سالی متفاوت برای آیین‌های سنتی محرم چهارمحال و بختیاری

محرم امسال در حالی فرامی‌رسد که ستاد ملی مبارزه با ویروس کرونا پروتکلهای جدیدی را برای اقامه عزای سید و سالار شهیدان  در حسینیه ها ، تکایا و مساجد تدوین و ابلاغ کرده است.

بر اساس تصمیم‌گیری و اطلاع‌رسانی ستاد ملی کرونا، آیین‌های عزاداری محرم امسال با سال‌های گذشته متفاوت خواهد بود و هرگونه تجمع در محیط‌های بسته، حرکت کاروان عزاداری، و برپایی برخی آیین سنتی در اقصی نقاط کشور نیز ممنوع اعلام شده و فقط برپایی آیین‌های عزاداری با رعایت پروتکل‌های بهداشتی امکان‌پذیر است.

در استان چهارمحال و بختیاری همزمان با دهه اول محرم آیین‌های مختلف علاوه برپای مجالس عزاداری برای سید و سالار شهیدان در مناطق مختلف استان، خانه‌ها و تکایا برگزار می‌شود که امسال به دلیل شیوع کرونا این آیینها برگزار نخواهد شد.

همه ساله در ماه محرم آیین‌های سنتی، سنتی خیمه سوزان طاقانک، آیین سنتی چاق چاقو در سامان، آیین سنتی گِل‌مالی در شهر بن،مراسم علم‌گردانی در فرخ شهر، فرو کردن علم در گرداب بن ، تعزیه‌خوانی حضرت قاسم در طاقانک و آیین سنتی آقا سلام برگزار  می‌شود که امسال به دلیل شیوع کرونا برگزار نمی‌شود.

امسال براساس دستورالعمل ستاد ملی کرونا و همچنین ستاد کرونا در استان برپایی این آیین‌های سنتی ممنوع اعلام شده است.

 برگزاری مجالس روضه خوانی، نوحه خوانی، تعزیه خوانی، زنجیرزنی و سینه زنی، طبخ و توزیع غذاهای نذری از دیگر آیین‌های سنتی در ایام سوگواری شهادت حضرت اباعبدالله الحسین (ع) در دهه اول ماه محرم در چهارمحال و بختیاری است که امسال با توجه به شیوع ویروس کرونا این مراسم‌ها و آیین‌هابه صورت محدود، در فضای باز و با جمعیت کم و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی برگزار می‌شود.

آیین سنتی خیمه سوزان شهرطاقانک

این آیین سنتی سال ۹۰ ثبت ملی رسید و همه ساله در آستانه ماه محرم با برپایی خیمه‌گاه و نصب بیش از ۷۲ خیمه  کوچک و بزرگ به رنگ سبز، سفید و قرمز با فرم چهارگوش و گنبدی آیین باشکوهی با جمعیت زیاد برگزار می‌شود.

در این آیین پس از برپایی چادرها به مدت ۱۰ شب با همراهی هیات‌های مختلف شهر عزادارای سرور و سالار شهیدان برگزار و در روز عاشورا خیمه‌ها به آتش کشیده می‌شوند.

آیین چاق چاقو شهر سامان

در این آیین سنتی که در سال ۹۱ به ثبت رسید، در نیمه شب و فقط یک شب (در شب عاشورا) برگزار می‌شود که یک دسته عزاداری از جمعیت سامان و شهرها و روستاهای اطراف و حتی استان‌های دیگر با خواندن اشعاری ویژه و آهنگی مخصوص در شهر سامان به راه افتاده و هر نفر ۲ قطعه سنگ یا چوب تخت را در دست گرفته و با نظمی خاص بر هم می‌کوبند.

