل حقوق بشری با پادشاه عربستان گفتگو کرد. دو طرف بر همکاری دو جانبه در موارد مورد توافق و همچنین مشکلات میان یکدیگر تاکید کرده بودند.

بیشتر بخوانید:

• قتل جمال خاشقچی: بایدن در گفتگو با ملک سلمان موضوع حقوق بشر را پیش کشید

منبع تصویر، Getty Images

توضیح تصویر،

جو بایدن در گفتگوی تلفنی خود با ملک سلمان مستقیما به قتل جمال خاشقچی اشاره نکرد

بدون تحریم بن سلمان، فایده انتشار گزارش سیا چیست؟

امیر پیام - بی‌بی‌سی واشنگتن دی‌سی

بنابر گزارش رسانه‌های آمریکا، با وجود انتشار علنی یافته‌های نهادهای اطلاعاتی آمریکا درباره نقش مستقیم محمد بن سلمان در قتل جمال خاشقچی، دولت جو بایدن بنا ندارد ولیعهد ۳۵ ساله عربستان را تحریم کند و تنها به ممانعت از صدور ویزا برای حدود ۷۰ شهروند سعودی که در این رابطه نقش داشته‌اند بسنده خواهد کرد.

بدین ترتیب این سوال پیش می‌آید که اگر کاخ‌سفید چه تحت ریاست دونالد ترامپ و چه جو بایدن مجازاتی برای قتل و تکه‌تکه کردن یک روزنامه‌نگار در نظر نمی‌گیرد، علنی شدن یا محرمانه ماندن گزارش سازمان سیا چه منفعتی برای آمریکا خواهد داشت؟

پاسخ به این سوال را باید در رویکرد دو رئیس‌جمهوری سابق و فعلی به روابط با ریاض جستجو کرد.

یک تحلیل در میان ناظران این است که دونالد ترامپ با علنی نکردن محتوای این گزارش که در سال ۲۰۱۸ تهیه شده بود، یک برگ برنده در دست خود نگه داشت تا ولیعهد جوان را در عملی کردن سیاست‌های خود "ترغیب (ناچار)" کند و همزمان با امضای قراردادهای تسلیحاتی، میلیاردها دلار سود روانه واشنگتن کرد.

شاید هم همین برگ برنده به جرد کوشنر، داماد و مشاور ارشد دونالد ترامپ، اجازه داد تا طی چهار سال گذشته در روابط بسیار نزدیکی که با محمد بن سلمان برقرار کرده بود، او را به سوی اقداماتی چون صلح با اسرائیل و ترغیب متحدان ریاض برای برقراری روابط با تل‌آویو مجاب کند.

در سوی دیگر، اکنون دولت جو بایدن با علنی کردن این گزارش خواهد توانست با "شرمسار کردن" محمد بن سلمان در انظار عمومی، یک بار دیگر ولیعهد جوان و بلکه پدر او، پادشاه عربستان را در موقعیتی قرار دهد که به واشنگتن دست بالا در تنظیم مجدد روابط با ریاض را تقدیم می‌کند- این بار نه با محرمانه نگه‌داشتن اطلاعات که با انتشار علنی آن.

در حقیقت، مقصر دانستن محمد بن سلمان بدون تحریم یا هرگونه عقوبتی، یک بار دیگر به کاخ‌سفید اجازه خواهد داد عربستان را "زیر دِین" خود ببرد و از این امتیاز برای همراه کردن ریاض در دیگر طرح‌های خود -مثلا احیای برجام با ایران یا حمایت از اسرائیل- استفاده کند.

البته در دفاع از تحریم نکردن محمد بن سلمان، روز جمعه یک مقام کاخ‌سفید به رسانه‌ها گفته "آمریکا معمولا مقام‌های ارشد دول دیگر را مستقیما تحریم نمی‌کند". سیاستی که دست کم درباره تحریم مقام‌های همسایه‌های عربستان - یعنی ایران و سوریه- طور دیگری اعمال شده است.

در همین حال گفته شده آمریکا بنا دارد در مفاد قرارداد فروش سلاح به ریاض که در دوران دونالد ترامپ عقد شده بود بازبینی کند. ااین تصمیم هم دست کاخ‌سفید را برای نگه داشتن یک برگ برنده دیگر در روابط با ریاض -و شاید یک قرارداد تسلیحاتی بزرگ دیگر- باز خواهد گذاشت.

و در نهایت انتشار این گزارش به جو بایدن اجازه خواهد داد در سطح سیاست داخلی کشورش علاوه بر ادعای عملی کردن یکی از وعده‌های انتخاباتی خود، بر رعایت "اصل شفافیت حکومت" که دموکرات‌ها آن را از ارزش‌های اصولی خود می‌دانند، تاکید کند.

بیشتر بخوانید

• قرارداد تسلیحاتی آمریکا و عربستان 'برای مقابله با نفوذ ایران'