اسناد محرمانه از ماجرای کشف حجاب رضاخانی + عکس

تعداد بازدیدها: ۳۱ فرهیختگان آنلاین: ماجرای کشف حجاب به دست رضاخان میرپنج، ریشه در جریان روشنفکری بیمارگونه ای دارد که از دوران قاجاریه، خصوصا در زمان ناصرالدین شاه و احمدشاه، با حضور مأموران قدرتهای استکباری در کسوتهای مختلف در ایران و مسافرت‏های شاهانه به کشورهای غربی و مهمتر از همه بازگشت عناصر فرنگ رفته مرعوب فرهنگ مبتذل غرب، امثال میرزاملکم خان و تقی‏ زاده که برای پیشرفت معتقد به فرنگی شدن، از فرق سر تا نوک پا داشتند، رشد پیدا کرد .       به گزارش جهان به نقل از روزنامه جوان؛این تهاجم ابتدا با تغییر لباس ملی و طرح لباس متحدالشکل و ممنوع کردن لباس روحانیت، شروع شد و پس از سفر چهل روزه رضاخان در خردادماه سال ۱۳۱۳ به ترکیه با کارگردانی محمدعلی فروغی و به میزبانی کمال مصطفی پاشا (آتاتورک) که ترکیه را عرصه تاخت‏وتاز فرهنگ غرب کرده بود،با برنامه ریزی گسترده تر و هماهنگ با ترکیه به صورت گسترده‏ تری در ایران اعمال گردید. در همین سال بود که آموزگاران و دختران دانش‏آموز از داشتن حجاب، ممنوع شدند و به دنبال آن، به نیروهای شهربانی دستور داده شد تا با توسل به قوه قهریه، حجاب را از سر زنان مسلمان بردارند. درادامه تحمیل فرهنگ بی‏عفتی بود که رضاخان، با گستاخی تمام ، حرم شریف و مطهر ثامن‏الحجج (ع) را با خون معترضین به کشف حجاب رنگین ساخت و واقعه کشتار خونین مسجد گوهرشاد را به وجود آورد. و در همین راستا فعالیتهای گسترده‏ای جهت کشف حجاب در نقاط مختلف ایران صورت گرفت که از آن جمله به صدور بخشنامه‏های متعددی که در سالهای ۱۳۱۶ و ۱۳۱۷ به وزارتخانه‏ها، استانداریها، فرمانداریها و شهربانی‏ها ارسال گردید، می‏توان اشاره کرد.

"در همین سال بود که آموزگاران و دختران دانش‏آموز از داشتن حجاب، ممنوع شدند و به دنبال آن، به نیروهای شهربانی دستور داده شد تا با توسل به قوه قهریه، حجاب را از سر زنان مسلمان بردارند"اسنادی که در این بخش به مطالعه آن خواهید پرداخت، گوشه‏ای از اظهار عجز کارگزاران رضاخانی است که با مخالفت سرسختانه مردم غیور و متدین خطه خونرنگ آذربایجان روبرو گردیده و به شکست ذّلت‏بار خود اعتراف کرده‏اند. سند اول: شماره : ۱۱۸ از: رضائیه دفتر مخصوص شاهنشاهی از مراغه گزارش می‏دهند کشف حجاب به هیچ‏وجه در آن شهر عملی نشده است بنده هم که آنجا رفتم همین‏طور دیده شد تغییر شهربانی آنجا را فرمانداری مراغه برای پیشرفت حجاب لازم دانسته است. مستوفی سند دوم: شماره: ۳۱۵ تاریخ: ۱۶/۲/۱۳۱۷ ریاست اداره‏کل شهربانی از قرار گزارش استاندار ۴ کشف حجاب در مراغه عملی نشده و این عدم پیشرفت را براثر بی‏کفایتی و یا عدم توجه رئیس شهربانی آنجا می‏داند و تقاضای تغییر او را نموده است. حسب‏الامر مطاع مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاهی ابلاغ می‏نماید اگر این‏طور است که اظهار شده رئیس شهربانی مزبور را تغییر بدهید نتیجه اقدامات را هم گزارش بدهید که به‏عرض پیشگاه مبارک برسد. سند سوم : شماره: ۵۱۱ ریاست دفتر مخصوص شاهنشاهی عطف به ابلاغیه مطاع مبارک ۳۱۵ـ ۶/۲/۱۷ راجع به گزارش استاندار ۴ در موضوع عملی نشدن کشف حجاب در مراغه که اوامر مطاع مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاهی شرف صدور یافته است هرگاه رئیس شهربانی آنجا غفلت کرده است تغییر داده شود بعرض می‏رساند.

