۱۰۰ سالگی حزب کمونیست چین؛ به دنبال احیای مشروعیت

بی بی سی فارسی

بی بی سی فارسی - ۱۴ تیر ۱۴۰۰

پراتیک جاکار
بخش مانیتورینگ بی‌بی‌سی

۵ ساعت پیش

منبع تصویر،

Getty Images

توضیح تصویر،

حکومت چین از جشن صد سالگی تاسیس حزب کمونیست برای تقویت جایگاه این حزب در میان مردم استفاده می‌کند

حزب کمونیست چین در صدمین سال تاسیس خود، در اوج یک برنامه عظیم تبلیغاتی است که روایتی سراسر پیروزمندانه از این حزب ارائه می‌دهد.

گفتمان داخلی کشور پر است از اظهارنظرها در مورد استقامت حزب کمونیست چین که در سفر ۱۰۰ ساله خود توانسته تمامی پیش‌بینی‌ها در رابطه با زوال، دموکراتیزه شدن و حتی نابودی‌اش را نقش برآب کند.

حتی ماموریت اخیر فضانوردان چینی به ایستگاه فضایی جدید این کشور در مدار زمین هم به فرصتی برای ارائه یک نمایش پرزرق و برق وطن‌پرستانه تبدیل شد، وقتی پس از انجام این ماموریت یکی از فضانوردان گفت این موفقیت "یک فصل قهرمانانه به تاریخ صد ساله تلاش‌های حزب اضافه کرده است."

اما با وجود این میزان از انعطاف‌پذیری، تمرکز اصلی حزب حاکم کمونیست روی بقا باقی مانده و این حزب به شکلی باورنکردنی نسبت به از دست دادن اعتماد عمومی حساس است.

به این ترتیب حزب حاکم باید به طور مداوم مشروعیت خود را احیا کند و صدمین سالگرد تاسیس‌‌ این حزب احتمالا بهترین فرصت برای آن‌هاست تا با عرضه و ترویج آمیزه‌ای از روایات مربوط به افتخارات گذشته، موفقیت‌های حال و عظمت آینده‌‌‌، به جایگاه خود در میان مردم استحکامی دوباره ببخشند.

رئیس جمهور چین به مناسبت یکصدمین سالگرد تاسیس حزب کمونیست: چین منکوب نمی‌شود
چین چرا به دنبال بهبود وجهه خارجی خود است؟
کرونا؛ دیپلمات‌های حاضرجواب چین به میدان آمده‌اند

دستگاه‌های تبلیغاتی، اساتید دانشگاه، اعضای حزب و حتی شخصیت‌های برجسته خارجی‌ها همگی دست به دست هم داده‌اند و از ادامه حکومت انحصاری حزب کمونیست در چین دفاع می‌کنند.

اما روایت حکومت چین از تاریخ صد ساله حزب کمونیست چیست؟

'خدمت به مردم'

منبع تصویر،

Getty Images

توضیح تصویر،

حزب کمونیست می‌گوید "رویکردی مردم" محور دارد

فحوای پیام حکومت چین این است که اقتدار حزب کمونیست در "خدمت به مردم" ریشه دارد و این حزب از حمایت بی‌دریغ آن‌ها برخوردار است.

عبارت "خدمت به مردم" از سال ۱۹۴۴ که برای اولین بار توسط مائو تسه‌تونگ به کار گرفته شده، شعار غیررسمی حزب کمونیست چین بوده، هر چند ظاهرا در دوره ریاست جمهوری شی جین ‌پینگ جانی دوباره گرفته است.

"گفتمان داخلی کشور پر است از اظهارنظرها در مورد استقامت حزب کمونیست چین که در سفر ۱۰۰ ساله خود توانسته تمامی پیش‌بینی‌ها در رابطه با زوال، دموکراتیزه شدن و حتی نابودی‌اش را نقش برآب کند"

شی در سخنرانی‌ها و فرمان‌های خود به طور مکرر بر لزوم پایبندی حزب کمونیست به "ماموریت اصلی" خود برای خدمت به مردم عادی و نه فقط نخبگان طراز بالای جامعه تاکید دارد.