 مراسم گِل‌زنی در شهر بن

آیین گِل‌زنی یا گِل‌مالی شهر بن در سال ۹۱ ثبت ملی شد و در صبح روز عاشورا در شهر بن برگزار می‌شود و جمعیت عزادار از گرداب بن به سمت شهر حرکت می‌کنند که این نوع از عزاداری،افراد سر یا روی شانه‌های خود را به نشانه عزادار بودن و نشان دادن حزن و اندوه خود، به گِلی که از خاک رس و گلاب ناب تهیه شده آغشته می‌کنند و فریاد شیون سر می‌دادند.

فرو کردن علم در گرداب بن و آقا سلام

آیین سنتی فرو کردن علم در گرداب بن و برگزاری آیین سنتی آقا سلام نیز از دیگر سنت‌های قدیمی است که در سال ۹۱ به ثبت ملی رسید و عزاداران علامت‌های چوبی هیات‌ها را به مدت یک شب در آب گرداب بن می‌گذارند و در روز تاسوعا و عاشورا این علم‌ها را که با پارچه های سیاه پوشانده شده را به حرکت می‌آورند.

در این آیین سنتی نیمه‌های شب مردم با نوحه‌سرایی و فریاد "حیدر، حیدر" علم‌ها را به سمت گرداب بن منتقل می‌کنند و قبل از اذان صبح سر علم‌ها را سه بار با فریاد "یاحسین" و "حیدر(ع)، حیدر(ع)" در آب فرو می‌کنند.

در این روز جمع زیادی از مردم با حضور در خانه سید بزرگ شهر آیین سنتی آقا سلام را برگزار می‌کنند.

تعزیه خوانی حضرت قاسم

در این ایام مردم استان با برپایی آیین تعزیه‌خوانی به خصوص تعزیه‌خوانی حضرت قاسم که به نام شهر طاقانک در سال ۹۱ ثبت ملی شده است، با اجرای شبیه‌خوانی به بیان واقعه عاشورای و تاسوعا و وقایع کربلا می‌پردازند.

در سالجاری این آیین‌های سنتی به دلیل جلوگیری از ازدحام جمعیت و مقابله و پیشگیری از شیوع ویروس کرونا برگزار نخواهد شد.

رعایت اصول بهداشتی در آیین عزاداری محرم الزامی است

یکی از اعضای انجمن تعزیه‌خوانان چهارمحال و بختیاری با تاکید بر اینکه آیین سنتی تعزیه‌خوانی بر اساس مصوبه ستاد ملی کرونا و همچنین تصمیمات استانی برگزار نخواهد شد، گفت: حفظ سلامت مردم و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی اولویت نخست در جامعه است.

افراسیاب صادقی، با تاکید بر اینکه برای برگزاری آیین‌ها و سنت‌ها باید تابع  مصوبات ستاد ملی کرونا بود، افزود: طبق مصوبه ستاد ملی کرونا برگزاری برنامه‌ها در فضای باز، با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و بدون حرکت باید برگزار شود.

وی اظهار داشت: برپایی آیین سنتی تعزیه، چون در فضای باز برگزار می‌شود را می‌توان برگزار کرد، در صورتی که رعایت فاصله‌گذاری انجام و حرکت‌ها و اجراهای شبیه‌خوانان را کم کرد.

صادقی، با تاکید بر اینکه امسال برگزاری این آیین سنتی ممنوع شده است، گفت: برگزاری این آیین سنتی به صورت زنده در  فضای مجازی امکان‌پذیر خواهد بود.

به گفته وی، هم‌اکنون ۱۹۰ گروه تعزیه خوانی در استان فعال است که از این تعداد ۱۲۳ گروه تغزیه‌خوانی ثبت شده است.

صادقی با تاکید بر اینکه برخی نسخ تعزیه‌خوانی در استان بومی استان و مناطق خاص است، گفت: ساماندهی نسخ چاپی از برنامه‌های این انجمن در سالجاری است.

