بازخوانی یک اقدام مبارک

برگزاری نشست مشترک مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی و انجمن های علمی سراسر کشور  که در روز چهارشنبه  ۳۱ اردیبهشت در مرکز پژوهش های مجلس با حضور و سخنرانی دکتر علی لاریجانی رئیس مجلس، دکتر فرجی دانا وزیر علوم، دکتر جلالی رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، دکتر ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهور و چهره‌های شاخص و برجسته علمی کشور از جمله آیت الله محقق داماد صورت گرفت، ابتکار بدیع و مبارکی در بهره گیری از ظرفیت علمی نخبگان و نهادهای غیردولتی در تسهیل وظایف و مسئولیت های نهادهای حاکمیتی به شمار می‌آید؛ چراکه انجمن های علمی به عنوان بخشی از جامعه مدنی کشور، کانال مناسبی برای ترجمه و انتقال نیازها و تقاضاهای مردمی به مراجع رسمی و دولتی به شمار می روند.

طی سال های اخیر و به رغم توسعه و تعدد نهادها و انجمن های علمی در سراسر کشور، ارتباط نظام مند و وثیقی میان انجمن های علمی و مدیریت اجرایی دولت شکل نگرفته است که این امر نه تنها تأثیرات سوئی بر رونق علمی کشور وارد کرده، بلکه تأثیرات منفی نیز بر عملکرد دستگاه های اجرایی و نظام دیوان سالاری کشور گذاشته است. اهمیت بهره گیری از ظرفیت انجمن های علمی در مدیریت کشور به حدی است که دکتر علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، جهت بهره گیری از پتانسیل این انجمن ها، حتی تغییر در آئین نامه داخلی مجلس را نیز دور از ذهن نمی داند و دکتر ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور در نشست مذکور، از ضرورت تدوین مدلی برای همکاری انجمن های علمی با نهادهای دولتی سخن می گوید.

همان طور که آیت الله سید مصطفی محقق داماد در نشست مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، خاطرنشان کردند، حمایت از انجمن های علمی کشور در راستای اهداف و منویات مقام معظم رهبری است. درواقع، عنایت مقام معظم رهبری نسبت به جامعه دانشگاهی و نخبگان ایرانی، در تدبیر کرسی های آزاد اندیشی و نظریه پردازی به وضوح قابل مشاهده بود که تسهیل فعالیت های انجمن های علمی کشور، گام مهمی در این راستا محسوب می شود.

اهمیت انجمن های علمی در رشد و توسعه کشور، در اسناد بالادستی همچون قانون برنامه پنجم توسعه هم مورد توجه بوده است.

"همان طور که آیت الله سید مصطفی محقق داماد در نشست مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، خاطرنشان کردند، حمایت از انجمن های علمی کشور در راستای اهداف و منویات مقام معظم رهبری است"ماده 16  این قانون، دولت را به ارتباط همیشگی با جامعه علمی کشور تشویق نموده است و در ماده ۱۷، ضرورت حمایت های مالی و معنوی دولت از شرکت های دانش بنیان مورد توجه بوده است. مسئله حمایت از شرکت های دانش بنیان بدین جهت حائز اهمیت ویژه ای است که بسیاری از آن ها به علت کم توجهی های داخلی و تحریم های بین المللی در معرض ورشکستگی قرار دارند. این در حالی است که به گفته دکتر فرجی دانا وزیر علوم تحقیقات و فناوری در نشست مزبور، اقتصاد دانش بنیان، شاه بیت اقتصاد مقاومتی به شمار  می رود.

همان طور که دکتر کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، مورد تأکید قرار می دهد، انجمن های علمی به علت برخورداری از دو ویژگی بارز داوطلبانه بودن و تخصصی بودن، پل ارتباطی مفیدی میان اقشار مختلف اجتماعی و نهادهای قدرت برقرار می سازند. داوطلبانه بودن انجمن های علمی موجب می شود که این نهادهای غیررسمی فارغ از رقابت های سیاسی و جناحی، درخواست های آحاد مردم را به شکل مطلوب تری به نهادهای رسمی منتقل کنند و تخصص گرایی آن ها، می تواند کمک شایانی به طراحی، تدوین و اجرایی کردن سیاستگذاری ها و تصمیم گیری های ملی نماید.

وجود ارتباط دائمی و نظام مند میان انجمن های علمی و نهادهای دولتی، تعاملی هدفمند و دوسویه می باشد که هم به نفع انجمن های علمی است و هم منافعی را برای نهادهای دولتی به ارمغان می آورد. در شرایط امروزی، نخبگان و مؤسساتی که به صورت منفک از جامعه خود به بررسی نظری مشغول باشند، ره به جایی نخواهند برد. در نقطه مقابل نیز، ضرورت های حکمرانی خوب و پیچیدگی های حکومتداری نوین، نهادهای رسمی را ناگزیر به اخذ نظرهای کارشناسی از متخصصین مربوطه کرده است.

حضور مقامات عالی رتبه تقنینی و اجرایی کشور در نشست مشترک مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی و انجمن های علمی، نوید دهنده آغاز حرکت جدیدی در راستای ارتقای جایگاه علم و دانش در مدیریت کلان جمهوری اسلامی ایران می باشد که برای سال های مدیدی مورد غفلت بوده است. بی شک، تداوم همایش های مشترک و برگزاری جلسات هم اندیشی از این قبیل، می تواند در تقویت بنیه علمی کشور مؤثر واقع شود و مسئولین تقنینی و اجرایی کشور را در دسترس کارشناسان و نخبگان دلسوز و متعهد قرار دهد.

"ماده 16  این قانون، دولت را به ارتباط همیشگی با جامعه علمی کشور تشویق نموده است و در ماده ۱۷، ضرورت حمایت های مالی و معنوی دولت از شرکت های دانش بنیان مورد توجه بوده است"درواقع، پیشرفت ملی، توسعه علمی و سیاستگذاری مدبرانه، به مثابه سه ضلع یک مثلث، از طریق همین ارتباطات و تعاملات منظم و پیوسته به یکدیگر متصل می شوند.

مثلثی که به افزایش مقبولیت عمومی دولت و نظام مقدس جمهوری اسلامی در داخل کشور کمک کرده و موجبات ناکارآمدی سیاست های تحریمی و فشارهای گاناگون خارجی از سوی استکبار جهانی را فراهم می آورد. در همین راستا برگزاری این نشست و افزایش تعامل مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی به عنوان مهمترین مرکز مطالعاتی و راهبردی مجلس شورای اسلامی با انجمن های علمی در حوزه های تخصصی و بهره مندی از تجارب و نظرات علمی اندیشمندان داخلی در خور تقدیر بوده و امید این می رود که برگزاری این نشست ها بصورت تخصصی تر و موردی را نیز در آینده نزدیک شاهد باشیم.