او چندی پیش گفت برای نشان دادن این که حزب کمونیست "واقعا در جهت شادی مردم تلاش می‌کند"، تبلیغات باید تقویت شود.

رسانه‌‌ها و مقام‌های دولتی با استناد به یک مطالعه دانشگاه هاروارد که از افزایش رضایت شهروندان چین نسبت به دولت خبر می‌دهد، از ادامه حاکمیت حزب کمونیست بر کشور دفاع می‌کنند.

رسانه‌های چین علاوه بر این برنامه‌های احساسات‌برانگیزی پخش می‌کنند که اعضای حزب کمونیست را در حال سخت کار کردن برای مردم نشان می‌دهند. یکی از نمونه‌هایش مجموعه "مردان مردم" است که از شبکه تلویزیون جهانی چین (سی‌جی‌تی‌ان) پخش می‌شود.

زی فنگ، معاون وزیر امور خارجه چین روز ۱۴ ژوئن به فرستادگان خارجی گفت:‌ "حزب کمونیست چین هیچ جادویی ندارد، اما می‌داند مردم چه تغییراتی می‌خواهند و سیاست‌هایی را به اجرا درمی آورد که پاسخگوی نیازهای آن‌ها باشند."

قدرت روزافزون شی جین‌پینگ
رئیس‌جمهوری چین خواهان کنترل بیشتر بر دانشگاه‌ها شد

او در ادامه گفت:‌ "رابطه میان حزب و مردم مثل پیوند بین ماهی و دریا ناگسستنی است."

اما همزمان با ارائه تصویری "مردم محور" از حزب کمونیست چین، به موضوعی فرعی هم پرداخته شده که روی "پیوند ویژه" میان این حزب و جوانان کشور تمرکز دارد. جوانان چین از دیرباز بخشی تاثیرگذار از جامعه بوده‌‌اند و حزب کمونیست گذشته‌ای پیچیده با آن‌ها داشته است.

با این حال در این بخش از روایت حکومت به ناخشنودی بسیاری از جوانان چینی نسبت به نبود تحرک اجتماعی صعودی - که در کارزار موسوم به "دراز کشیدن" در اعتراض به فرهنگ پرکاری به وضوح مشاهده شد - و همین‌طور افزایش نابرابری در دستمزدها پرداخته نمی‌شود.

نقبی به تاریخ

حزب حاکم علاوه بر این برای الهام بخشیدن به مردم و تقویت ایمان آن‌ها به ادامه حاکمیت کمونیست به میراث انقلابی خود متوسل شده است.

منبع تصویر،

Getty Images

توضیح تصویر،

مطالعه تاریخ یکی از موضوعات محوری جشن‌های صد‌سالگی تاسیس حزب کمونیست بوده است

تصاویر غرور‌آمیز از فداکاری‌ها و افتخارات گذشته این حزب در همه جا از رسانه‌های دولتی و فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی و سخنرانی‌های رسمی گرفته تا روی بیلبوردها به چشم می‌خورند.

"شی در سخنرانی‌ها و فرمان‌های خود به طور مکرر بر لزوم پایبندی حزب کمونیست به "ماموریت اصلی" خود برای خدمت به مردم عادی و نه فقط نخبگان طراز بالای جامعه تاکید دارد"

رسانه‌های دولتی همچنین سرگرم تولید محتوا در رابطه با بنیانگذاران حزب کمونیست بوده‌اند، از جمله خبرگزاری رسمی شینهوا که یک صفحه ویژه تحت عنوان "به دنبال رد پای انقلابیون" به راه انداخته است.

استقبال از "گردشگری سرخ" یعنی سفر به مکان‌های تاریخی حائز اهمیت برای حزب کمونیست و بازدید از موزه‌ها و یادبودهای انقلابی این حزب، از دیگر اقداماتی است که از تلاش حکومت چین برای بهره‌برداری از تاریخ حکایت دارد.

در ماه فوریه شی جین‌پینگ کارزاری برای مطالعه تاریخ حزب کمونیست به راه انداخت و از اعضا و کارکنان این حزب در تمامی سطوح خواست به دنبال "خرد" در گذشته حزب کمونیست بگردند.