حفظ جان مردم واجب است

نایب رییس کانون مداحان چهارمحال و بختیاری نیز با تاکید بر اینکه حفظ جان مردم مورد تاکید دستورات دینی قرار گرفته است، گفت: اجرای دستورالعمل‌های بهداشتی ستاد ملی کرونا در آیین‌های ماه محرم ار سوی همه مومنان و عزاداران امام حسین(ع) ضروری است.

کوروش صادقی افزود: در برپایی آیین‌ها و مراسم‌های ماه محرم تابع تصمیمات ستاد کرونا هستیم.

وی، با تاکید بر اینکه هم‌اکنون یکهزار و ۲۴۰ مداح از جمله پیرغلامان، مداحان جوان و نوجوان در سامانه سازمان تبلیغات استان ثبت شده است، گفت: از این تعداد ۸۰۰ نفر آقا و مابقی زنان هستند.

صادقی، بر برگزاری آیین عزاداری در محیط‌های باز و تراکم جمعیت کم تاکید کرد و گفت: شور و شوق عزاداری اباعبدالله حسین(ع) را نمی‌توان از مردم گرفت بنابراین برنامه‌ریزی برای رعایت اصول بهداشتی و همچنین برگزاری آیین‌های عزاداری در محیط‌های باز و با زمان کمتر از ۲ ساعت اجرا شود.

صادقی افزود: برگزاری مناسک حج به عنوان یک امر واجب در سالجاری به دلیل شیوع ویروس کرونا تعطیل شد و این امر می‌طلبد برای حفظ سلامت جان مردم از برگزاری تجمع ها در محیط‌های بسته و همچنین ازدحام جمعیت در برگزاری مراسم عزاداری جلوگیری کرد.

وی با تاکید بر اینکه مداحان سربازان ولایت هستند، گفت: مداحان، بانیان و مسوولان هیات‌های عزاداری باید با توجه به شرایط شیوع بیماری از ایجاد هر گونه تجمع، جلوگیری و آیین عزاداری را با جمعیت کم و رعایت دستورالعمل بهداشتی برگزار کنند.

کمک مومنانه جایگزین آیین‌های سنتی شود

مسوول خیمه‌گاه شهر طاقانک نیز با اشاره به اینکه آیین سنتی خیمه‌سوزان ثبت ملی شده است، گفت: حفظ سلامت مردم در اولویت قرار دارد.

مسعود خدادادی افزود: امسال با توجه به شیوع ویروس کرونا آیین سنتی خیمه سوزان برگزار نخواهد شد و کمک مومنانه و توزیع بسته‌های بهداشتی و مواد غذایی جایگزین این آیین سنتی خواهدشد.

وی با تاکید بر اینکه سالانه بیش از یکصد خیمه در این منطقه نصب می‌شود و به خصوص در روز عاشورای جمعیتی بیش از ۶۰ هزار نفر در این محل تجمع می‌کنند، گفت: به منظور حفظ سلامت مردم این آیین سنتی را برگزار نخواهیم کرد.

خدادادی، بر تعطیل بودن مکان برپایی خیمه گاه در شهر طاقانک در ایام دهه اول محرم تاکید کرد و گفت: با توجه به اینکه این مکان در محیطی باز برگزار می‌شد و هیچ‌گونه کنترلی بر بحث جمعیت و تردد نمی‌توان انجام داد، امسال هیچ برنامه و آیین عزاداری در این محل برگزار نخواهد شد.

به گفته وی، حفظ سلامت جان مردم، در دستورات دینی مورد تاکید قرار گرفته است و باید طبق فرامین مقام مظعم رهبری به منظور مقابله با شیوع این ویروس تابع تصمیم ستاد ملی کرونا باشیم.

وی از مرم استان خواست تا به نیت عزاداری سرور و سالار شهیدان به یاد نیازمندان و آسیب‌دیدگان کرونا باشند و هزینه برپایی هیات‌ها و همچنین نذرهای خود را برای کمک به این قشر هزینه کنند.

