نخبگان سیاسی پس از انقلاب اسلامی در ایران

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، با شکل‌گیری نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران، دغدغه توسعه و پیشرفت همواره در میان نخبگان اجرایی ایران وجود داشته است. از آنجا که در ایران جامعه عموما ضعیف و تشکل نیافته است، مسئولیت تحول ساختاری بر عهده نخبگان خواهد بود؛ اما باید دید که این نخبگان تا چه میزان در این مسیر موفق بوده¬اند؟ ایا توانسته¬اند مقداری از موانع توسعه کشور را بردارند یا اینکه خود با اعمال و افکارشان مشکلی بر مشکلات موجود افزوده¬اند؟ همه این پرسش‌ها نیاز به تحقیقات مفصل و مبسوطی دارد تا جایگاه این نخبگان را در روند توسعه کشور ایران را مشخص کند. اساسی¬ترین نقش نخبگان سیاسی در نهادینگی سیاسی جامعه، مشروعیت بخشیدن به ارزش¬ها و نهاد‌های جدیدی است که اصول و مبانی همکاری و همزیستی عمومی را تبیین می¬کنند و به کنش و تصمیم سیاسی، خصلتی ملی- اخلاقی می¬بخشند. لازمه پیشرفت سیاسی در ایران ایجاد و تقویت یک نظم دموکراتیک است. در سایه چنین نظمی انتظار می¬رود که تدوین، اجرا و نظارت بر برنامه¬های پیشرفت در کشور حالتی مشارکتی¬تر به خود بگیرد و تخلف از برنامه¬ها و قوانین کاهش یابد. نخبگان سیاسی قادر خواهند بود با استفاده از فرصت¬ها و ظرفیت¬های داخلی نظام سیاسی و قانونی جمهوری اسلامی ایران، در عرصه سیاست کشور تحرک و پویایی معقول و منطقی ایجاد کنند و نقاط ضعف موجود را برطرف و در مواقعی تبدیل به نقطه قوت کنند. نکته قابل توجه در این میان این است که، در شرایط فعلی ترسیم وضعیت مطلوب نمی¬تواند کمک قابل توجهی به تحقق پیشرفت سیاسی ارائه دهد، بلکه لازم است وضعیت مقدور، هدف پیشرفت سیاسی تصور شود. ابزار‌ها و سازوکار‌های تجربه شده توسعه سیاسی در سایر کشور‌های پیشرفته سیاسی با درصدی از بومی¬سازی می¬تواند به نحو موفقیت¬آمیزی در جامعه ایران و از سوی نخبگان سیاسی مورد عمل و نهادینه شدن واقع شود.

نخبگان سیاسی باید ضرورت توسعه سیاسی را درک و چارچوب و عناصر «توسعه سیاسی معیار» در درون نظام سیاسی جمهوری اسلامی را تعیین کنند و به صورت تدریجی، مفهوم پیشرفت سیاسی را به دالّ مرکزی گفتمان پیشرفت در ایران تبدیل کنند. در این راستا تعادل¬بخشی میان دو سطح پیشرفت اقتصادی و پیشرفت سیاسی، ضرورت دارد. ارزش و مرز‌های آزادی فردی نیاز به بازتعریف و ارائه تفاسیر جدید از فردیت و محدوده آزادی‌های شهروندان دارد. حوزه عمومی نیاز به تقویت از طریق نهادسازی از پایین دارد. روح انتقادی در درون جامعه و نظام سیاسی باید تقویت شود و هزینه¬های سیاسی و حقوقی نقد مثبت و سازنده تقلیل یابد. نخبگان سیاسی نیز باید گرایش عملی به قانون از طریق تنقیح نظام قوانین و پالایش آن از موانع پیشرفت سیاسی، رعایت اصول عدالت و انصاف سیاسی داشته باشند تا فرهنگ سیاسی جامعه به سمت بلوغ بیشتر متمایل شود.