تصمیم گیری چند نفر در داخل و خارج از کشور برای ارز

رضا عظیمی مدیرکل دفتر تحقیقات و سیاست‌های پولی و بازرگانی وزارت امور اقتصادی و دارایی در هجدهمین نشست هیئت نمایندگان اتاق تهران، با اشاره به این که کلیت برنامه به تصویب رسیده، ارز را یکی از چالش‌های بزرگ اقتصادی اخیر دانست که نهایتا منجر شده تا دولت برای داشتن یک نظام ارزی مناسب طرح راه اندازی بورس ارز را ارائه دهد.

به گزارش فارس، به گفته عظیمی وزارت اقتصاد با همکاری بانک مرکزی در حال اندیشیدن راهکارهای راه اندازی بورس ارز است.

عظیمی با تاکید بر این که نظام ارزی کشور نظام شناور مدیریت شده است گفت: در نظام ارزی ما عرضه و تقاضا به رسمیت شناخته شده اما مدیریت هم در آن وجود دارد تا نوسانات بازار را تحت تاثیر قرار ندهد.

عظیمی با بیان این که این نظام با ارز تک نرخی از سال ۸۰ شروع به کار کرد به موفقیت ان در دهه هشتاد اشاره کرد و ادامه داد: فاصله نرخ مرجع با نرخ بازار آزاد از سال ۸۹ زیاد شد. پس از آن هم نرخ ارز در بازار آزاد دچار روند افزایشی و البته نوسانی بود و این نوسان مشکل‌آفرین شد. وضعیت فعلی با نظام اقتصادی ما همخوانی ندارد و رانت بسیار بزرگی در بازار ارز وجود دارد.

* چند نفر در داخل و خارج از کشور برای ارز تصمیم می گیرند

مدیرکل دفتر تحقیقات و سیاست‌های پولی و بازرگانی وزارت امور اقتصادی و دارایی با اشاره به این که اکنون بازار به جای تاثیرپذیری از عوامل اقتصادی در سیطره گمانه زنی های سیاسی است گفت: از طرف دیگر افزایش نرخ ارز آزاد مبنای قیمت گذاری شده در حالی که سهم ارز ازاد از بازار تنها ۱۰ درصد و بقیه کالاها با ارز مرجع وارد بازار شده است.

وی ادامه داد: شکاف بین ارز مرجع و آزاد باعث شده که صادرکننده رغبتی برای ارائه ارز حاصل از صادرات به سیستم نداشته باشد.

عظیمی طرح راه‌اندازی بورس ارز را شامل یک هدف سه مرحله‌ای اعلام کرد.

عظیمی توضیح داد که مرحله اول از راه اندازی بورس ارز شفاف شدن نظام ارزی و بازار با اقداماتی شبیه ایجاد پرتال ارزی است. مرحله دوم با نام مرحله گذار برای رفع موانع و حرکت در جهت کم کردن فاصله ارز مرجع و آزاد دارد و در نهایت مرحله سوم یکسان سازی نرخ ارز است.

مدیرکل دفتر تحقیقات و سیاست‌های پولی و بازرگانی وزارت اقتصاد پیش نیازهای دوران گذار را شامل شفاف شدن بازار برای عرضه کننده و تقاضاکننده دانست و افزود: در حال حاضر بازار نقطه ای است و عوامل بازار هم قیمت را تعیین نمی کنند بلکه چند نفر در داخل و خارج از کشور تصمیم گیر شده اند. هم چنین باید اطلاعات لازم در مورد تقاضا در بازار کسب شود تا تقاضای واقعی شناسایی و به آنها پاسخ داده شود.

عظیمی در سخنان خود اشاره داشت که در این بورس ارز به صورت فیزیکی مبادله نمی شود و خرید و فروش گواهی ارزی صورت می گیرد و تنها افرادی که ثبت سفارش داشته باشند می توانند وارد بازار شوند.

این کارشناس اقتصادی هم‌چنین از تصمیم بورس به پاسخگویی به نیازهای خرد چون ارز مسافری و دانشجویی با قیمت تابلوی بورس توسط چند بانک مشخص خبر داد.

