مراقبت‌های ورود به ماه رمضان به روایت پیامبر اکرم

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، ماه پر فضیلت شعبان از ایام پر خیر و برکتی است که خداوند آن را فرصتی برای تزکیه مؤمنان جهت آمادگی برای ورود به ماه میهمانی خویش یعنی رمضان قرار داده است. احادیثی که درباره فضیلت ماه شعبان از معصومین علیهم‌السلام رسیده، گویای همین امر است. از این جهت است که آن بزرگواران شیعیان خویش را دعوت به مراقبت از لحظه به لحظه ماه شعبان کرده‌اند.

کلینی در اصول کافی روایتی را از قول امام محمد باقر علیه‌السلام اینگونه نقل می‌کند: خَطَبَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) النَّاسَ فِی آخِرِ جُمُعَةٍ مِنْ شَعْبَانَ فَحَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَیْه‏؛ یعنی رسول الله صلی الله علیه و آله در آخرین جمعه‏ از ماه شعبان برای مردم در فضیلت ماه رمضان و لزوم مراقبت از این ماه خطبه خواند و پس از حمد و ثنای الهی فرمود:

أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَظَلَّکُم‏ شَهْرٌ فِیهِ لَیْلَةٌ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضَانَ فَرَضَ اللَّهُ صِیَامَهُ وَ جَعَلَ قِیَامَ لَیْلَةٍ فِیهِ بِتَطَوُّعِ صَلَاةٍ کَتَطَوُّعِ صَلَاةِ سَبْعِینَ لَیْلَةً فِیمَا سِوَاهُ مِنَ الشُّهُورِ وَ جَعَلَ لِمَنْ تَطَوَّعَ‏ فِیهِ بِخَصْلَةٍ مِنْ خِصَالِ الْخَیْرِ وَ الْبِرِّ کَأَجْرِ مَنْ أَدَّى فَرِیضَةً مِنْ فَرَائِضِ اللَّه‏ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَنْ أَدَّى فِیهِ فَرِیضَةً مِنْ فَرَائِضِ اللَّهِ کَانَ کَمَنْ أَدَّى سَبْعِینَ فَرِیضَةً مِنْ فَرَائِضِ اللَّهِ فِیمَا سِوَاهُ مِنَ الشُّهُورِ‌

ای مردم، به راستی که نزدیک است ماهی فرا برسد که در آن شبی است بهتر از هزار ماه و آن ماه رمضان است؛ که خدا روزه آن را واجب و یک شب نماز مستحب برخاستن در آن را همچون نماز مستحب ۷۰ شب از ماه‌های دیگر قرار داده است؛ و پاداش یک خصلت خیر و نیکوکاری مستحب در آن را همچون پاداش کسی که واجبی از واجبات خدای سبحان را انجام داده مقرر فرموده است و هر کس یک واجب از واجبات خدا را در آن انجام دهد همچون کسی است که ۷۰ فریضه از فرایض خدا را در ماه‌های دیگر انجام داده باشد.

وَ هُوَ شَهْرُ الصَّبْر وَ إِنَّ الصَّبْرَ ثَوَابُهُ الْجَنَّةُ وَ شَهْرُ الْمُوَاسَاة وَ هُوَ شَهْرٌ یَزِیدُ اللَّهُ فِی رِزْقِ الْمُؤْمِنِ فِیهِ وَ مَنْ فَطَّرَ فِیهِ مُؤْمِناً صَائِما کَانَ لَهُ بِذَلِکَ عِنْدَ اللَّهِ عِتْقُ رَقَبَةٍ وَ مَغْفِرَةٌ لِذُنُوبِهِ فِیمَا مَضَى.

و آن، ماه صبر است و پاداش صبر بهشت است و نیز ماه همیاری است و نیز ماهی است که خدا روزی مؤمن را در آن فزونی بخشد و هر کس در آن مؤمن روزه‌داری را افطاری دهد در نزد خدا پاداش آزادی یک بنده و آمرزش گناهان گذشته‌‏اش را دارد.

عرض شد:‌ای رسول خدا، همه ما بر اینکه روزه‌داری را افطاری دهیم توانا نیستیم.

فرمود: إِنَّ اللَّهَ کَرِیمٌ یُعْطِی هَذَا الثَّوَابَ لِمَنْ لَمْ یَقْدِرْ إِلَّا عَلَى مَذْقَة مِنْ لَبَنٍ یُفَطِّرُ بِهَا صَائِماً أَوْ شَرْبَةٍ مِنْ مَاءٍ عَذْبٍ أَوْ تَمَرَاتٍ لَا یَقْدِرُ عَلَى أَکْثَرَ مِنْ ذَلِکَ وَ مَنْ خَفَّفَ فِیهِ عَنْ مَمْلُوکِهِ خَفَّفَ اللَّهُ عَنْهُ حِسَابَهُ وَ هُوَ شَهْرٌ أَوَّلُهُ‏ رَحْمَةٌ وَ أَوْسَطُهُ مَغْفِرَةٌ وَ آخِرُهُ الْإِجَابَةُ وَ الْعِتْقُ مِنَ النَّار

خدا کریم است؛ همین پاداش را به کسی که با آبِ آمیخته با شیری، یا با جرعه آب گوارایی، یا با جرعه یا با چندین خرما که جز بر آن قادر نیست روزه‌داری را افطار می‏‌دهد نیز عطا می‏‌کند و هرکه در آن بر مملوک (و زیر دست) خود آسان گیرد، خدا از او آسان حساب کشد؛ و این ماهی است که آغاز آن رحمت، و میانه آن مغفرت، و پایان آن اجابت و آزادی از آتش است.

وَ لَا غِنَى بِکُمْ عَنْ أَرْبَعِ خِصَالٍ خَصْلَتَیْنِ تُرْضُونَ اللَّهَ بِهِمَا وَ خَصْلَتَیْنِ لَا غِنَى بِکُمْ عَنْهُمَا فَأَمَّا اللَّتَانِ تُرْضُونَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِمَا فَشَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ وَ أَمَّا اللَّتَانِ لَا غِنَى بِکُمْ عَنْهُمَا فَتَسْأَلُونَ اللَّهَ فِیهِ حَوَائِجَکُمْ وَ الْجَنَّةَ وَ تَسْأَلُونَ الْعَافِیَةَ وَ تَعُوذُونَ بِهِ مِنَ النَّارِ؛ و شما (در این ماه) از چهار خصلت بی‏‌نیاز نیستید. با دو خصلت خدا را خوشنود می‏‌کنید و به دو خصلت دیگر نیز محتاجید. آن دو که برای رضای خداست گواهی اینکه معبود حقی نیست جز خدا و به راستی من رسول خدایم. اما آن دو که شما را خوشنود می‏‌کند و از آن‌ها بی ‏نیاز نیستید اینکه: از خدا در این ماه حوائج و بهشت و عافیت را بخواهید و از آتش به او پناه برید.

این خطبه پیامبر (ص) آن هم در آخرین روز‌های ماه شعبان، حداقل حاوی این درس است که باید قبل از قرارگیری در سفره پر نعمت ماه رمضان، از قبل خود را آماده نگه داشت و ماه شعبان بهترین فرصت برای دستیابی به این توفیق محسوب می‌شود.