گروسی: به «برجام ۲» نیاز داریم، جنگ غزه نباید سبب فراموشی برنامه هسته‌ای ایران شود

رافائل گروسی گفت که جنگ اسرائیل و حماس نباید نگاه‌ها را از خطرهای برنامه هسته‌ای ایران منحرف کند.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفت‌وگو با فایننشال تایمز که ۹ آذر/ ۳۰ نوامبر منتشر شد، گفت که او خواستار ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای با ایران است. گروسی از قدرت‌های جهانی خواست که به دلیل وضعیت جنگی در فلسطین و نزاع میان اسرائیل و حماس، خطرات ناشی از انباشت اورانیوم غنی‌شده در ایران را نادیده نگیرند.

مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به فایننشال تایمز گفت: «نیازمند بازآفرینی روند گفت‌وگو با ایران هستیم.» او گفت که درک می‌کند که اکنون ممکن است نگاه‌ها متوجه بحران بزرگ‌تری باشد ولی بی‌تفاوت شدن نسبت به جاه‌طلبی هسته‌ای ایران، مشکلی را حل نمی‌کند.

تنش‌ها بین ایران و غرب پس از حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر و آغاز جنگ در غزه، افزایش یافته است. ایران از حماس حمایت می‌کند؛ همچنین از چندین گروه شبه‌نظامی ضد اسرائیلی و ضد غرب در سراسر منطقه حمایت می‌کند که از زمان شروع درگیری، اسرائیل و نیروهای آمریکایی را هدف قرار داده‌اند.

فایننشال تایمز نوشته است که این جنگ «تلاش‌های دولت ایالات متحده برای تنش‌زدایی با جمهوری اسلامی» را به‌عنوان راهبردی برای مهار بحران هسته‌ای متوقف کرده است.

در ماه سپتامبر، آمریکا و ایران پس از ماه‌ها مذاکره، تبادل زندانیان را به سرانجام رساندند و واشنگتن ۶ میلیارد دلار از منابع نفتی ایران را که در کره جنوبی مسدود شده بود، آزاد کرد. در کنار توافق مبادله زندانیان، تهران و واشنگتن با آغاز یک روند تنش‌زدایی موافقت کردند. روندی که برخی امیدوار بودند بتواند بستری برای گفتگوهای بیشتر در مورد کاهش فعالیت هسته‌ای ایران باشد.

این روند با آغاز درگیری بین اسرائیل و حماس متوقف شد.

"در کنار توافق مبادله زندانیان، تهران و واشنگتن با آغاز یک روند تنش‌زدایی موافقت کردند"موضوع برنامه هسته‌ای ایران و فشار بر آن که بخشی از سیاست دائمی غرب بود هم با آغاز جنگ به حاشیه رفته است. تلاش برای احیای برجام هم مدت‌ها است که در سیاست دو طرف جایی ندارد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم فهمیده است که از رهگذر برجام نمی‌توان امیدی به اعمال یک رژیم کنترل هسته‌ای بر ایران کرد.

شاید به همین دلیل گروسی به فایننشال تایمز گفت:

مذاکرات با ایران ممکن است به یک چارچوب جدید نیاز داشته باشد، نه اینکه صرفا تلاشی برای احیای توافقنامه ۲۰۱۵ – معروف به برنامه جامع اقدام مشترک یا همان برجام- باشد. تلاش برای بازگرداندن [توافق هسته‌ای] در چارچوب برجام کارساز نخواهد بود. هنوز هم می‌توانید آن را یک برجام بنامید، اما باید برجام۲ یا چیزی شبیه به آن باشد، زیرا باید خود را با شرایط و اقتضائات کنونی وفق دهید.

او همچنین گفت که وضعیت فعلی برنامه هسته‌ای ایران «بسیار مبهم و ناروشن» است و از کشورها خواست که «بنشینند و دوباره تعامل کنند».

ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود را از سال ۱۳۹۸/ ۲۰۱۹ در واکنش به خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های فلج کننده علیه جمهوری اسلامی افزایش داده است. تهران اکنون اورانیوم را در بالاترین سطح قبل از سطح نظامی، غنی‌سازی می‌کند، اگرچه تمایل به ساخت تسلیحات هسته‌ای را رد کرده است.

گروسی افزود:

ذخیره‌سازی اورانیوم غنی‌شده تهران تا درجه تسلیحاتی تقریباً ادامه دارد، اگرچه در ماه‌های اخیر کند شده بود.

آخرین گزارش‌های آژانس نشان می‌دهد که ذخایر اورانیوم غنی شده ایران تا ۶۰ درصد، نزدیک به درجه تسلیحاتی، از اواسط آگوست تا پایان اکتبر نزدیک به ۷ کیلوگرم افزایش یافته است. قبلا از این دوره، (خروجی غنی‌سازی ۶۰ درصدی) با سرعت ۱۵ کیلوگرم یا بیشتر افزایش یافته بود.

مقام‌های آمریکایی می‌گویند ایران ظرفیت تولید مواد شکافت پذیر کافی برای ساخت سلاح هسته‌ای را در مدت زمان دو هفته دارد.

گروسی با اشاره به «وضعیت سیاسی در تک تک کشورها» که مانع از مشارکت کامل برخی از آن‌ها در نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران می‌شود، بدون نام بردن از کشورهای مورد نظرش، گفت: «موانع دیگر بر سر راه مذاکرات هسته‌ای با ایران شامل حواس پرتی داخلی است.» این شاید اشاره غیرمستقیمی به آمریکا و انتخابات ریاست جمهوری این کشور در نوامبر ۲۰۲۴ باشد.

گروسی گفت:

ما از آن‌ها نمی‌خواهیم که بر ایران فشار بیاورند، بلکه برای موفقیت در این موضوع باید حداقلی از اجماع در جامعه بین‌المللی وجود داشته باشد… ایران باید واقعاً با ما همکاری کند.