شی در جدیدترین شماره مجله رسمی حزب کمونیست، بار دیگر از تاریخ به عنوان "متقاعدکننده‌ترین کتاب درسی در رابطه با تلاش‌های بی‌شائبه حزب" یاد کرد و گفت درک آن، عشق به حزب کمونیست و ملت چین را به دنبال خواهد داشت.

وانگ هونینگ، نظریه‌پرداز سیاسی چینی و از رهبران برجسته حزب کمونیست گفته موزه‌ تازه تاسیس حزب "به اعضا و مسئولین حزب و همین‌طور مردم کمک می‌کند علت توانایی بالای حزب کمونیست چین و موفقیت مارکسیسم را درک کنند و متوجه شوند چرا سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی کارآمدتر است. "

اما تمرکز حکومت بر تاریخ تنها به ارائه نسخه‌ای پاکسازی شده از سفر صد ساله حزب کمونیست محدود می‌شود و گذشته پر فراز نشیب آن را در برنمی‌گردد.

شی بارها نسبت به "نهیلیسم تاریخی" - یعنی هر آنچه با روایت‌ رسمی حکومت از تاریخ در تضاد باشد- هشدار داده است.

ماه گذشته، مقامات نزدیک به ۲ میلیون پست در شبکه‌های اجتماعی را به دلیل "تحریف" تاریخ حزب پاک کردند و علاوه بر آن یک خط تلفن ویژه هم به راه انداختند و از مردم خواستند از طریق آن موارد "نهیلیسم تاریخی" را گزارش دهند.

'حکومت آسمانی'

حزب کمونیست چین از دیرباز به توانایی خود در ایجاد رشد اقتصادی و ثبات اجتماعی مستحکم در ازای تایید و حمایت مردم اطمینان داشته است.

منبع تصویر،

Getty Images

توضیح تصویر،

حزب کمونیست "معجزات اقتصادی" چین را به عنوان دستاورد خود معرفی می‌کند

یکی از عوامل اصلی موفقیت حزب کمونیست در جذب حمایت داخلی ، مساله "مشروعیت عملکرد" این حزب بوده؛ به این معنا که قضاوت در رابطه با حق حاکمیت باید بر اساس توانایی در دستیابی به اهداف و نتایج باشد.

ژانگ ویوی، یکی از اساتید برجسته دانشگاه که در جلسه اخیر کمیته دائمی دفتر سیاسی حزب کمونیست در مورد رویکرد جدید کشور در ارتباطات خارجی‌اش سخنرانی کرد، حاکمیت این حزب را "حاکمیت آسمانی" توصیف کرده است. حاکمیت آسمانی یک مفهوم کهن چینی است که طبق آن حق حاکمیت امپراطور بر اساس نحوه عملکرد او تعیین می‌شد.

"او چندی پیش گفت برای نشان دادن این که حزب کمونیست "واقعا در جهت شادی مردم تلاش می‌کند"، تبلیغات باید تقویت شود"

او در مقاله‌ای دیگر، "سبک جدید از روایت" را ارائه داده که از الگوی "دموکراسی در برابر اقتدارگرایی" فراتر می‌رود و بر "حکمرانی خوب و بد" تمرکز دارد.

از سوی دیگر به مناسبت صدمین سالگرد تاسیس حزب کمونیست، رسانه‌های دولتی پر از مطالب و گزارش‌هایی هستند که از "معجزات اقتصادی" و "دستاوردهای باشکوه" کشور تحت رهبری این حزب حرف می‌زنند.

"پیروزی" در نبرد با فقر شدید و مدیریت همه‌گیری ویروس کرونا دو نمونه از دستاورد‌هایی هستند که به نوشته روزنامه پیپل دیلی متعلق به حزب کمونیست، نقشی اساسی در حفظ اعتبار و صلاحیت حزب داشته‌اند.

علاوه بر این شماری از شخصیت‌های مطرح خارجی از جمله وزیر خارجه پیشین ژاپن، رهبر یکی از احزاب در غنا و یکی از اساتید دانشگاه در روسیه، از عملکرد حزب کمونیست تمجید کرده‌اند.

