چهارمین کنفرانس پروژه وحدت چپ در روزهای ۷ و ۸ مارس در شهر کلن-آلمان با حضور ده ها تن از اعضای سازمان فدائیان خلق ایران-اکثریت، سازمان اتحاد فدائیان خلق ایران، شورای موقت سوسیالیست های چپ ایران و جمعی از کنشگران چپ برگزار شد

اخبار روز - علی مختاری: چهارمین کنفرانس پروژه وحدت چپ در روزهای ۷ و ٨ مارس در شهر کلن آلمان با حضور ده ها تن از اعضای سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)، سازمان اتحاد فدائیان خلق ایران، شورای موقت سوسیالیست های چپ ایران و جمعی از کنشگران چپ برگزار شد. این کنفرانس ادامه نشست هایی است که با هدف تهیه اسناد نظری، برنامه ای و ساختاری و تدارک هماهنگی برای شرکت در کنگره مشترک برگزار می شود. مقصد نهایی پروژه تنها نوشته ای است که سالن کنفرانس با آن تزئین شده است: "به سوی شکل دهی تشکل بزرگ چپ ایران".

چهارمین کنفرانس حضوری به بررسی منشورها اختصاص دارد. بهروز خلیق مسئول هیات سیاسی سازمان فدائیان خلق ایران (اکثریت)، از طرف گروه کار منشور به حاضران گزارش می دهد که این گروه به دلیل کثرت منشورهای ارائه شده دو کار انجام داد: یکی کاهش تعداد منشورها و دیگری استخراج اشتراکات و اختلافات منشورهایی است که به صورت جمعی و یا منفرد تهیه شده و انتشار عمومی یافته اند.

"این کنفرانس ادامه نشست هایی است که با هدف تهیه اسناد نظری، برنامه ای و ساختاری و تدارک هماهنگی برای شرکت در کنگره مشترک برگزار می شود"

پشت تریبون سمینار، ارائه دهندگان این منشورها نشسته اند تا به نوبت محتوی سند پیشنهادی خود را برای حاضران تشریح کنند. بهزاد کریمی مسئولیت هدایت سمینار را برعهده دارد.
شیدان وثیق در دفاع و تشریح منشوری که وی همراه با پنج تن دیگر تهیه کرده است، می گوید منشور آنان بر چهار ستون استوار است. چهارپایه ای که برای ساختار پلاتفرم نظری و برنامه ای مورد نظر این افراد ضروری هستند. یک: براندازی نظام جمهوری اسلامی، دو: پایبندی و دفاع از دموکراسی مشارکتی، سه: مبارزه ضد سرمایه داری و چهارم چپ اپوزسیونی و ضدسیستمی. این ها آن چهار اصلی هستند که ساختار منشور "۶ نفره" را می سازند.

وی با اشاره به براندازی جمهوری اسلامی می گوید: این رزیم به عنوان نظامی دین سالار و سرمایه داری مانع اصلی تغییرات ساختاری و گذار به دمکراسی در ایران است. صاحبان این منشور در مبارزه علیه نظام، هرگونه اتحاد و ائتلاف با جناح هایی از حکومت را منتفی می دانند.
احمد آزاد یکی دیگر از امضا کنندگان این منشور در سخنان خود بر ضرورت خط مشی سیاسی روشن در قبال حکومت، مرزبندی اپوزسیون با پوزسیون و نیروهای متحد تاکید می کند و با اشاره به بخش مبانی نظری منشور "۶ نفره" می گوید از نظر ما هم سوسیالیسم واقعا موجود و هم سوسیال دمکراسی شکست خورده اند.

بهروز خلیق درباره منشوری که او، منوچهر مقصودنیا و مسعود فتحی تهیه کرده اند می گوید منشور ما با سند "۶ نفره" مرزبندی دارد، راه حل برنامه ای ارائه می دهد، می خواهد سیمای ما برنامه محور باشد و نه صرفا نقد و افشای حکومت.
خلیق با اشاره به انگیزه آغاز پروژه وحدت می گوید این پروژه با تکیه بر اشتراکات موجود بین سه سازمان و مبارزه کنشگران چپ کار خود را آغاز کرد. منشورهای تهیه شده عمدتا تجلی اختلافات است و مناسب است که توجه و تلاش ما در جهت اشتراکات متمرکز شود و اختلافات را با این نگاه و در تشکلی که می سازیم پیگیری کنیم.