مسوول بسیج مداحان شهرستان بن نیز با اشاره به اینکه همه ساله آیین سنتی از جمله چاق چاقو، آقا سلام،گل زنی و فرو کردن علم در گرداب بن و همچنین تعزیه خوانی و آیین سوم امام و تشیع و خاکسپاری شهدای کربلا و کاروان اسرا در این شهرستان با حضور جمع زیادی از مردم بن و شهرها و استان‌های مختلف برگزار می‌شد، گفت: امسال در راستای تصمیم ستاد ملی کرونا و فرامین مقام معظم رهبری هرگونه تجمع در این شهرستان ممنوع شده است.

محمد باقری افزود : امسال به دلیل کاهش جمعیت و ازدحام آیین‌های عزاداری در فضای باز و در کوچه‌ها و محله‌ها با جمعیت کم برگزار خواهد شد.

وی به فعال بودن تمام هیات‌های عزاداری در این ایام تاکید کرد و گفت: با تعطیل شدن تعدای از هیات‌های عزاداری، جمعیت عزادار به سمت مابقی هیات‌ها روانه می‌شود و این امر باعث افزایش جمعیت می‌شود.

باقری با تاکید بر اینکه شور و شوق عزاداری سرور و سالار شهیدان نمی‌گذارد مردم در خانه بمانند، افزود: ساماندهی هیات‌های مذهبی و همچنین رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی تنها راه برای ساماندهی مراسم عزادارای است.

۱۴۰۰ هیات در سطح استان چهارمحال وبختیاری فعال است

معاون فرهنگی، آموزشی و پژوهشی اداره کل تبلیغات اسلامی چهارمحال و بختیاری نیز با اشاره به فعال بودن یکهزار و ۴۰۰ هیات مذهبی در استان گفت: ثبت‌نام این هیات‌ها در سامانه بیرق در راستای دستورالعمل بهداشتی ستادملی کرونا آغاز شده است.

سید عزیزالله میراحمدی افزود: با توجه به شیوع ویروس کرونا و دستورالعمل ستاد ملی کرونا مبنی بر حفظ سلامت مردم، هنوز مشخص نیست که چه تعداد هیات در استان برنامه و آیین عزاداری برگزار کنند.

وی با تاکید بر اجباری بودن ثبت‌نام در سامانه بیرق سازمان تبلیغات برای مسوولان هیات‌های مذهبی، از مسوولان هیات‌های مذهبی استان خواست تا با مراجعه به سامانه بیرق ثبت نام و تعهدنامه کتبی را امضاء کنند.

به گفته وی، براساس دستورالعمل ستاد ملی کرونا هرگونه حرکت دستههای‌ سینه‌زنی و زنجیرزنی ممنوع اعلام شده است و هیات‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی باید در جا و در فضای باز برگزار شود.

وی،با اشاره به اینکه تاکید بر برگزاری آیین‌های عزاداری در فضای باز است، گفت: آیین‌های عزاداری در فضای بسته باید با یک چهارم ظرفیت فضای باشد و دستورالعمل بهداشتی ستاد ملی کرونا نیز رعایت شود.

وی بر استفاده عزاداران و همچنین فعالان هیات‌های مذهبی از ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی به عنوان سه اصلی طلایی پیشگیری از کرونا تاکید کرد و گفت: هیات‌های مذهبی باید ماسک و مواد ضدعفونی کننده مورد نیاز را از سازمان صنعت،معدن و تجارت دریافت کنند.

میراحمدی، با تاکید بر اینکه حفظ سلامت در اولویت قرار دارد، گفت: همیاران سلامت هیات‌های مذهبی بر رعایت اصول بهداشتی و استفاده از ماسک و مواد ضدعفونی در هیات‌ها نظارت داشته باشند.

وی اظهار داشت: امسال آیین عزاداری توسط هیات‌های که مجوز دریافت کردند، امکانپذیر است و مسوولان هیات‌های باید برای دریافت مجوز به سامانه بیرق مراجعه و تعهدنامه کتبی امضا کنند.