از سوی دیگر حکومت در داخل کشور در حال ترویج روایتی است که با اشاره به عملکرد ناشیانه آمریکا و هند نسبت به همه‌گیری ویروس کرونا، بر ماهیت ناکارآمد دموکراسی‌ها تاکید دارد.

با این حال "مشروعیت عملکرد" حزب تا زمانی دوام خواهد داشت که با انتظارات روزافزون مردم همسو باشد و پیر شدن جمعیت چین، رکود ساختاری، نبود اصلاحات و عوامل زیست محیطی به طور قطع آن را در بوته آزمایش قرار خواهد داد.

حکومت احتمالا برای جلوگیری از رویارویی با این دست چالش‌ها، پیام خود را کمی تغییر داده و به جای تمرکز روی اهداف رشد، بر توسعه "همه‌جانبه "کشور و "زندگی بهتر" برای شهروندان تاکید دارد.

توانایی 'اصلاح خود'

حزب کمونیست همچنین علاقه زیادی به جلب توجه‌ همگان به توانایی‌اش در غلبه بر بحران‌ها و سازگاری با شرایط متغیر دارد و این رویکردی است که از آن به عنوان "اصلاح خود" یاد می‌کند.

منبع تصویر،

Getty Images

توضیح تصویر،

شی بر لزوم پایبندی حزب کمونیست به "ماموریت اصلی" خود برای خدمت به مردم عادی تاکید دارد

پیام حکومت بر این مبناست که برخلاف دموکراسی‌ها که احزاب در آن‌ها منافع سیاسی کوتاه مدت دارند، حزب کمونیست قادر به برقراری یک چشم‌انداز بلند مدت و اصلاح کاستی‌های خود در طول این دوره است؛ خصیصه‌ای که حزب حاکم آن را "متمایزترین ویژگی‌" خود می‌داند.

با این حال در این روایت، مسئولیت هر قدم اشتباه - مثل آنچه در مراحل اولیه مهار همه‌گیری کووید-۱۹ رخ داد- به جای هسته مرکزی حاکمیت به گردن مقام‌های محلی خواهد افتاد.

شو یوشنگ، یکی از مقام‌های چین در هنگام انتشار گزارش رسمی دولت ضمن تقدیر از شایستگی‌های نظام سیاسی کشور گفت: "نظام چین می‌تواند از رقابت شرورانه که ضعف سیستم‌های چند‌حزبی‌ است جلوگیری کند."

زی فنگ، معاون وزیر امور خارجه هم گفت: "حزب این توانایی را دارد که با اشتباهات خود روبرو شود، در جهت رفع آن‌ها بکوشد و هر چقدر هم که دردناک باشد شجاعانه از اصلاح خود استقبال کند … حزب کمونیست چین با حزب کمونیستی اتحاد جماهیر شوروی فرق دارد."

فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، تجربه‌ای بسیار آموزنده برای حزب کمونیست چین و به ویژه شی جین‌پینگ بوده و او بارها بر لزوم جلوگیری از سرنوشتی مشابه برای حزب خود تاکید کرده است.

وقتی شی در ۲۰۱۲ به قدرت رسید، حزب کمونیست در شرایط وخیمی به سر می‌برد و با چند‌دستگی، ناکارآمدی و فساد شدید روبرو بود. او همواره کوشیده از طریق اصلاحات گسترده درون‌حزبی، کارزارهای برقراری نظم، نشست‌های گروهی و جلسات انتقاد از خود، حزب خود را "پاکسازی" کند.

"رسانه‌‌ها و مقام‌های دولتی با استناد به یک مطالعه دانشگاه هاروارد که از افزایش رضایت شهروندان چین نسبت به دولت خبر می‌دهد، از ادامه حاکمیت حزب کمونیست بر کشور دفاع می‌کنند"

معروف‌ترین نمونه از رویکرد "اصلاح خود" در این حزب کارزار مبارزه با فساد است که به شدت میان مردم چین محبوب است و رسانه‌های داخلی هم به طور گسترده به آن می‌پردازند.