"مقصد نهایی پروژه تنها نوشته ای است که سالن کنفرانس با آن تزئین شده است: "به سوی شکل دهی تشکل بزرگ چپ ایران""وی با تاکید بر این که ما باید خود را تعریف کنیم می افزاید: تعریف خود نباید صرفا به مرزبندی با جمهوری اسلامی محدود شود، چنین نهادی با رفتن جمهوری اسلامی موضوعیت خود را از دست می دهد.
بهروز خلیق درباره کلیات منشور"٣ نفره" می گوید که این منشور چهار مشخصه دارد: ارزش هایی مثل عدالت اجتماعی، برابری، آزادی، مشخصه دوم تعریف جایگاه ما در مبارزه طبقاتی جاری که در جانب کار ایستاده ایم، سوم: نقد و نفی سرمایه داری و چهارم تعریف از سوسیالسمی که به آن باور داریم و پایبند مبارزه در راه آن هستیم.
وی در مورد استراتژی سیاسی می گوید: ما معتقد به گذر از جمهوری اسلامی و جایگزینی آن با جمهوری دموکرات و لائیک هستیم اما جمهوری اسلامی از گرایشات مختلف تشکیل شده و در مبارزه باید محل ضربه اصلی را که از نظر ما ولایت فقیه می باشد، مشخص کرد و هدف حمله گرفت. خلیق می افزاید: نگاه ما به اصلاحات مثبت است و آن را در جهت روندهای دموکراتیک می دانیم.
منوچهر مقصودنیا در تکمیل سخنان خلیق و با برخورد نقادانه به منشور "۶ نفره" می گوید: ما به عنوان نیروی چپ و دمکرات با سمت گیری سوسیالیستی برای ایجاد تحول نیاز به بسیج نیرو داریم. تحولات مورد نظر چپ با نیروی اندک قابل تحقق نیست. وی در پاسخ به منتقدانی که می گویند در منشور "٣ نفره" سیاست آن در باره گذار مبهم و ناروشن است، گفت ما در اصل کنار گذاردن جمهوری اسلامی باهم اتفاق نظر داریم. اما اختلاف بر سر چگونگی عبور از جمهوری اسلامی نباید مانع حضور ما در یک حزب واحد باشد.

رسول آذرنوش که در آغاز کار تدوین منشور در کنار گروه ۶ نفره بود در ادامه با پررنگ شدن تفاوت نظرات تصمیم گرفت منشور جداگانه ای تهیه کند.

آذرنوش می گوید صحبت من روی برنامه و استراتژی سیاسی است. ما نیروی اپوزسیون چپ هستیم و اپوزسیون در دنیا تعریف روشنی دارد. این نیرو باید در سند خود به این پرسش پاسخ دهد که نسبت به نظام، رهبری آن، ارگانهای سیاسی و سرکوب آن چه موضعی دارد. وی یکی از دلایل عدم همراهی با گروه ۶ نفره را برداشت متفاوت از جمهوری توصیف کرده و می گوید ما دو نوع جمهوری داریم. جمهوری پارلمانی و جمهوری شورایی.

"پشت تریبون سمینار، ارائه دهندگان این منشورها نشسته اند تا به نوبت محتوی سند پیشنهادی خود را برای حاضران تشریح کنند"منشوره ۶ نفره جمهوری پارلمانی را قبول ندارد و در مورد جمهوری شورایی نمی خواهد اظهار نظر کند.

نادرعصاره در دفاع از منشور خود عمدتا به ضروت توجه به اشتراکات می پردازد و می گوید از آنجا که هدفش تدوین منشوری برپایه اشترکات بوده ترجیح می دهد سخنان خود را بر این روش کار و متمرکز شدن بر اشتراکات به جای پررنگ کردن اختلافات قرار دهد. عصاره با طرح این سوال که کدام جریان سیاسی موجود فاقد اختلاف نظر است تاکید کرد ما باید بتوانیم عمل سیاسی انجام دهیم. اساس نه وحدت بر مبنای ایدئولوزی، بلکه توافق بر اهداف سیاسی، اجتماعی و برنامه است. وی عمده مواردی پایه ای را که در منشور ها در مورد آنها اشتراک نظر وجود دارد برشمرد.

درپایان این بخش، بهزاد کریمی مدیر جلسه مجموعه سوالاتی را که درجریان سخنرانی دارندگان منشورها تهیه کرده بود مطرح کرد. وی از جمله در باره انتخابات آزاد این پرسش را طرح کرد که انتخابات آزاد را از چه کسی مطالبه می کنید.

از دولت انتقالی بعد از فروپاشی این حکومت و یا حکومتی که در برابر فشار اجتماعی در حال عقب نشاندن است؟

وقتی نوبت به اظهار نظر حضار رسید بیش از نصف جمعیت سالن برای اظهارنظر ثبت نام کردند. اگرچه طبق برنامه اظهارات می بایستی درچارچوب نقد منشورها باشد اما سخنان حضار نشان از آن داشت که دغدغه آنان فراتر از رد و یا قبول یکی از منشورها می باشد.