برگزاری آیین‌های سنتی محرم  در چهارمحال وبختیاری ممنوع شد

 معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار چهارمحال و بختیاری با اشاره به شیوع ویروس کرونا گفت: آیین‌های سنتی ماه محرم مانند خیمه‌سوزان و تعزیه خوانی ، شام غریبان، شیرخوارگان و آیین‌های سنتی بومی مناطق استان از جمله چاق‌چاقو و آقا سلام امسال برگزار نمی‌شود.

جعفر مردانی افزود: امسال به منظور جلوگیری از ایجاد تجمع در یک مکان، برگزاری این آیینهای سنتی که با حضور جمعیت زیادی مواجه بود، ممنوع شده است.

به گفته وی، برگزاری مراسم‌های عزاداری سید و سالار شهیدان و دهه اول محرم نیز براساس دستورالعمل بهداشتی باید در مکان‌های باز، کمتر از ۲ ساعت، با فاصله‌گذاری اجتماعی و استفاده از ماسک و همچنین بدون توزیع هرگونه نذری برگزار شود.

وی، بر تدوین ضمانت اجرایی برای رعایت‌های پروتکل‌های بهداشتی مراسم و آیین‌های عزاداری محرم و صفر در استان و بومی‌سازی این مراسم‌ها تاکید کرد.

مردانی اظهار داشت: اقلام بهداشتی از قبیل ماسک و مواد ضدعفونی باید در اختیار هیات‌های عزاداری قرار گیرد، تا بتوان با رعایت پروتکل‌های بهداشتی سلامت عزاداران حفظ شود.

وی با تاکید بر ممنوعیت حرکت دسته‌های عزاداری هیات‌های مذهبی در دهه اول محرم براساس مصوبه ستاد کرونا ، گفت: ملاک و معیار برگزاری مراسم‌های عزاداری در سطح کشور، دستورالعمل ستاد کرونا است و همه هیات‌ها و دسته‌های عزاداری  باید براساس این دستورالعمل عمل کنند.

معاون سیاسی‌، امنیتی و اجتماعی استاندار چهارمحال و بختیاری با اشاره به افزایش تعداد مبتلایان ناشی از این ویروس در هفته‌های گذشته در سطح کشور افزود: رعایت دستورالعمل‌های از سوی مردم در ایام مختلف به خصوص ایام سوگواری شهادت امام حسین(ع) ضروری است.

مراسم عزاداری محرم در فضای باز و با رعایت اصول بهداشتی برگزار شود

 مدیرکل تبلیغات اسلامی چهارمحال و بختیاری گفت: مراسم عزاداری دهه اول محرم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در فضای باز و براساس دستورالعمل ستاد ملی کرونا برگزار ‌شود.

حجت‌الاسلام مهدی طاهری با تاکید بر اینکه برگزاری آیین عزاداری سید و سالار شهیدان شهادت امام حسین(ع) و محرم یکی از بزرگترین رویدادهای تاریخی و فرهنگی است، گفت: امسال این مراسم ها برای حفظ سلامت مردم با رعایت اصول بهداشتی برگزار می‌شود.

وی، از مسوولان هیات‌های مذهبی، مداحان و همیاران بهداشتی هیات‌ها  خواست تا با مراجعه حضوری به اداره کل تبلیغات اسلامی و یا سایت بیرق ، ثبت‌نام و شیوه برگزاری مراسم را اعلام کنند و تعهدنامه کتبی رعایت دستورالعمل بهداشتی را امضاء کنند.

وی از مسوولان هیاتهای مذهبی خواست تا برگزاری آیین‌ها مذهبی را  در محوطه باز مدارس و همچنین اماکن ورزشی با رعایت فاصله گذاری اجتماعی و همچنین ضدعفونی کردن محیط برگزار کنند.

