هشدار یک جامعه شناس: ریشه بسیاری از جنایت ها فقــر است

جرس: به گفته یک جامعه شناس، برای حل آسیب‌ها و مسایل اجتماعی مستلزم یک تدبیر علمی، محققانه و کار کارشناسانه هستیم نه برخوردهای قهری و اگر بتوان ریشه های خشونت‌ و علل وقوع جرم در جامعه را ارزیابی کرد، می‌توان به راه های جلوگیری از بروز جرم و خشونت در جامعه پرداخت.

دکتر افسر افشار نادری در گفت و گو با شفقنا، در تحلیل تبعات ناشی از تماشای صحنه های اجرای احکام توسط جامعه و تاثیرات روحی و روانی بر روی رفتار عمومی جامعه بیان کرد: در بسیاری از مواقع با این هدف که جامعه عبرت بگیرد، احکام در محل وقوع جرم اجرا می شود اما از آن جایی که افراد تماشاگر از گروه های سنی مختلف بخصوص کودکان و نوجوانان هستند این اقدام ممکن است منجر به افزایش آسیب های اجتماعی نظیر افزایش خشونت، از بین بردن قبح گناه و همچنین عادی شدن مرگ در جامعه شود.

افشار نادری همچنین با بیان اینکه مجرمان از اجرای مجازات ها در محل وقوع جرایم عبرت نمی گیرند، یادآور شد: متاسفانه این تصور عبرت آموز بودن صحیح نیست زیرا افرادی که هنجارهای اجتماعی را زیر پا می گذارند با دیدن این نوع صحنه ها تحریک و به سمت رفتارهای ناهنجار سوق می یابند.

او در ادامه با بیان اینکه تعداد زیادی از مجرمان به قانون تحویل نمی شوند، گفت: با توجه به اینکه تنها دو درصد از مجرمان در کشور دستگیر می شوند بنابراین بسیاری از مجرمان با این تصور که ممکن است جزو درصدی نباشند که به دام قانون می افتند، نه تنها با اجرای احکام در محل وقوع جرم عبرت نمی گیرند بلکه اقدامی محرک برای ادامه رفتارهای مجرمانه آنها در جامعه فراهم می شود.

این کارشناس تاکید کرد: اگر بخواهیم با دستگیری و اعدام چند مجرم از آنها روشی برای عبرت سایر مجرمان استفاده کنیم این رفتار مناسب به نظر نمی رسد.

افشارنادری، ریشه یابی علت جرم را از بهترین و مهم ترین راهکار کاهش جرم جنایت در جامعه دانست و اظهار کرد: برای اینکه میزان جرم و جنایت را در جامعه ای کاهش دهیم بهتر است، ریشه و علت اصلی شیوع یک جرم در جامعه را جست و جو و با ارائه راهکارهای کارشناسانه در جهت رفع آن اقدامی اساسی انجام دهیم.

این جامعه شناس همچنین با بیان اینکه ریشه بسیاری از جرم و جنایت ها در جامعه فقر و انگیزه های اقتصادی است، گفت: بسیاری از مجرمان جامعه قربانی شرایط نامناسب اقتصادی، فرهنگی و محیطی خانواده ها و جامعه شده اند و بهتر است به جای پاک کردن صورت مساله، علت وقوع جرم در جامعه را به صورت ریشه ای حل کنیم اینکه فرد مجرم تحت چه شرایطی، در چه خانواده و محیطی مرتکب یک جرم می شود آیا در گذشته نیز این نوع جرم ها به این میزان شیوع داشته یا اینکه در شرایط فعلی افزایش یافته است.

او ادامه داد: اگر رفاه همگانی و وجود حداقل‌ها با استانداردی تعریف شود، می‌تواند در میزان وقوع جرم تاثیرگذار باشد.

افشار نادری برخوردهای قهری را در کوتاه مدت موثر دانست و در عین حال تاکید کرد که باید در بلند مدت مسایل ریشه ای وقوع جرم را رفع کرد؛ مثلا پلیس با دستگیری تعداد بیشتری از مجرمان و اعمال جریمه های سنگین مادی، سعی در کاهش جرایم کند و هزینه ارتکاب جرم را برای مجرمان بیش از سود جرایم ارتکابی کند.

او در ادامه با اشاره به ضرورت استفاده از الگوهای کشورهای پیشرفته در نحوه برخورد با مجرمان یادآوری کرد: از آنجایی که جرم آموختنی است و با روش های کنونی نمی توان شدت و سرعت افزایش میزان جرایم را کاست، گفت: روش های کنونی دیگر قادر به پاسخگویی به نیازهای جامعه نیست و ما به هیچ عنوان نمی توانیم با مجازات های علنی، موجبات پیشگیری را فراهم سازیم.

این استاد دانشگاه، با بیان اینکه بزهکاری و جرم طبقات بالا در جامعه نادیده گرفته می شود، اظهار کرد: جرم و بزهکاری در بین تمامی طبقات جامعه وجود دارد اما چیزی که قابل توجه است اینکه در جامعه ما به دلیل اینکه جرم طبقات بالا و یقه سفیدان، سازمان یافته صورت می گیرد بنابراین همیشه این نوع افراد نادیده گرفته و رفع اتهام می شوند تا شان اجتماعی آنها حفظ شود و تنها این طبقات پایین هستند که تاوان جرایم خود را پس می دهند.

این جامعه شناس در پایان توصیه کرد که برای سالم ماندن روان جامعه، اجرای مجازات ها علنی انجام نشود تا رفتارهای ناهنجار در جامعه بازتولید نشود.