سوپر جام اسپانیا؛ غول‌های اروپایی چرا در عربستان بازی می‌کنند؟

سوپر جام اسپانیا؛ غول‌های اروپایی چرا در عربستان بازی می‌کنند؟

• سینا حاتمی
• خبرنگار ورزشی

۲۷ دی ۱۴۰۰ - ۱۷ ژانویه ۲۰۲۲

منبع تصویر، Getty Images

رقابت‌های سوپرجام اسپانیا برای دومین بار در کشور عربستان سعودی برگزار شد و رئال مادرید با پیروزی دو بر صفر مقابل اتلتیک بیلبائو قهرمان آن شد. فدراسیون فوتبال اسپانیا و کشور عربستان اهداف متفاوتی را از این معامله دنبال می‌کنند. اما انتقادها هم از اسپانیایی‌ها کم نیستند.

مسابقات سوپر جام فوتبال اسپانیا که از سال ۱۹۸۲، همانند بسیاری از رقابت‌های مشابه در سایر کشورها، به صورت یک تک‌بازی بین قهرمان لیگ و جام حذفی این کشور آغاز شد، از فصل ۲۰-۲۰۱۹ به صورت یک تورنمنت چهار تیمی با حضور تیم‌های اول و دوم لالیگا و تیم‌های قهرمان و نایب‌قهرمان جام حذفی اسپانیا، "کوپا دل ری" برگزار می‌شود.

حالا برای دومین بار است که این تورنمنت در کشور عربستان سعودی برگزار می‌شود. فدراسیون فوتبال اسپانیا در ماه نوامبر ۲۰۱۹ با بستن قراردادی سه ساله به ارزش ۱۲۰ میلیون یورو با سعودی‌ها توافق کرد که سوپر جام را در این کشور برگزار کند. دوره اول این تورنمنت در جده برگزار شد و با قهرمانی رئال مادرید به پایان رسید.

• نیوکاسل یونایتد؛ عربستان آمد، استیو بروس رفت
• چگونه لیگ برتر بازیچه جنگ نیابتی قطر و عربستان شده؟
• فوتبالیست جوان، شاهزاده عربستانی و پیشنهادی عجیب در آسانسور

دوره دوم این مسابقات به دلیل کرونا در اسپانیا برگزار شد. با وجود آن عربستان پذیرفت مبلغ مورد توافق برای قرارداد اولیه را به طور کامل بپردازد. این قرارداد در ژوئن سال گذشته تا سال ۲۰۲۹ به مدت هفت سال دیگر تمدید شد و فدراسیون فوتبال اسپانیا قبول کرد که به جای ۴۰ میلیون یورو سالی ۳۰ میلیون یورو دریافت کند.

سوپر جام اسپانیا که یکشنبه با پیروزی دو بر صفر رئال مادرید مقابل اتلتیک بیلبائو در دیدار نهایی به پایان رسید، این بار در ریاض، پایتخت این کشور برگزار شد. در مسابقات امسال، فدراسیون فوتبال اسپانیا مسابقه "ال کلاسیکو" میان رئال مادرید و بارسلونا را هم در بسته صادراتی خود داشت.

این دو تیم چهارشنبه هفته گذشته در مرحله نیمه نهایی سوپر جام در حضور ۳۵ هزار تماشاگر در ورزشگاه ملک فهد ریاض به مصاف هم رفتند که مسابقه با پیروزی ۲-۳ رئال مادرید به پایان رسید. اتلتیک بیلبائو نیز در دومین بازی نیمه‌نهایی پنجشنبه گذشته اتلتیکو مادرید را ۱-۲ شکست داد و به فینال این بازی‌ها راه پیدا کرد. از این دیدار تنها هفت هزار تماشاگر در ریاض دیدن کردند.

افزایش درآمدهای فدراسیون فوتبال اسپانیا

انگیزه فدارسیون فوتبال اسپانیا از برگزاری سوپر جام در عربستان صرفاً مالی است. لوییس روبیالس رییس این فدراسیون علناً این موضوع را بیان کرد. فدراسیون فوتبال اسپانیا علاوه بر سالی ۳۰ میلیون یورو، کل هزینه‌های برگزاری را هم از عربستان می‌گیرد. به این ترتیب این فدراسیون ۲۱۰ میلیون یورو بابت قرارداد هفت ساله جدید دریافت خواهد کرد.

با احتساب درآمد ۱۲۰ میلیون یورویی قرارداد سه ساله اولیه، مجموع درآمد بابت برگزاری سوپر جام در عربستان سعودی ۳۳۰ میلیون یورو خواهد شد که به ویژه در دوران همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ قابل توجه است.

روبیالس در این مدت که مسئولیت ریاست فدراسیون فوتبال اسپانیا را برعهده گرفته، بودجه این فدراسیون را به بیش از ۴۰۰ میلیون یورو رسانده و آن را چهار برابر کرده است. این پول را فدراسیون قصد دارد در توسعه بهتر فوتبال آماتور و در حرفه‌ای‌سازی بیشتر فوتبال زنان سرمایه‌گذاری کند.

منبع تصویر، Getty Images

توضیح تصویر،

رئال مادرید با پیروزی بر اتلتیک بیلبائو برای دوازدهمین بار قهرمان سوپر جام اسپانیا شد

پیش از برگزاری سوپر جام اسپانیا به شکل یک تورنمنت، تک‌مسابقه بین قهرمان لالیگا و کوپا دل ری کمتر مورد توجه قرار می‌گرفت. اما ایده روبیالس با برگزاری آن به صورت یک تورنمنت این بود که بهتر بتواند آن را بازاریابی کند و درآمدزایی از آن را افزایش دهد.

