نیویورک تایمز: برجام بدون توافق گسترده تر ناکام خواهد بود

نیویورک تایمز: برجام بدون توافق گسترده‌تر ناکام خواهد بود 


روزنامه نیویورک‌تایمز با اشاره به هدف مشترک جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا و رهبران جمهوری اسلامی ایران در احیای برجام و بازگرداندن محدودیت‌های تولید سوخت اتمی بر ایران در ازای لغو تحریم‌های اقتصادی، می‌نویسد که مذاکرات پنج هفته‌ای در اتاق‌های هتلی در وین، که طی آن دو طرف ایرانی و آمریکایی از طریق میانجی‌های اروپایی یادداشت‌هایی را با یکدیگر ردوبدل می‌کردند، ثابت کرد که توافق سابق، دیگر برای هیچ‌یک از طرفین کارکرد ندارد، دست‌کم در طولانی‌مدت.

ایران می‌خواهد تجهیزات پیشرفته تولید سوخت هسته‌ای را که پس از خروج دونالد ترامپ از برجام (در سال ۲۰۱۸) نصب کرد حفظ کند و در عین حال به دنبال قابلیت کار کردن با سامانه مالی جهانی فراتر از مرزهای توافق برجام است که در سال ۲۰۱۵ امضا شد.

دولت بایدن نیز می‌گوید که احیای برجام گام اول است و باید بلافاصله معاهده‌ای برای محدود کردن برنامه موشکی و حمایت تهران از تروریسم امضا شود تا از تولید سوخت کافی در ایران برای ساخت بمب جلوگیری شود. ایران مخالفت می‌کند.

نیویورک‌تایمز می‌نویسد با شروع دور جدید مذاکرات در وین در روز جمعه، دولت بایدن خود را در موقعیت دشوار تصمیم‌گیری یافته است. احیای برجام ۲۰۱۵ با تمام کاستی‌هایش امکان‌پذیر به نظر می‌رسد، اما ‌‌رسیدن به آنچه که آنتونی بلیکن توافقی «قوی‌تر و طولانی‌مدت‌تر»‌ توصیف کرد؛‌ یعنی توافقی که تا سالهای طولانی جلوی انباشت مواد اتمی در ایران را بگیرد، مانع از آزمایش‌های موشکی تهران شود و حمایت آن از تروریسم را متوقف کند، به نظر هدفی دوردست‌ و دست‌نیافتنی است.

این یک ضعف بالقوه عمده برای بایدن است که به ناتوانی خود در تقلید از مذاکرات شش سال پیش دولت اوباما، و در عین حال دادن وعده توافقی بهتر و بزرگتر، واقف است.

مشکل اینجاست که طرف آمریکایی احیای برجام را گام اول برای حاصل و توافقی بزرگتر تلقی می‌کند و علاقه ایران به لغو محدودیت‌های اقتصادی برای امکان تراکنش‌های مالی با بانک‌های غربی، در این مسیر به واشنگتن انگیزه می‌دهد.

در مقابل، طرف ایرانی حتی حاضر به مذاکره درباره توافق بزرگتر نیست و به گفته مقام‌های آمریکایی هنوز معلوم نیست که آیا ایران اصلا می‌خواهد که برجام احیا شود یا خیر.

حسن روحانی، رئیس‌جمهور و محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران اصرار دارند که تا توافق جدید چیزی نمانده است. روحانی روز شنبه، احتمالا با اشاره به نظر آمریکا مبنی بر امکان لغو تحریم‌ها در صورت بازگشت محدودیت‌های اتمی بر ایران، گفت «تقریبا تمام تحریم‌های اصلی برداشته شده‌اند.»‌

بلینکن در جواب گفته است، نه به این زودی. در عین حال دولت بایدن نمی‌داند دولت آینده جمهوری اسلامی که احتمالا دارای تفکرات تند خواهد بود به مذاکره برای توافق طولانی‌تر و بهتر متعهد خواهد ماند یا نه. با نزدیک شدن به انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران، زمان برای دولت بایدن از دست می‌رو‌‌د. آمریکایی‌ها در آغاز خواستار بازگشت ایران به تعهدات و حفظ برخی تحریم‌های دولت ترامپ به عنوان اهرم مذاکرات گسترده‌تر شدند.