به گفته وی، مسوولان آموزش و پرورش و ورزش و جوانان استان نیز خواست تا با هیات‌های مذهبی محله‌ها برای در اختیار قرار دادن محوطه‌های باز همکاری کنند تا از ازدحام جمعیت در یک هیات جلوگیری شود.

رییس دانشگاه علوم پزشکی، خدمات درمانی و بهداشتی چهارمحال و بختیاری نیز با اشاره به اینکه براساس دستورالعمل‌ ابلاغی از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا، آیین‌های سوگواری ماه محرم بایید در فضای باز و در حالت ایستاده برگزار شود، گفت: حرکت در بین دسته‌های عزاداری ممنوع است و عزاداران حسینی باید به صورت ساکن در محل و در فضای باز و با خودداری از هرگونه نواختن طبل و زنجیر و سنج‌زنی آیین‌های ویژه ماه محرم و صفر را به جا آورند.

مجید شیرانی افزود: عزاداری‌ها باید با استفاده همگانی از ماسک و رعایت فاصله ۲ متری بین شرکت‌کنندگان و به مدت ۲ساعت برگزار شود.

وی با تاکید بر اهمیت موضوع سلامت مردم ، از مسوولان هیات‌ها و همچنین مردم خواست تا از توزیع نذری خودداری و نذرهای خود را در قالب کمک مومنانه بین آسیب‌دیدگان کرونا در قالب بسته‌های معیشتی و یا بهداشتی توزیع کنند.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی چهارمحال و بختیاری نیز با اشاره به اهمیت بحث سلامت عزاداران و جلوگیری از شیوع ویروس کرونا گفت: برگزاری مراسم تغزیه‌خوانی در صورتی که ستاد استانی کرونا تصویب کند، برگزار خواهد شد.

ابراهیم شریفی افزود: هیچ‌گونه اصراری بر برگزاری این آیین سنتی در استان وجود ندارد و تعدادی از گروه‌های تعزیه‌خوان از هفته‌های گذشته به صورت خودجوش اعلام کردند، که تعزیه برگزار نخواهند کرد.

وی با تاکید بر اینکه مراسم تعزیه‌خوانی در فضای روباز برگزار می‌شود ، گفت: حضور جمعیت زیادی از عزاداران برای تماشا  تعزیه یک تهدید برای سلامت افراد است.

خطیب موقت جمعه شهرکرد نیز با اشاره به  نزدیک بودن ماه‌های محرم و صفر و ایام عزاداری سید و سالار شهیدان از مردم خواست تا در این ایام که ویروس کرونا شیوع پیدا کرده است، مراسم‌ها  و آیین‌های عزاداری را بر اساس دستورالعمل‌های ستادملی کرونا برگزار کنند.

حجت‌الاسلام ابوالحسن فاطمی افزود: ماه محرم و صفر یادآور نهضت جاوید اباعبدالله حسین است و شیعیان و ارادتمندان اهل بیت باید رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی که از سوی ستاد ملی کرونا ابلاغ شده است، آیین عزادارای را برگزار کنند.

وی گفت: با رعایت دستورات پزشکی و بهداشتی برگزاری آیین‌ها عزاداری با نظم و ترتیب خاص برگزار شود.

به گفته وی، در محرم و صفر امسال باید با عایت اصول بهداشتی و دستورالعمل ستاد کرونا، عزادارای خوب و قابل قبول در کشور برگزار کنیم.

به گزارش ایرنا، ویروس کرونا که منجر به بیماری کووید ۱۹ شده است، بسیاری از کشورهای جهان را درگیر کرده است و سازمان بهداشت جهانی را برآن داشته تا وضعیت فوق‌العاده اعلام کند.
استفاده همگانی از ماسک، شست‌وشوی دست‌ها با آب و صابون، رعایت بهداشت فردی، خودداری از دست دادن‌های مکرر و منع سفر و اجتماعات از جمله نکاتی است که پزشکان متخصص برای پیشگیری از شیوع این ویروس توصیه می‌کنند