سه دانشمند مشترکا برنده نوبل شیمی ۲۰۲۲ شدند؛ شارپلس نوبل دوم خود را ثبت کرد

آکادمی سلطنتی علوم سوئد روز چهارشنبه ۵ اکتبر، بطور مشترک سه شیمی‌دان به نام‌های کارولین آر برتوزی (دانشگاه استفورد)، مورتن ملدال (دانشگاه کپنهاگ) و کارل بری شارپلس (مرکز تحقیقاتی اسکریپس در کالیفرنیا) را به عنوان برندگان جایزه نوبل شیمی سال ۲۰۲۲ میلادی اعلام کرد.

این سه شیمی‌دان به پاس تلاش‌های‌شان برای ساختارعملکردی شیمی (کلیک شیمی) و شیمی بیواورتوگونال از سوی هیات داوران مستحق دریافت جایزه امسال تشخیص داده شدند. بری شارپلس ۸۱ ساله اولین نفری است که ۲ بار برنده جایزه نوبل شیمی شده است. این شیمی‌دان مشهور آمریکایی ۲۱ سال پیش هم برای مطالعاتش دربارهٔ واکنش‌های اکسیداسون فعال شده توسط کاتالیزهای کایرال، نوبل شیمی را از آن خود کرده بود.

این جایزه سال گذشته نیز بطور مشترک به دیوید مک‌میلان از بریتانیا و بنجامین لیست از آلمان، به دلیل تلاش‌های این دو شیمیدان در توسعه روش جدیدی برای ساخت مولکول‌های موسوم به «ارگانوکاتالیز نامتقارن» در کاتالیزورهای شیمی آلی اهدا شده بود.

یوهان اکویست، رئیس کمیته نوبل شیمی از پیش اعلام کرده بود جایزه امسال ویژه «آسان‌سازی» فرایندهای پیچیده است و به همین دلیل این دانشمندان که در پایه‌ریزی شیمی کلیکی نقش داشته‌اند، سزاوار دریافت نوبل شیمی امسال هستند. شیمی کلیک در واقع شکلی نوین از ترکیب مولکول‌هاست که به‌طور خاص در توسعه درمان‌ دارویی، ترسیم نقشه دی‌ان‌ای و تولید مواد جدید کاربرد دارد.

کارولین برتوزی ۵۵ ساله هم به‌طور ویژه در استفاده و عملی کردن شیمی کلیک در موجودات زنده تلاش کرده است.

• یک سوم برندگان آمریکایی جایزه نوبل در رشته‌های علمی از مهاجران بوده‌اند
• جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۶ به سه دانشمند از فرانسه، آمریکا و هلند رسید

به برگزیدگان امسال، طی مراسمی که در ۱۰ دسامبر برگزار خواهد شد و بر اساس وصیت خالق این جایزه یعنی آلفرد نوبل مخترع سوئدی، یک جایزه نقدی به ارزش ۱۰ میلیون کرون سوئدی (حدود ۹۰۰ هزار دلار) اهدا می‌شود.

قرار است فردا برنده جایزه ادبیات و روز جمعه نیز برنده جایزه صلح نوبل اعلام شود.

به فیسبوک یورونیوز فارسی بپیوندید