با این که حزب حاکم چین مدعی است بهترین الگوی سیاسی را دارد، اما برخی از اعضای آن از جمله کای شیا، استاد سابق دانشگاه آن را از نظر سیاسی به یک "مرده متحرک" تشبیه کرده و گفته با "مشکلات بزرگی" دست و پنجه نرم می‌کند.

عظمت برای چین

حزب حاکم چین می‌کوشد از غرور ملی به نفع خود استفاده کند و امیدوار است افزایش میهن‌پرستی به وفاداری بیشتر نسبت به حزب کمونیست چین بینجامد.

در این روایت، حاکمیت حزب کمونیست در گروی "جوان‌سازی گسترده جمعیت چین" و ایجاد حس هدفمندی مشترک در میان آن‌هاست؛ پروژه‌ای که شی قول داده آن را تا ۲۰۴۹ به سرانجام برساند.

منبع تصویر،

Getty Images

توضیح تصویر،

وابستگی چین به ملی‌گرایی برای حفظ محبوبیت خود به شکل فزاینده‌ای در حال افزایش است

پیام حزب روشن است: حزب دارد چین را به جایگاه واقعی‌اش در جهان بازمی‌گرداند و به "یک قرن تحقیر" یا به عبارت دیگر فلاکت کشور به دست قدرت‌های خارجی پایان می‌دهد. در نبود این حزب، کشور در هرج و مرج فرو می‌رفت و مورد استثمار کشورهای غربی قرار می‌گرفت.

روزنامه دولتی گلوبال تایمز در یکی از سرمقاله‌های اخیر خود نوشت: "بدون رهبری قاطع حزب کمونیست، مردم چین آینده‌ای نخواهند داشت و کشور برای مدتی طولانی گرفتار سرکوب و زورگویی آمریکا و متحدانش خواهد شد که حتی ممکن است خطر تجزیه را هم به دنبال داشته باشد. "

منبع تصویر،

WEIBO

توضیح تصویر،

مقامات و رسانه‌های چین از خلق آثار هنری سیاسی که غرب را به سخره می‌گیرند، حمایت می‌کنند

شی‌ جین‌پینگ و دستیارانش به منظور برافروختن شور ملی‌گرایانه مردم به طور مکرر از حرکت چین به سوی "مرکز صحنه جهانی" حرف می‌زنند. "شکوفایی شرق و زوال غرب" ، " سقوط قریب‌الوقوع آمریکا و افزایش قدرت چین"، همین‌طور "تلاش نیروهای متخاصم خارجی برای مهار چین" از جمله ایده‌های دیگری هستند که آن‌ها ترویج می‌کنند.

لو شایه، سفیر چین در فرانسه چندی پیش گفت: "ما مبارزانی هستیم که برای دفاع از سرزمین مادری‌مان می‌جنگیم و می‌خواهیم سد راه سگ‌های هاری شویم که به چین حمله می‌کنند."

این لفاظی‌ها ممکن است مخاطبان داخلی را تحت تاثیر قرار دهد اما گزینه‌های سیاست خارجی چین را محدود می‌کند و باعث شکل‌گیری برداشت‌های منفی نسبت به افزایش قدرت این کشور در سطح جهانی خواهد شد.

با این تفاسیر رسانه‌های دولتی ظاهرا از بابت افزایش روزافزون ملی‌گرایی در بین مردم نگرانی ندارند.

"رسانه‌های چین علاوه بر این برنامه‌های احساسات‌برانگیزی پخش می‌کنند که اعضای حزب کمونیست را در حال سخت کار کردن برای مردم نشان می‌دهند"

در یکی از سرمقاله‌های اخیر روزنامه دولتی چاینا دیلی آمده بود:‌ "حزب کمونیست قرن اول خود را به عنوان یک جنبش مبهم، پراکنده و نه چندان هماهنگ در چین اوایل قرن بیستم آغاز کرد اما در حالی قدم در قرن بعدی می‌گذارد که به یک پیشگام جهانی و ابرقدرتی بالقوه تبدیل شده است. "