آیا بار دیگر بلوک شرق و غرب در جهان حکمرانی می‌کند؟

مهسا مژدهی: اتحادیه اروپا چهار مقام روس را تحریم کرده است. این اولین بار نیست که کشورهای اروپایی تصمیم به تحت فشار قرار دادن مسکو گرفته اند. دشمنی این دو قدمتی تاریخی دارد. اینبار هم کشورهای اروپایی سی و یک فرد را در روسیه، چین و میانمار تحریم کردند. در میان این کشورها روسیه بیش از دیگران نسبت به تحریم ها واکنش نشان داد. در ابتدای اسفند ماه هم اتحادیه چهار نفر را به دلیل زندانی شدن ناوالنی، مهم ترین رغیب پوتین تحریم کرد.

صف کشی علیه مسکو

این تنها اتحادیه اروپا نیست که موضع گیری شدیدی علیه روس ها داشته و دست به تحریم های تازه ای زده است. دولت کانادا هم به پیروی از ایالات متحده و اتحادیه اروپا ۹ شهروند روسیه را به نقض موازین حقوق بشر متهم کرده و تحریم‌هایی علیه آنها اعمال کرد. مسکو گفته است که رفتار کانادایی ها را تلافی می کند.

این بار کشورهای اروپایی مدعی شده اند که روسیه در چچن دست به سرکوب همجنسگرایان می زند. به همین خاطر ۱۱ فرد و ۴ نهاد به اتهام نقض حقوق بشر و به ویژه سرکوب ادعایی همجنس‌گرایان در جمهوری چچن روسیه به فهرست طویل تحریم شدگان پیوسته اند.

جوزب بورل نماینده عالی اتحادیه اروپا می گوید که  این اتحادیه و آمریکا « رفتار تقابلی روسیه» را بحث و بررسی کرده و توافق کردند که با هم عمل نمایند. او بیست و پنجم مارچ  در کنفرانس خبری گفت:«ما معتقدیم که روسیه رفتار تقابلی انتخاب کرده است. در ارتباط با این موضوع ما تصمیم داریم که با هم عمل کنیم تا با آن مقابله کنیم.»

واکنش تند روس ها

وزیر خارجه روسیه پس از اعلام تحریم های تازه علیه مسکو تأکید کرد که اتحادیه اروپا با اقدامات یکجانبه علیه مسکو، کل زیرساخت روابط با روسیه را از بین برده است. اروپا سال هاست که حساب خود را از روسیه جدا کرده است و به پوتین به چشم دشمنی برای خود نگاه می کند. حالا به نظر می رسد که مسکو هم مشتاق دل بریدن از ریشه های اروپایی خود است.

وزیر خارجه روسیه در این خصوص گفت: امروز دیگر رابطه ای با اتحادیه اروپا به عنوان یک سازمان نداریم؛ زیرا بروکسل زیرساخت های این روابط را نابود کرده است. قطع روابط از سوی اروپا، به این واقعیت منجر می شود که روابط با چین توسعه خواهد یافت. سرگئی لاوروف در این خصوص ادامه داد: اگر اتحادیه اروپا بخواهد برای غالب شدن بر مشکلات کنونی گام بردارد، مسکو آماده هرگونه ارتباط با بروکسل برای افزایش تعاملات فیمابین خواهد بود. روسیه و چین تحریم‌های اروپا و غرب را غیرقابل قبول قلمداد می‌کنند.

اتحادیه اروپا در سال های پس ا ز جنگ سرد، باز هم روس ها را علیه امنیت خود می داند. ناتو تمام تلاش خود را کرده است که با نزدیک شدن به روسیه، دست این کشور را برای فعالیت های نظامی ببندد و در عین حال بتواند کنترل خود را بر این کشور گسترش دهد. از سوی دیگر کشور های اروپایی می گویند در مسکو دموکراسی واقعی وجود ندارد. آنها هر چند در سازمان ملل با یکدیگر همکاری می کنند اما در عین حال هرگز نتوانسته اند که دلشان را با رییس جمهور روسیه صاف کنند. اوضاع بلاروس و اوکراین که اروپایی ها روسیه را به دخالت در امور داخلی این دو کشور متهم می کنند هم به سخت شدن اوضاع اضافه کرده است. در اخرین اتفاق عجیب بین روسیه و غرب، بایدن پوتین را یک قاتل خوانده بود. 

