در پی احتمال حمله ترکیه به شمال سوریه، در این منطقه «نیروهای سوریه و روسیه تقویت می‌شوند»

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه دو هفته پیش گفت این کشور عملیات نظامی جدیدی را در سوریه برای گسترش «مناطق امن» در امتداد مرز و در عمق ۳۰ کیلومتری با هدف قرار دادن شهرهای تل رفعت و منبیج و سایر مناطق در شمال شرق سوریه، آغاز خواهد کرد.

دولت روسیه که در آخر هفته گذشته نسبت به تشدید تنش نظامی در شمال سوریه هشدار داده بود، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه خود را امروز چهارشنبه برای گفت‌وگو به آنکارا می‌فرستد.

دو کشور روابط نزدیکی دارند و آنکارا به‌دنبال میانجی‌گری در گفت‌وگوها بر سر جنگ روسیه در اوکراین است، اما پشتیبانی آن‌ها از طرف‌های مخالف در سوریه ممکن است روابط ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه با تنها عضو ناتو را که به‌دلیل حمله به روسیه تحریمی علیه مسکو اعمال نکرده است، به چالش می‌کشد.

خطرات حمله به شمال سوریه برای اردوغان نیز زیاد است. بدون حداقل تأیید ضمنی روسیه، متحد قدرتمند بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، حمله ترکیه می‌تواند تلفات بیشتری را برای این کشور به‌همراه داشته باشد. روسیه و ترکیه بارها در مقاطع مختلف جنگ سوریه جاه‌طلبی‌های نظامی یکدیگر را زیر نظر داشته‌اند که گاه آن‌ها را به رویارویی مستقیم نزدیک کرده است.

هنوز نشانه‌هایی از افزایش قابل توجه نیروهای ارتش ترکیه در منطقه مرزی سوریه مشاهده نشده است، اما گزارش‌های مبنی بر تبادل شلیک موشک و توپخانه در دو هفته گذشته بیشتر شده است.

عملیات نظامی ترکیه کردهای متشکل در «یگان‌های مدافع خلق» (YPG) را هدف قرار می‌دهد. آن‌ها بخش مهمی از «نیروهای دموکراتیک سوریه» (SDF) را تشکیل می‌دهند که بخش‌های زیادی از شمال سوریه را در اختیار دارند و از سوی واشنگتن به‌عنوان متحدی مهم علیه گروه «دولت اسلامی» (داعش) به‌شمار می‌روند. آنکارا «یگان‌های مدافع خلق» را یک گروه تروریستی و متحد حزب کارگران کردستان (PKK) می‌داند. دولت ترکیه با پ‌ک‌ک در حال جنگ است.

سرگرد یوسف حمود، سخنگوی «ارتش ملی سوریه» (SNA) گروه مورد حمایت ترکیه، به رویترز گفت:

«روسیه در حال تقویت مواضع خود در نزدیکی تل رفعت، منبیج، حومه جنوبی کوبانی و عین عیسی است که همگی در ۴۰ کیلومتری مرز ترکیه قرار دارند.»

حمود افزود:

«از زمان اعلام این عملیات، رژیم سوریه و شبه‌نظامیان ایرانی آن بسیج شده‌اند و در حال ارسال نیروهای کمکی به یگان‌های مدافع خلق هستند.»

به‌گفته او هلیکوپترهای روسی در حال فرود در پایگاه هوایی نزدیک تل رفعت مشاهده شده‌اند.

خبرگزاری دولتی آناتولی ترکیه روز شنبه به نقل از منابع محلی گزارش داد که روسیه در حال استقرار در شمال سوریه برای «تثبیت کنترل خود»، پروازهای شناسایی بر فراز تل رفعت و استقرار سامانه‌های دفاع هوایی «پانتسیر-اس۱» در شهر مرزی قامشلی است.

مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه روز یکشنبه به رویترز گفت دمشق باید از سامانه‌های دفاع هوایی خود علیه هواپیماهای جنگنده ترکیه استفاده کند. او افزود نیروهایش آماده همکاری با نیروهای سوری برای نبرد در برابر ترکیه هستند، اما گفت که نیازی به اعزام نیروهای بیشتر نیست.

روز گذشته، سه‌شنبه ۱۷ خرداد / ۷ ژوئن نیز شورای نظامی نیروهای دموکراتیک سوریه پس از نشستی به ریاست مظلوم عبدی اعلام کرد که اگر ترکیه به تهدیدهای خود مبنی بر حمله به شمال سوریه ادامه دهد، آماده هماهنگی با نیروهای دولت بشار اسد برای حفاظت از سرزمین‌های سوریه خواهد بود.

آنکارا می‌گوید عملیات نظامی خود را انجام می‌دهد زیرا واشنگتن و مسکو پس از حمله ترکیه در سال ۲۰۱۹  وعده‌های خود مبنی بر عقب‌راندن یگان‌های مدافع خلق در ۳۰ کیلومتری مرز را زیر پا گذاشته‌اند. با توجه به این‌که روسیه و آمریکا به‌دنبال حمایت ترکیه در جنگ اوکراین هستند، این عملیات نظامی ممکن است به اهرم فشاری علیه آن‌ها تبدیل شود.

واشنگتن، که حمایتش از نیروهای دموکراتیک سوریه مدت‌ها عامل تنش در روابط با ترکیه بوده است، ابراز نگرانی کرده و گفته است هرگونه عملیات جدید، نیروهای آمریکایی را که در سوریه حضور دارند به خطر می‌اندازد و ثبات منطقه را تضعیف می‌کند.

روسیه نیز هفته گذشته اعلام کرد که امیدوار است ترکیه «از اقداماتی که می‌تواند منجر به وخامت خطرناک وضعیت دشوار در سوریه شود خودداری کند».

یک مقام بلندپایه ترکیه گفت از لاوروف در مورد این‌که آیا نیروهای دولتی سوریه و نیروهای تحت حمایت ایران به تل رفعت رسیده یا به آن‌جا منتقل خواهند شد، سؤال خواهد شد.

این مقام که نخواست نامش فاش شود گفت: «ترکیه این عملیات را به هر طریقی انجام خواهد داد.»

دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین در پاسخ به این پرسش که آیا روسیه در حال تقویت مواضع خود در شمال سوریه است، به خبرنگاران گفت این نیروهای مسلح سوریه هستند که کمابیش خود را در «تأسیسات خاصی در قلمرو خود تقویت می‌کنند».

دولت سوریه درباره تحرکات نیروها اظهار نظر نکرده است، اما الوطن، روزنامه حامی دولت روز دوشنبه به نقل از منابعی در شمال رقه – نزدیک مرز ترکیه – نوشت در آخر هفته نیروهای سوری در پاسخ به اقدامات ترکیه تانک‌ها و تسلیحات سنگین مستقر کردند.

مقام ترکیه‌ای و یوسف حمود گفتند که حملات از مناطق تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه علیه مناطق تحت کنترل ترکیه و ارتش ملی سوریه افزایش یافته است. حمود گفت نیروهای ترکیه و ارتش ملی سوریه به این حملات پاسخ می‌دهند

خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه روز سه‌شنبه ۱۷ خرداد / ۷ ژوئن در تماسی با سرگئی شویگو همتای روس خود به او گفت ترکیه به اقداماتی که با هدف برهم زدن ثبات در شمال سوریه انجام می‌شود، پاسخ خواهد داد.

وزارت دفاع ترکیه در بیانیه‌ای به‌نقل از آکار اعلام کرد که «به اقداماتی که با هدف برهم زدن ثبات به‌دست آمده در منطقه صورت می‌گیرد پاسخ لازم داده خواهد شد» و حضور تروریست‌ها در منطقه قابل قبول نیست،.

آکار همچنین یادآور شد که باید به توافق‌های پیشین در این‌باره پایبند بود.