ناهید جعفر پور تدوین منشورها را گامی مثبت برای تببین و ترسیم گرایشات ارزیابی کرد و با اشاره بر این که از منشور "۶ نفره" دفاع می کند به نقد پیشبرد پروژه وحدت پرداخت. وی گفت: آنچه امروز جریان دارد پروسه وحدت نیست. این پروژه از مسیری که آغاز کرده بود دور شده است. قرار بر این بود که با پیشرفت پروژه وحدت، سازمان ها به سمت انحلال پیش بروند.

"شیدان وثیق در دفاع و تشریح منشوری که وی همراه با پنج تن دیگر تهیه کرده است، می گوید منشور آنان بر چهار ستون استوار است"حالا تلاش بر این است که هم سازمان ها را حفظ کنند و هم خط مشی ای را که داشتند ادامه دهند. جعفرپور افزود: طی دوسال گذشته ما نتوانستیم در عمل اقدام سیاسی مشترکی انجام دهیم، پس با کدام اشتراکات می خواهیم به سوی وحدت برویم. کجاست آن اشتراکات که به ما کمک کند تا بتوانیم برآمد سیاسی مشترک داشته باشیم.
وی با اشاره به تفاوت منشورها تاکید که این تفاوت به عرصه ساختارهم امتداد پیدا می کند. هر منشور ساختاری متناسب با مبانی خود را می طلبد. با این وضع می خواهید چه بکنید؟

محمد اعظمی براین نظر است که اشتراکاتی وجود دارد.

اگر ابهامی وجود دارد باید روشن بیان شود. او می گوید: از نظر من اشتراکاتی که داریم برای شروع کار کافی است، هر کسی فکر می کند این اندازه از تفاهم اکتفا نمی کند بگوید کمبود چیست تا روی رفع آن متمرکز شویم. اعظمی تاکید می کند آنچه ضروری می باشد داشتن اراده و روحیه همخوان با وحدت و هدفی است که پیش رو داریم.

بهزاد کریمی کار مشترک را محصول اتکا بر اشتراکات می خواند و می گوید: اتحاد، همکاری، وحدت و هرگونه کارجمعی حاصل حرکت از اشتراکات است. این سخن به معنی نفی اختلافات نیست. به هرحال نهادی فراتر از اشتراکات جمع شرکت کننده در آن نمی توان ایجاد کرد.

"یک: براندازی نظام جمهوری اسلامی، دو: پایبندی و دفاع از دموکراسی مشارکتی، سه: مبارزه ضد سرمایه داری و چهارم چپ اپوزسیونی و ضدسیستمی"وی تصریح می کند که اختلاف در تاکتیک اجتناب ناپذیر است. کریمی به این نکته هم اشاره می کند که به هیات تدارک کنفرانس یادآور شده بود وظیفه اصلی خود را بر تهیه یک منشور مشترک و پرهیز از تولید چندین منشور قرار دهد.

پرویز نویدی با تصریح بر این که اختلاف وجود دارد می گوید: اختلافات ما آنقدر نیست که مانع تلاش و حضورما در یک نهاد واحد باشد. تدوین منشورها، روشن کردن نکات اشتراک و اختلاف کمک می کند درک روشنی از اختلافات داشته باشیم. نویدی می افزاید: ما به حداقلی از اشتراکات برای شروع کار مشترک نیاز داریم و در روند کار باید بررسی کنیم و ببینیم حداقل اشتراکاتی که برای ایجاد حزب واحد ضروری می باشد، چیست. در بین ما در مبارزه علیه سرمایه داری اتفاق نظر وجود دارد.

اختلاف اساسی در مورد برخورد با حاکمیت است. در برخورد با جمهوری اسلامی باید اسناد شفاف باشند و صریح سخن گفت. اما صراحت در مورد جمهوری اسلامی به معنی آن نباید باشد که ما مسائلی که در درون آن می گذرد نادیده بگیریم.

علی پور نقوی با اشاره به تجربه احزاب چپ هلند به اهمیت برنامه و نقش آن در فعالیت جاری یک حزب سیاسی پرداخت. وی خطاب به صاحبان منشور و از جمله منشور "۶ نفره" پرسید شما منشور نویسان را کدام اختلاف برنامه ای از هم جدا و قابل تمایز می کند. نقوی افزود: تا زمانی که ما روی مسائل نظری متمرکز می شویم اختلافات اجتناب ناپذیر است.