همزمان با برخورد تند لاوروف رئیس شورای اروپا به رهبران کشورهای عضو اتحادیه اروپا پیشنهاد کرد که کار برای تدوین راهکار جدیدی در برخورد با روسیه، به نشست حضوری بعدی سران این سازمان موکول شود. "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری روسیه و "شارل میشل" رئیس شورای اروپا روز دوشنبه در جریان مکالمه‌ای تلفنی وضعیت کنونی و دورنمای روابط مسکو و بروکسل، اوضاع داخلی در اوکراین و بلاروس و برخی موضوعات مهم بین المللی دیگر تبادل نظر کرده بودند. هنوز مشخص نیست که نتیجه چانه زنی ها به چه چیزی ختم شود. اما اگر همانطور که بورل میگوید اتحادی بین بروکسل و واشنگتن علیه مسکو شکل بگیرد، روابط بین این دو می تواند تابعی از روابط با امریکا شود و اوضاع را پیچیده تر از قبل کند.

روس ها به چین نزدیک تر می شوند؛ائتلافی قوی‌تر از گذشته

لاوروف روز دوم فروردین ماه به چین سفر کرد. از این دو کشور می توان به عنوان متحدانی وفادار به یکدیگر نام برد که این روزها دشمنان یکسانی دارند. حالا تحریم های تازه بار دیگر می تواند پکن و مسکو را به هم نزدیک تر کند. چین و روسیه این روز ها دشمنی مشترک به نام آمریکا دارند. لاوروف در سفر خود به پکن در حالی که غرب و اتحادیه اروپا را مورد انتقاد شدیدی قرار می داد گفت:  در حال حاضر، هیچ تغییراتی در جبهه غرب وجود ندارد و این در حالی است که به نظر من در شرق، ما دستورکار بسیار فشرده‌ای داریم که هرسال متنوع‌تر می‌شود.

وانگ یی و سرگئی لاوروف در بیانیه‌ای مشترک، که پس از دیدارشان در شهر نانینگ در جنوب چین صادر شد، آمریکا را به مداخله در امور کشورهای دیگر متهم کردند و گفتند که کشورهای متبوعشان در حال تلاش برای حل معضلات جهان از تغییرات اقلیمی تا همه‌گیری کرونا هستند.

 در عین حال خبرگزاری رویترز می گوید نامه ای در دست دارد که نشان می دهد روسیه و چین به همراه سیزده کشور دیگر در صددند تا ائتلافی ضد تحریم به راه بیندازند. به نظر می رسد که با توجه به قدرت اقتصادی روز افزون چین، ایجاد این ائتلاف تازه هر چند با موانع و مشکلاتی همراه خواهد شد اما می تواند موفقیت آمیز باشد. کشورهایی که در سال های اخیر مورد تحریم های امریکا و اتحادیه اروپا قرار گرفته اند از اینکه اقتصادشان تحت تاثیر تصمیم غربی ها دچار تلاطم شود، خسته به نظر می رسد و روسیه و چین هم به عنوان دو کشوری که این روزها سخت ترین درگیری را با غرب دارند، با اوضاع فعلی کنار نخواهند آمد. هر اندازه که امریکا و اروپا به دنبال منزوی کردن بیشتر پکن و مسکو باشند، این دو به اتحادی محکم تر دست خواهند یافت.برخی ناظران وضعیت فعلی نزدیک شدن به جنگ سرد دوم تلقی کرده‌اند،ایا بار دیگر بلوک شرق و غرب احیاء می‌شود؟ اگر هم جهان مجددا گرفتار این بلوک بندی شود مانند قبل نخواهد بود چراکه با ائتلاف بندی های جدید شرق و غرب اینبار با چندجانبه گرایی و ائتلاف های گسترده به ستیز یکدیگر می روند در عصر پاندمی که کشورها نیاز به همگرایی و همکاری بیشتری دارند وضعیت فعلی هم طرف شرقی را به مخاطره می اندازد هم غربی را....

>>>این مطالب را هم بخوانید:
جنگ پشت پرده واشنگتن علیه پکن
بلینکن درباره همکاری با روسیه،به اروپا هشدار داد
سالیوان:باید به اقدامات روسیه قاطعانه پاسخ دهیم

312 310