رفسنجانی مشوق گفت‌وگو در مورد رهبر آینده

رفسنجانی مشوق گفت‌وگو در مورد رهبر آینده »
» نسخه قابل چاپ
» ارسال به بالاترین
» ارسال به فیس بوک »

سعید برزین* - رادیو فردا

اکبر هاشمی رفسنجانی طی چند ماه اخیر درباره «ریاست مجلس خبرگان» و همچنین «آینده رهبری» صحبت‌هایی کرده‌است. از جمله، در مورد تعیین رئیس خبرگان گفته شاید برای این کرسی داوطلب شود و در مورد آینده رهبری گفته شاید تشکیل یک شورای چندنفره مفید باشد.

از حرف‌های رفسنجانی و واکنش‌هایی که برانگیخته و زمینه‌ای که در آن تبادل نظر صورت گرفته شاید بتوان نتایج زیر را استنباط کرد.

یک – رفسنجانی گفتمان مسلط در مورد رهبری را به چالش کشیده.

دو – رفسنجانی به دنبال شکل دادن به یک اجماع جدید در مورد رهبر آینده hست.

سه – نیروهای سنتی، و بخصوص شخص هاشمی شاهرودی، در این بازی حساس نقش دارند و باید متقاعد شوند.

چهار – شکل دادن به یک اجماع جدید (مثلا تشکیل شورای رهبری و یا تعیین رهبر) کاری مشکل ولی ممکن است.

به چالش کشیدن گفتمان مسلط

سخنان رفسنجانی مملو از «ابهام» است و او با سخنان مبهم خود تخم مکث، تردید و تأمل را در حوزه گفتمان حاکم بر آینده رهبر تزریق می‌کند. مثلاً وقتی در مورد ریاست خبرگان «نه گفته که می‌آید و نه گفته که نمی‌آید» در واقع تمام سناریوهای ممکن را پیش چشم می‌آورد.

شاید منظورش این است که اگر پرچمداران تندرو (مثل مصباح یزدی و علم‌الهدی) نامزد شدند در برابرشان قد علم خواهد کرد و شاید اگر هاشمی شاهرودی کاندیدا شد در برابرش خواهد ایستاد و شاید به نفع او کنار برود؛ و شاید می‌خواهد در هر شرایطی داوطلب شود و یا همه اینها بهانه برای چیز دیگری است.

با القاء این شک و تردیدها است که رفسنجانی ذهن‌ها را به دَوَران می‌اندازد، بحث و جدل را دامن می‌زند و بدین‌سان خط قرمزهای رسمی گفتمان غالب را کم‌رنگ می‌کند. در واقع، ابهامش تأثیر مشخص دارد چراکه تغییر و تحول در روایت حاکم را تشویق و ممکن می‌سازد.

تاکنون اصول‌گرایان مقولات خبرگان و رهبری را حوزه اختصاصی و شخصی خود دانسته‎‌اند. حتی عنوان می‌کنند که «خبرگان را نباید سیاسی کرد»، یعنی اینکه مثلاً این مقولات در عالم ملکوت و شهود است و فقط قدیسین روحانی حق نظر دارند.

"در واقع، ابهامش تأثیر مشخص دارد چراکه تغییر و تحول در روایت حاکم را تشویق و ممکن می‌سازد.تاکنون اصول‌گرایان مقولات خبرگان و رهبری را حوزه اختصاصی و شخصی خود دانسته‎‌اند"اما رفسنجانی با بحث‌های اخیر خود وارد این حیاط خلوت حاکم شده و فعالان و مردم را هم بدنبال خود فرا می‌خواند.

یعنی همان مردمی که فقط بین ۱۰ تا ۲۰ درصدشان در مناطق شهری – یعنی مراکز ثروت، تحصیل و مدرنیسم – در انتخابات قبلی خبرگان شرکت کردند و بین ۳۰ تا ۴۰ درصدشان در مناطق دورافتاده و سنتی و کم‌درآمد به خبرگان رای دادند.

اشاره تلویحی رفسنجانی به اصل ۱۰۷ قانون اساسی (و اهمیت «مقبولیت عامه» رهبر) است که نیاز به گفت‌وگو درباره رهبری را نه تنها میان جناح‌های سیاسی که میان مردم کوچه و بازار ضروری می‌سازد. با تزریق این افکار و اندیشه‌ها است که گفتمان مسلط فرسایش پیدا می‌کند و بدین‌سان اجماع جدیدی - خواسته یا ناخواسته - در قبال رهبر آینده شکل می‌گیرد.