"وی با اشاره به براندازی جمهوری اسلامی می گوید: این رزیم به عنوان نظامی دین سالار و سرمایه داری مانع اصلی تغییرات ساختاری و گذار به دمکراسی در ایران است"وی گفت این برنامه است که به ما کمک می کند تفاوت ها را ببینیم. احزاب تفاوت ها را نه در روش های گذار، نه در موضع گیری در قبال اصلاح طلبان بلکه در برنامه و طرح ها نشان می دهند که نسبت به حزب دیگر چه تفاوتی دارند.

رئوف کعبی هم بر این نظر است که تدوین منشورها دستاورد مثبت پروژه وحدت است. وی با مقایسه وضعیت فعلی سازمان اتحاد فدائیان و سازمان اکثریت با پروژه جاری گفت این دو جریان علیرغم پلورالیسم موجود نتوانستند پاسخگوی نیاز چپ باشند و اگر پروژه وحدت نتواند از این دو سازمان فراتر برود در آن صورت تکرار ایجاد تشکلی مشابه اینها چه معنی می تواند داشته باشد. وی می افزاید مشکل اختلاف را با نادیده گرفتن نمی توان حل کرد اختلافی که به دلیل وجود آن نمی توانیم دخالتگر فعال سیاسی باشیم.

مهدی فتاپور بر این نظر است که چپ ایران برای نوسازی و ارتباط با پایه اجتماعی گسترده خود در ایران باید به تجارب موفق در جهان توجه کند. وی چپ آلمان و آمریکای لاتین را نمونه های موفق در تحول عمل چپ ذکر می کند.

فتاپور می گوید در هیچ کدام از این کشورها چپ ها مشابه ما عمل نکرده اند. درون این جریان ها هم اختلاف سیاسی وجود دارد اما در نمونه آلمان تا برگزاری کنگره پنجم سراغ تصویب برنامه نرفتند. وی با اشاره به تاثیر شرایط عینی در اولویت بندی و حساسیت احزاب نسبت به مسائل می گوید ما از صحنه عمل دور هستیم. یعنی شرایط عینی به ضرر ماست و پیامد آن این است که به جای مسائل سیاسی و برنامه ای مسائل نظری پررنگ تر می شود.
فتاپور می افزاید: منشورها و راه کارها با نوع بیان شان این پیام را می دهند که ما زیر چتر پیام دیگری نمی توانیم کار مشترک انجام دهیم. فقدان احساس آمادگی برای حل مشترک مسائل نمی تواند به وحدت منجرشود.

"صاحبان این منشور در مبارزه علیه نظام، هرگونه اتحاد و ائتلاف با جناح هایی از حکومت را منتفی می دانند"وی تاکید می کند در شرایط فعلی درست است راه حل های میانی که تداوم پروژه را امکان پذیر سازد، پیگیری شود.

وحدت زیر سایه تردید

اظهارات و پرسش هایی که توسط شرکت کنندگان در کنفرانس مطرح می شوند نشان از آن دارد که سایه تردید بر سر پروژه وحدت گسترده شده است. تردید البته تازه نیست. همزاد پروژه وحدت است. از همان آغاز کاراز درون و بیرون با تاکید بر ترکیب و پیشینه نیروهای شرکت کننده در گفتگوی وحدت، سوال در مورد سرانجام موفق آن پیوسته مطرح بود. اما پرسشگران از یک جنس نیستند.

عده ای صرف نظر از توضیحاتی که می دهند به دلایل مختلفی با این پروژه مخالفند. پرسش و دغدغه این مخالفان با جمعی دیگر که تردید دارند که با تداوم پروژه به شکل فعلی، ممکن است سیمای چپ بیشتر رنگ ببازد یکی نیست. پروژه ای که رسالت خود را بسیج نیروی چپ و شکل دهی چپ بزرگ ایران قرار داده باید بتواند اعتماد و مشارکت این نیرو را برای حضور فعال در رهبری پروژه جلب کند. مسلما گذر از این تند پیچ دشوار اما آزمونی است که با عبور پروژه از آن کیفیت تازه ای خلق می شود.

در حاشیه
* در این کنفرانس از محمود راسخ افشار که از فعالین پروژه ی وحدت چپ بود و سپس از آن جدا شد تجلیل به عمل آمد. محمود راسخ افشار در فاصله ی دو کنفرانس اخیر پروژه ی وحد چپ درگذشت.

* در پایان شب اول کنفرانس به مناسبت هشتم مارس، روز جهانی زن برنامه هایی از جمله شعرخوانی، موسیقی، سخنرانی و بحث آزاد تشکیل داده شد که تا دیر وقت شب ادامه یافت.

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید: