اسرائیل و حماس با برقراری آتش‌بس در غزه «موافقت» کردند

پس از ۱۱ روز حملات سنگین ارتش اسرائیل و سازمان‌های مسلح فلسطینی در غزه، دولت اسرائیل پنج‌شنبه شب، ۳۰ اردیبهشت، رسما اعلام کرد که نشست کابینه امنیتی این کشور با برقراری آتش‌بس موافقت کرد.

دفتر نخست وزیری اسرائیل در پایان نشست کابینه در بیانیه‌ای خبر داد که «وزیران به اتفاق آراء با پیشنهاد تمامی مقامات امنیتی که خواهان پذیرش طرح مصری برای آتش‌بس، بدون هر نوع پیش‌شرط است، موافقت کردند».

بیانیه اسرائیل به ساعت دقیق آغاز آتش‌بس اشاره نکرد و تنها گفته که این تحول در ادامه رخ خواهد داد.

بیشتر در این باره:

نتانیاهو: ورود پهپاد ایرانی به آسمان اسرائیل

اما جنبش حماس خبر داد که آتش‌بس از ساعت ۲ بامداد به وقت محلی، ۳ و نیم بامداد ایران، آغاز خواهد شد.

با وجود موافقت اسرائیل با آتش‌بس که ظاهرا حماس نیز آن‌را پذیرفته، رسانه‌های اسرائیلی و فلسطینی خبر می‌دهند که نیروهای هر دو طرف خود را برای هر نوع احتمالی در آخرین ساعات پیش از آتش‌بس آماده کرده‌‌ و تبادل راکت و بمب را تا لحظه آغاز موعد آتش‌بس بعید نمی‌دانند تا آخرین تصاویر «پیروزی» از نگاه خود را بدست آورند.

این ارزیابی بلافاصله نیز تحقق یافت و پس از اعلام خبر موافقت با آتش‌بسِ قریب‌الوقوع، از یک‌سو جنگنده‌های اسرائیلی به حمله به غزه ادامه دادند، و از سوی دیگر، حملات راکتی فلسطینیان شهرهای اشکلون و مناطق دیگری در جنوب اسرائیل را نشانه گرفت.

به گزارش رسانه‌های اسرائیل، آویو کوخاوی، فرمانده ارتش این کشور و ناداو آرگامان، رییس سازمان امنیت داخلی در نشستِ حدودا سه ساعته کابینه امنیتی کشورشان، آنچه را که «دستاوردهای بی‌سابقه» از عملیات جنگی ۱۱ روزه نامیدند، برای وزیران تشریح کردند تا موافقت آنان را با آتش‌بس کسب کنند.

مصر در روزهای اخیر هیاتی را برای برقراری آتش‌بس راهی تل‌آویو و غزه کرده بود. کوشش‌های مصر بدور از جنجال و در حالی ادامه یافت که این کشور فعلا تنها خواهان آتش‌بس متقابل شده و شرطی به طرفین ارائه نکرده است.

رسانه‌های منطقه گزارش داده‌اند که مصر تاکید کرده که پس از اطمینان یافتن از موفقیت آتش‌بس، برای دستیابی به جزییات یک توافق به تلاش ادامه خواهد داد.

در حالی که اسرائیل حاصل عملیات نظامی ۱۱ روز اخیر را «دستاوردهای بی‌سابقه» نامیده، جنبش حماس مدعی شد که «تن دادن» اسرائیل به آتش‌بس، «فرار از میدان در برابر حماسه پیروزی مقاومت است».

مشیر المصری، از سخنگویان حماس، پنج‌شنبه شب به رسانه‌ها گفت که «مقاومت به عنوان سوپاپ اطمینان فلسطین و پاسدار قدس، باقی خواهد ماند».

