سلطه انگلیس بر نفت ایران با قرارداد مظفرالدین شاه بود

محسن نصری، استاد دانشگاه و پژوهشگر در برنامه «سرزمین من» رادیو فرهنگ درباره مظفرالدین شاه و تاثیر مرگ او بر وضعیت ایران گفت: مظفرالدین شاه به دلیل بیماری‌ای که داشت، قدرت و استبداد ناصرالدین شاه پدرش را نداشت. چند اتفاق مهم هم در دوره مظفرالدین شاه افتاد. 

نصری ادامه داد: در سال ۱۹۰۱ میلادی در اوایل پادشاهی مظفرالدین شاه قرارداد دارسی بین مظفرالدین شاه و دارسی انگلیسی به مدت ۶۰ سال منعقد شد. در این قرارداد کل معادن ایران بخصوص نفت به مدت ۶۰ سال در دست انگلیسی‌ها قرار گرفت. خلاصه قرارداد این است که انگلیسی‌ها نفت ایران را استخراج کنند، بفروشند، هزینه دستگاه‌ها و نیروی انسانی را کاهش دهند، ۱۶ درصد سود خالص آن را به ایران بدهند و ۸۴ درصد به انگلیسی‌ها تعلق بگیرد. 

این استاد دانشگاه با اشاره به نوشته‌های یک مورخ امریکایی گفت: یک مورخ امریکایی در کتابش نوشته که انگلیسی‌ها با حساب‌سازی درصد‌های حداقلی را به ایران پرداخت نکردند. آغاز سلطه انگلیس بر نفت ایران با قرارداد مظفرالدین شاه بود. چند سال بعد به دنبال اعتراضات مردمی نهضت عدالتخانه شروع شد. انگلیسی‌ها برای مقابله با عدالتخانه مردم، علما و روحانیون مشروطه انگلیسی را راه‌اندازی کردند. 

وی افزود: آنقدر که نهضت مردم عظمت داشت که وقتی مظفرالدین شاه فرمان نهضت مشروطه را صادر کرد، دو نکته مهم را در فرمانش آورد. اولین نکته تاسیس مجلس شورای اسلامی بود. یعنی مظفرالدین شاه مجبور شد برای بار اول عنوان مجلس شورای اسلامی بیاورد. دومین نکته در فرمان مظفرالدین شاه اجرای شرع مقدس اسلام بود. یعنی مطالبه مردم درباره اجرای شرع مقدس اسلام در نهضت مشروطه ذکر شد که متاسفانه با سلطه انگلیسی‌ها در اولین دوره مجلس، اسم اسلامی را حذف کردند. قانون اساسی هم براساس قانون بلژیک و فرانسه نوشته شد؛ بنابراین نه در قانون اساسی حرفی از اسلام بود، نه برای تحقق عدالت، مجلس شورای اسلامی پدید آمد. بلکه شورای ملی شکل گرفت. مظفرالدین شاه ۱۰ روز بعد از امضای اولین قانون اساسی به جهت بیماری‌اش فوت کرد و محمدعلی شاه روی کار آمد.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری ساير حوزه ها