غفلت از آمایش سرزمینی و اصرار بر تاسیس مناطق آزاد/ مخاطرات ایجاد منطقه آزاد در نواحی فاقد زیرساخت

سعید غلامی باغی؛ کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو، تبدیل مناطق آزاد تجاری به ابزاری برای عمران و آبادانی نواحی محروم را اشتباه دانست و گفت: این امر نقطه شروع انحراف مناطق آزاد از اهداف ترسیم شده است. به جای این‌که مناطق آزاد در نقاط دارای مزیت تولید و صادرات احداث شوند، در نواحی محروم و مناطقی که مسئولان آن قدرت لابی دارند، احداث شده است. وقتی مکان‌یابی برای ایجاد مناطق آزاد و زیر ساخت‌های لازم به درستی نیازسنجی نشده باشد، تأثیر مثبتی از مناطق آزاد در اقتصاد کشور انتظار نمی‌رود.

وی ادامه داد: مدیریت مناطق آزاد مانند اغلب حوزه‌های دیگر نیاز به تغییر قوانین، اصلاح رویه‌ها و آیین‌نامه‌ها دارد. همچنین با انتخاب مدیرانی که رویکرد آن‌ها اداره امور به سبک مدیریت دستگاه‌های دولتی است، تحولی در این مناطق رخ نخواهد داد. با معافیت‌ها و مزایای لحاظ شده برای این مناطق و نیز روی‌کار آمدن دولت جدید که مدعی شایسته سالاری است، انتظار می‌رود دبیر جدید مناطق آزاد و ویژه با انتخاب مدیران با سابقه در حوزه‌های تولیدی و صنعتی، رونق و تحول مناطق آزاد تجاری را رقم بزند.

کارشناس ارشد مرکز پژوهش‌های مجلس با اشاره به اینکه غیر از ایجاد مناطق آزاد و ویژه، برای عمران و آبادانی مناطق محروم راهکار دیگری در اختیار سیاست‌گذاران قرار نمی‌گیرد، بیان کرد: با وجود این‌که در برنامه‌های توسعه کشور، احکام مختلفی در مورد آمایش سرزمینی آمده، اما متولیان برنامه‌ریزی کشور از این موضوع غفلت کرده‌اند. شاید نیت مسئولان مناطق محروم در اصرار بر ایجاد مناطق جدید خیرخواهانه باشد، اما عموماً به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم، مناطق جدید هم از اهداف اصلی خود منحرف می‌شوند.

غلامی باغی تأکید کرد: ایجاد منطقه آزاد در مناطق محروم، تنها منجر به اختصاص منابع مالی، احداث فرودگاه و ایجاد زیرساخت‌های گمرکی در منطقه‌ای که ظرفیت تولید و صادرات ندارد، می‌شود. بنابراین، توسعه کمی در حوزه‌ای که انحراف کارکردی دارد و در شرایطی که منابع ریالی و ارزی کشور محدود است، خطرساز بوده و به ضرر کشور تمام می‌شود.

سعید غلامی باغی در بخش پایانی اظهاراتش اشاره کرد: امیدواریم با روی‌کار آمدن مسئولان جدید دبیرخانه مناطق آزاد، توجه به توسعه کیفی مناطق آزاد در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، جدی‌تر پیگیری شود و اصلاح ساختار اداری و انتصابات به نحوی انجام شود که رونق اقتصادی در این مناطق به همراه داشته باشد.