بیشتر در این باره:

آمریکا از پیش نویس فرانسه درباره درگیری غزه حمایت نمی‌کند؛ احتمال آتش بس «در روز جمعه»

اسامه حمدان، از رهبران حماس در خارج از سرزمین‌های فلسطینی، نیز به شبکه المیادین در لبنان گفت حماس «تضمین گرفته که اسرائیل از ماجرای "شیخ جراح" و "الاقصی" دست بکشد».

زمزمه موافقت اسرائیل با آتش‌بس پس از آن قوی‌تر به گوش رسید که جو بایدن، رییس جمهوری آمریکا ظهر چهارشنبه، ۲۹ اردیبهشت، در چهارمین تماس تلفنی با بنیامین نتانیاهو از آغاز این بحران، تاکید کرد که انتظار دارد آتش‌بس سریعا بدست آید.

ساعاتی پیش از موافقت کابینه اسرائیل با ترک مخاصمه کنونی، آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد در سخنانی در نشست ویژه مجمع عمومی سازمان ملل برای بررسی این بحران جنگی، گفت جهان در روزهای گذشته شاهد «یک موج خطرناک و وحشتناک از خشونت کشنده در سرزمین‌های فلسطینی، بویژه در غزه، و نیز در اسرائیل» بوده است.

آقای گوترش گفت «از بمباران بی‌وقفه‌ای که نظامیان اسرائیل از هوا و زمین متوجه غزه کردند، به شدت شوکه شدم؛ خشونت‌هایی که بیش از ۶۰ کودک را کشت و هزاران تن را زخمی کرد».

وی در حالی که عمیقا متاثر بود، گفت «اگر جهنمی روی زمین باشد، زندگی کودکان در غزه است».

دبیر کل سازمان ملل حملات راکتی حماس به مردم اسرائیل را نیز قاطعانه محکوم کرد و گفت تعرض‌های بی‌رویه و غیر قابل پذیرش این گروه‌‌ها ۱۲ تن را در اسرائیل کشته که دو کودک هم در بین آنها هستند و صدها انسان دیگر را زخمی کرده است.

در آخرین ساعات پیش از موافقت اسرائیل و حماس با آتش‌بس، وزیران خارجه آلمان، اسلووانی و چک برای بیان همبستگی با مردم اسرائیل که مورد حمله راکتی بودند، به این کشور رفته و با نخست وزیر اسرائیل دیدار کردند.

بنیامین نتانیاهو در نشست خبری با هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان، با نشان دادن بخشی از بال یک پهپاد ساقط شده، گفت «در حالی که ما مشغول عملیات (در غزه) بودیم، ایران این پهپاد را که حاوی مواد منفجره بود، از سوریه یا عراق، به سوی آسمان اسرائیل روانه کرد...و ثابت شد که ایران پدرخوانده تروریسم در منطقه است».

عملیاتی که ارتش اسرائیل نام «محافظ دیوارها» را به آن داده و حماس آن را «شمشیر قدس» نامیده بود، پس از یک رشته درگیری‌های شدید چند هفته‌ای بر سر چند خانه در محله فلسطینی‌نشین «شیخ جراح» در شرق بیت‌المقدس/ اورشلیم آغاز شد و در آستانه پایان ماه رمضان به زد و خوردهای سنگین میان تظاهرکنندگان فلسطینی با نیروهای اسرائیلی در مساجد مقدسه این شهر کشیده شد.

جنبش حماس به اسرائیل اخطار داده بود که اگر تا روز دوشنبه ۲۰ اردیبهشت، نظامیان را از «حرم شریف» و «شهرک‌نشین‌ها» را از «شیخ جراح» بیرون نبرد، اسرائیل مسئول عواقب آن خواهد بود.

ساعتی پس از آنکه حماس روز ۲۰ اردیبهشت حملات راکتی به اسرائیل را با شلیک کم‌سابقه ۷ فروند راکت به سوی حومه اورشلیم آغاز کرد، ارتش اسرائیل بمباران‌های سنگین در غزه را آغاز کرد.