در دو مذاکره ماه فوریه، طرف‌های اروپایی آمریکا را به لغو شماری از تحریم‌ها به عنوان حسن‌نیت ترغیب کردند. آمریکا نپذیرفت، ولی وقتی خامنه‌ای گفت که غنی‌سازی به ۶۰ درصد افزایش خواهد یافت، واشنگتن از ترس این که ایران به مواد کافی برای بمب دست‌ یابد، مسئله را جدی گرفت.

در پایان مارس بود که دو طرف پذیرفتند مذاکره کنند و مذاکرات وین در اوایل آوریل آغاز شد. و بعد آمریکایی‌ها گفتند که بازگشت به برجام ۲۰۱۵ بهترین و شاید تنها راه اعتمادسازی با ایران است.

در این راه سه کارگروه تشکیل شده ولی ایران هنوز در طرح‌هایش جدیت نشان نداده و اصرار دارد که گام اول را واشنگتن بردارد، اما سوال اصلی این است:‌ کدام تحریم‌ها لغو خواهند شد.

دونالد ترامپ برای جلوگیری از تمدید برجام، بیش از ۱۵۰۰ تحریم اعمال کرده است. تحریم‌ها بسته به این که چقدر به برجام ربط دارند، در سه دسته سبز، زرد و قرمز طبقه‌بندی شده‌اند. سبزها لغو خواهند شد، درباره زردها باید مذاکره شود و قرمزها پابرجا خواهند ماند، از جمله تحریم افراد بر سر نقض حقوق بشر.

آمریکایی‌ها نمی‌دانند که چطور ایران را به یک توافق جدید و بهتر وارد کنند. آنان تلاش می‌کنند برجام ۲۰۱۵ را احیا کنند، اما می‌گویند ایران به دنبال منافعی فراتر از برجام است و این مستلزم مذاکره است. طرف آمریکایی می‌گوید آماده مذاکره درباره تقویت توافق برای نفع دوجانبه است، اما این به تصمیم تهران بستگی دارد.

علی‌رغم تاکتیک‌های فشار ایران، از جمله افزایش غنی‌سازی اورانیوم و ممانعت از ورود بازرسان بین‌المللی به اماکن مهم اتمی در اواخر فوریه، ظریف می‌گوید که این اقدامات برگشت پذیرند.

مقام‌های امنیتی آمریکایی می‌گویند با وجود افزایش غنی‌سازی اورانیوم و احتمالا فاصله چند ماهه ایران برای تولید یک یا دو بمب، شاهدی نیست که نشان دهد ایران بر تولید کلاهک کار کرده باشد. اما اسرائیل می‌گوید شواهدی که سه سال پیش از «بایگانی»‌ یک انبار برنامه اتمی ایران سرقت کرده، نشان می‌دهد که دانشمندان ایرانی روی طراحی کلاهک کار گسترده‌ای کرده‌اند.

بلینکن می‌گوید که مذاکرات وین برای بازگشت به ثبات و نظارت بر برنامه اتمی ایران طبق مفاد برجام ۲۰۱۵ است. او گفت:‌ «این چیز بدی نیست. برعکس، راهی است برای رسیدگی به مشکلی که در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) مورد رسیدگی قرار گرفته بود. باید دید که آیا می‌توانیم دوباره همان کار را بکنیم.»

نیویورک‌تایمز در ادامه به پیامدهای انتشار فایل صوتی محمدجواد ظریف اشاره می‌کند و می‌گوید که احتمالا با هدف ضربه زدن به وجهه او و ممانعت از ورود او به رقابت ریاست جمهوری بوده است.

منبع: ایندیپندنت فارسی 


فیلمها و خبرهای بیشتر در کانال تلگرام پیک ایران

منبع خبر: پیک ایران

اخبار مرتبط: نیویورک تایمز: برجام بدون توافق گسترده تر ناکام خواهد بود