یاور حسام وزیری پایه‏ور شهربانی تبریز برای بازجویی به مراغه اعزام طبق گزارش شهربانی تبریز به‏طوری که بازجویی شده رئیس شهربانی مراغه در مورد کشف حجاب غفلتی نکرده زنهایی که در معابر دیده می‏شوند بی‏حجاب هستند ولی عده‏ای از بانوان از منزل خارج نمی‏شوند متمنی است مراتب را از شرف عرض پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاهی گذرانده اوامر مطاع مبارک را ابلاغ فرمایند. رئیس اداره کل شهربانی [پی‏نوشت رضاخان:] تا وقتی که در خانه هستند نباید متعرض شد هر وقت از خانه خارج شدند و خواستند با حجاب حرکت نمایند مطابق مقررات باید ممانعت شود.۱۵/۴/۱۷[۱۳۱۷] سند چهارم : شماره: ۸۷۷ تاریخ: ۱۵/۴/۱۳۱۷ محرمانه ریاست اداره کل شهربانی نامه شماره ۱۱۹۶۱/۲۰۸۵۶ به عرض پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاهی رسید مقرر فرمودند ابلاغ نمایم زنهایی که در خانه‏های خود با چادر هستند نباید متعرض آنها شد هر وقت از خانه خود با حجاب خارج و در کوچه و معابر با چادر باشند مطابق مقررات باید ممانعت به عمل آید. رئیس دفتر مخصوص شاهنشاهی سند پنجم : از: رضائیه ۲۷/۱۲/۱۷ شماره: ۳۱۲۸ دفتر مخصوص شاهنشاه وضع حجاب شهرهای این استان و رضائیه را که در هیچ‏جا رضایت‏بخش نیست و کرارا به غلامحسین بهزادی رئیس شهربانی اینجا تذکر داده و نتیجه نگرفته‏ام بالاخره به وزارت کشور گزارش داده‏ام معلوم می‏شود براثر این گزارش از اداره کل شهربانی بازپرسی‏هایی از او شده است به جای اینکه به بنده مراجعه و در رفع این وضعیت تشریک مساعی کند نامه بخشنامه مانندی به همه ادارات اینجا نوشته به خواهش و تمنا شاید در پاره[ای] موارد به فشار مشغول تمام کردن وقت است. با این رئیس شهربانی که باید چشم و گوش و دست بنده باشد نمی‏دانم چگونه تشریک مساعی کنم در شهرهای این استان غیر از شاگردان مدارس و خانم‏های رؤسا و اعضاء ادارات و مسیحی‏ها هر زنی که در کوچه دیده می‏شود روسری داشته و چانه و صورت خود را بسته است. ۵۸ عبداللّه‏ مستوفی سند ششم : شماره: ۳۱۲۸ تاریخ: ۲/۱۲/۱۳۱۷ محرمانه ریاست اداره‏کل شهربانی از قرار اظهار استاندار ۴ موضوع رفع حجاب در آن استان رضایت‏بخش نیست غلامحسین بهزادی رئیس شهربانی آنجا نیز بدون مراجعه به استانداری مستقیما یک نوع اقدامات بی‏حاصلی می‏نماید.

"درادامه تحمیل فرهنگ بی‏عفتی بود که رضاخان، با گستاخی تمام ، حرم شریف و مطهر ثامن‏الحجج (ع) را با خون معترضین به کشف حجاب رنگین ساخت و واقعه کشتار خونین مسجد گوهرشاد را به وجود آورد"غیر از شاگردان مدارس و خانم‏های رؤسا و اعضاء دوائر و مسیحی‏ها سایرین با روسری راه می‏روند و صورت و چانه خود را هم با روسری می‏بندند استانداری از رئیس شهربانی آنجا شاکی است که با او در امورات تشریک مساعی ندارد حسب‏الامر مطاع مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاهی ابلاغ می‏نماید یا رئیس شهربانی رضائیه را تغییر بدهید و یا به ترتیب دیگر رفع شکایت استاندار را بنمایید که در پیشرفت امور وقفه حاصل نگردد.رئیس دفتر مخصوص شاهنشاهی   و سند هفتم نیز ادامه این مقاومت جانانه است که تا پایان عمر رژیم شاهنشاهی ادامه داشته است: شماره: ۶۰/ م تاریخ: ۲۹/۲/۲۵۳۶ [۱۳۵۶] آقای خسرو امیرقاسمی سرپرست اداره کل کشاورزی و مدیرکل تعاون و امور روستاها نظر به پیشرفتهای دوران انقلاب جامعه زنان ایران و فعالیتهایی که خانم‏ها در شئون مختلف اجتماعی آغاز نموده و گامهای مؤثری که دوشادوش مردان در اداره امور مملکت برمیدارند و باتوجه به این واقعیت که منظور حجاب نسوان در اسلام چیزی غیر از استفاده از چادر این پوشش دست و پاگیر و باز دارنده از تحریک بوده است اوامر مبارک اعلیحضرت همایونی شاهنشاه آریامهر مبنی بر عدم استفاده چادر صادر گردیده بنابراین ضرورت دارد اوامر صادره را به کلیه خانمهای شاغل در آن اداره و ادارات تابعه بنحو مؤثر متذکر شده و به آقایان نیز تفهیم فرمایید که استفاده از چادر وسیله همسرهای‏شان بلاتردید موجب مواخذه و بازخواست شدید آنان خواهد شد. احمد برادر استاندار ارسال گردید خواهشمند است مراتب به فرد فرد خانمهای شاغل در آن اداره نیز ابلاغ فرمایند. خسرو امیرقاسمی مدیر تعاون و امور روستاها و سرپرست اداره کل کشاورزی استان چهار محال و بختیاری