در ۱۱ روز عملیات جنگی، شاخه‌های نظامی حماس و جهاد اسلامی فلسطین بیش از ۴ هزار فروند راکت به ده‌ها شهر و شهرک، از شمال اسرائیل گرفته تا مناطق جنوبی این کشور، شلیک کردند و موجب مرگ ۱۲ تن شدند؛ که ۳ تن آنها کارگران آسیایی و دو کشته نیز از اعراب مسلمان بودند.

جنگنده‌های اسرائیلی نیز با ریختن بمب‌های سنگین بر مناطق بسیاری در غزه، با این عنوان که مقرهای تروریستی بوده‌اند، خسارات عظیمی به این باریکه وارد کردند؛ ۲۳۰ تن در غزه کشته شدند که ۶۵ تن از آنها کودک بودند.

اونرا، آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد در امور آوارگان فلسطینی، اعلام کرده که شمار خانه‌خراب‌های غزه از ۱۲۰ هزار تن فراتر رفت.

اقدام اسرائیل در انهدام شماری از برج‌های بلند و تازه‌ساخت در غزه، از جمله برج «الجلاء» که دفاتر خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس و شبکه الجزیره نیز در آن قرار داشت، در طول این عملیات، مورد انتقاد بسیاری در جامعه جهانی قرار گرفت. اما اسرائیل تاکید کرد که حماس این اماکن و مردم غزه را به «گوشت دم توپ» برای اهداف تروریستی خود مبدل کرده است.

بحران جنگی این بار موجب همبستگی بی‌سابقه میان فلسطینیان و اعراب در اسرائیل با غزه شد و درگیری‌های هولناک میان یهودیان و اعراب در دهها شهر اسرائیل، هرج و مرجی بی‌سابقه در اسرائیل ایجاد کرد که مقامات ارشد اسرائیل آن را خطرناک‌تر از جنگ با غزه» نامیدند.

یعکوو شبتای، فرمانده کل پلیس اسرائیل، یک نماینده راستگرای افراطی مجلس اسرائیل را باعث و بانی خیزش جدید اعراب علیه اسرائیل معرفی کرد.

ایتامار بن‌گویر، به گفته برخی از مقامات اسرائیلی، آتش‌بیار بحران در محله «شیخ جراح» بود اما او هنوز حامیان پرقدرتی در میان سیاستمداران و جامعه اسرائیل دارد.

به نظر می‌رسد که جبران خسارات سنگین وارده به غزه، سال‌ها طول بکشد. اسرائیل از روز پنجشنبه یک برنامه دولتی برای جبران خسارات وارده به مردم خود را اعلام کرده بود.

مفسران رسانه‌های اسرائیل اذعان دارند که این عملیات با وجود خسارات و تلفات زیاد در غزه، موقعیت حماس در میان فلسطینیان کرانه باختری و شرق اورشلیم تقویت و جایگاه حکومت خودگردان فلسطینی و جنبش فتح را تضعیف کرد. این مفسران گفته‌اند که تلاش کشورشان برای کشتن فرماندهان و مقامات ارشد حماس در غزه ناکام بوده و تنها چند شبه نظامی میان‌پایه یا دون‌پایه در میان حماس و جهاد اسلامی فلسطین کشته شدند.

اما پایان عملیات جنگی ارتش اسرائیل در غزه سرآغاز بحران سیاسی جدیدی برای بنیامین نتانیاهو است.

شماری از سیاستمداران احزاب راستگرای اسرائیلی که آقای نتانیاهو ظاهرا همچنان امیدوار به تشکیل دولت جدید بر اساس اتحاد با آنها است، در ساعاتی که کابینه او برای موافقت با آتش بس تشکیل جلسه داده بود، شدیدا به آقای نتانیاهو حمله کرده و وی را به ضعف و تن دادن به خواسته‌های حماس متهم کردند.