سیاست هویت و جنبش‌های اجتماعی جدید

سیاست هویت و جنبش‌های اجتماعی جدید

تجربه سیاسی در ایرانِ پس از انقلاب، نشان از اختلال‏ های کارکردی دولت‌ها و ظهور شکل‏ های جدیدی از نزاع‌های سیاسی در میان گفتمان‌ها دارد.

چکیده

تجربه سیاسی در ایرانِ پس از انقلاب، نشان از اختلال‏ های کارکردی دولت‌ها و ظهور شکل‏ های جدیدی از نزاع‌های سیاسی در میان گفتمان‌ها دارد. هریک از این گفتمان‌ها هنگامی که بر دولت تسلط یافتند، به گفتمانی برتر تبدیل شدند و «دگرها»ی خود را به حاشیه راندند؛ بدین‏ معناکه برای تبیین جهان فرهنگی خود، در کنار بیان سازه‌های هویتی، تمایزها و غیریت‌ها را با دیگران آشکار ساختند و رقیبان خود را طرد کردند. در نتیجه، هویت‌ها به کانون‏ هایی برای ستیز میان نیروهای سیاسی و اجتماعی تبدیل شدند. سوژه-های سیاسی طردشده، از راه بازنمایی هویت به مقابله با گفتمان دولت مسلط می‏ پردازند و شکل جدیدی از جنبش‌های اجتماعیِ معطوف به هویت پدید می‌آید. بنابراین، پرسش مقاله حاضر این است که چرا و چگونه هویت در کانون نزاع‌های سیاسی قرار می‌گیرد و چگونه سیاسی‌ شدن هویت به شکل‌گیری جنبش‌های اجتماعی جدید می‌انجامد؟ از راه سیاست هویت می‌توان به پاسخ این پرسش و تبیین واکنش سوژه‌های سیاسی پرداخت.

"در نتیجه، هویت‌ها به کانون‏ هایی برای ستیز میان نیروهای سیاسی و اجتماعی تبدیل شدند"بدین ترتیب، سیاست هویت به امکان‌های سیاسی شدن سوژه‌ها تحت تأثیر هویت اشاره دارد. هنگامی که گفتمانی مسلط می‌شود و هویت برآمده از گفتمان با منابع قدرت، پیوند برقرار می‌سازد، جماعت‌هایی که در این موقعیت به حاشیه رانده می‌شوند، از راه بازنمایی هویت به مقاومت در برابرگفتمان مسلط می‌پردازند و جنبش‌های اجتماعی هویت‏بنیان شکل می‌گیرد.

کلیدواژه ها: سیاست هویت؛ هویت مقاومت؛ سیاست فرهنگی؛ جنبش‌های اجتماعی؛ ناجنبش‌های اجتماعی

نویسندگان:

سیدمحمدتقی آل‌سیدغفور: استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه باقر العلوم(ع)

علیرضا زهیری: دکتری علوم سیاسی و محقق پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی

فصلنامه علوم سیاسی - دوره ۱۹، شماره ۷۴- تابستان ۱۳۹۵.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.