انتقادها از برگزاری سوپر جام در عربستان

از پادکست رد شوید و به خواندن ادامه دهیدپادکسترادیو فارسی بی‌بی‌سی

پادکست چشم‌انداز بامدادی رادیو بی‌بی‌سی

برنامه ها

پایان پادکست

برگزاری مسابقات سوپر جام اسپانیا در عربستان سعودی همواره با انتقاد گروه‌های حقوق بشر و رسانه‌های اسپانیا هم روبرو بوده است. منتقدان این قرارداد، پادشاهی سعودی را به نقض حقوق بشر و بهبود وجهه خود از طریق ورزش که در محافل علمی به پدیده‌ "ورزش‌شویی" (Sportswashing) معروف است، متهم می‌کنند و معتقدند که فدراسیون فوتبال اسپانیا نباید این بستر را برای آنها فراهم آورد.

برخی از شبکه‌های تلویزیونی اسپانیا هم این مسابقات را تحریم کردند و از شرکت در مزایده مربوط به فروش حقوق پخش تلویزیونی آن سرباز زدند.

سازمان عفو بین‌الملل که پیش از این از فدراسیون فوتبال اسپانیا به دلیل برگزاری سوپر جام در عربستان انتقاد کرده بود و گفته بود با این کار، فدراسیون اسپانیا نقض حقوق بشر در عربستان را نادیده می‌گیرد، پیش از مسابقات برای مسئولین و همچنین بازیکنان تیم‌ها بازوبندهای بنفش رنگ فرستاد تا در حین مسابقات در حرکتی نمادین در حمایت از حقوق برابر و آزادی بیان دست‌شان کنند. این اتفاق اما نیفتاد و تیم‌ها این درخواست عفو بین‌الملل را نادیده گرفتند.

رابیالس، رییس فدراسیون فوتبال اسپانیا، پیش از اولین دوره مسابقات سوپر جام در عربستان با توجه به اجازه ورود زنان به ورزشگاه از "سوپر جام حقوق برابر" گفته بود. اما عفو بین‌الملل می‌گوید این تصور که صرف حضور تیم‌های اسپانیایی در عربستان می‌‌تواند باعث تغییر در این کشور شود، خوش‌بینانه است.

اهداف عربستان

اما اهداف کشور عربستان سعودی از برگزاری مسابقات سوپر جام اسپانیا صرفاً سیاسی نیست و آن را باید در راستای برگزاری سایر رویدادهای بزرگ بین‌المللی ورزشی، سرمایه‌گذاری در ورزش اروپا و در کل هماهنگ با برنامه‌های بلندمدت توسعه و چشم‌انداز ۲۰۳۰ این کشور تحلیل کرد.

با نگاهی دقیق‌تر به اسپانسرهای عربستانی سوپر جام اسپانیا اهداف عربستان روشن‌تر می‌شود. در کنار نام‌ونشان‌های فدراسیون فوتبال اسپانیا، سوپر جام و تامین‌کننده ورزشی رسمی‌اش آدیداس، نام‌ونشان‌های پروژه شهر هوشمند "نیوم" و همین طور شرکت توسعه دریای سرخ هم دیده می‌شوند.

وزارت ورزش عربستان هم در یک کارزار در شبکه‌های اجتماعی، همزمان با برگزاری مسابقات سوپر جام اسپانیا در ریاض این دو اسپانسر را معرفی کرد.

"نیوم" یک ابرپروژه شهری ۵۰۰ میلیون دلاری در استان تبوک (شمال غرب عربستان) در امتداد تنگه تیران دریای سرخ است که قرار است یک شهر هوشمند و یک مقصد گردشگری باشد. "نیوم" یکی از شرکای تجاری اصلی کنفدراسیون فوتبال آسیا هم هست.

شرکت توسعه دریای سرخ هم یک ابرپروژه بلندپروازانه گردشگری را دنبال می‌کند که طی آن قرار است در ۵۰ جزیره در دریای سرخ مقاصد گردشگری و میراث طبیعی ایجاد شود.

هدف این پروژه جذب سالیانه ۳۰۰ هزار گردشگر در فاز اول و ۸۰۰ هزار تا یک میلیون گردشگر در فاز دوم این پروژه عنوان شده است. در تبلیغات دور زمین دو بازی نیمه‌نهایی سوپر جام اسپانیا چند نام‌ ونشان عربستانی دیگر هم دیده شدند. از جمله گردشگری در عربستان که با شعار "روح السعودیه" انجام می‌شوند.

این دو ابرپروژه در کنار پروژه پارک سرگرمی "القدیه" در ریاض، سه پروژه عظیم صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی، "پیف" است که در چارچوب چشم‌انداز ۲۰۳۰ برای تنوع‌سازی در منابع درآمدی این کشور و کاهش وابستگی به نفت تعریف شده است.

این صندوق که چندی پیش با سرمایه‌گذاری در باشگاه نیوکاسل انگلیس، برای نخستین بار مالک یک باشگاه بزرگ فوتبال اروپایی هم شد، با این کارزارهای بازاریابی و اسپانسرینگ و برگزاری رویدادهای بزرگ بین‌المللی ورزشی، از حالا برای این پروژه‌ها در بازارهای جهانی آگاهی ایجاد می‌کند.