عظیمی تاکید کرد که این بازار ابتدا برای معاملات نقدی راه‌اندازی خواهد شد و در آینده بازار سلف و آتی هم به آن افزوده خواهد شد.

"پس از آن هم نرخ ارز در بازار آزاد دچار روند افزایشی و البته نوسانی بود و این نوسان مشکل‌آفرین شد"او هم چنین متذکر شد که برای موفقیت بورس ارز باید هماهنگی کامل بین بانک ها، صرافی ها بانک مرکزی صورت بگیرد و هم چنین مقررات مناسبی برای بازگشت ارز حاصل از صادرات غیرنفتی به کشور و توزیع درست کالاهایی که با ارز مرجع وارد کشور می شوند وضع شود.

* شکست های تک نرخی کردن ارز

پس از طرح سوال و دیدگاه های فعالان اقتصادی پیرامون بورس ارز، نوبت به مدیرکل دفتر تحقیقات پولی و بازرگانی وزارت اقتصاد رسید تا به پرسش ها و نگرانی های بخش خصوصی پاسخ دهد.

رضا عظیمی با بیان اینکه موضع دولت این است که در خصوص ارز به جمیع جهات توجه شود و صرفا بخش تولید و صنایع مدنظر نیستند، گفت: تک نرخی کردن ارز در دو مقطع طی دو سال گذشته مورد توجه دولت قرار گرفت.

وی افزود: در خرداد ماه سال گذشته بانک مرکزی در این راستا نرخ مرجع را افزایش داد اما اتفاقی که افتاد این شد که بازار نیز بلافاصله با جهش قیمت مواجه شد و عملا راهکار بانک مرکزی بی نتیجه ماند.

عظیمی ادامه داد: با شرایط فعلی که اقتصاد کشور با آن مواجه است و عدم رابطه میان عرضه و تقاضا، هیچ اطمینانی وجود ندارد که به سمت تک نرخی شدن ارز پیش رویم.عظیمی در عین حال تصریح کرد: دولت طی دوسال اخیر مدیریت نسبتا مناسبی روی نرخ ارز داشته است.

وی بر قابلیت مدیریت در نرخ ارز تأکید کرد و افزود: مدیریت بر بازار ارز از طریق مدیریت بر دسترسی امکان پذیر است و نه قیمت. بنابراین، هدف دولت از تاسیس بورس ارز مداخله در نرخ ارز نیست و دولت دخالتی در قیمت ارز نخواهد داشت.

او با بیان اینکه بازار گواهی ارزی به معنی دولتی کردن بازار ارز نیست، افزود: نظام شناور ارزی در اقتصادی که مدام با شوک های گوناگون مواجه می شود تجویز نمی شود از این رو، نظام شناور ارزی در حال حاضر به درد اقتصاد ایران نمی خورد.

عظیمی در ادامه خاطرنشان کرد که بورس ارز در کشورهای پیشرفته نیز به کار گرفته شده و جواب نیز داده است بنابراین اینگونه نیست که این بازار ساخته و پرداخته تنها ما باشد.

* اجباری در کار نیست

عظیمی درادامه سخنانش در واکنش به ابراز نگرانی فعالان اقتصادی درباره ابزار دولت برای ترغیب مشارکت صادرکنندگان در این بازار گفت: تاکنون پیشنهادات مختلفی درباره نحوه حمایت از رشد صادرات غیر نفتی در قالب بورس ارز مطرح شده است؛ درنهایت مقرر شد، اعطای مشوق های صادراتی و معافیت های مالیاتی به صادرکنندگانی که ارز حاصل از صادرات خود را در این بازار عرضه می کنند، تسهیل شود. بنابراین اجباری درکار نیست.

او در ادامه در پاسخ به پرسش حریری توضیح داد که سازمان توسعه تجارت برای آنکه نظرات صادرکنندگان را نیز نسبت به این طرح جویا شود، جلساتی را با اتحادیه صادرکنندگان و اتحادیه صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی برگزار کرده است.

عظیمی سپس به پیش بینی اعضای هیات نمایندگان مبنی بر افزایش نرخ ارز پس از راه اندازی بورس ارز ، این پیش بینی را رد کرد و گفت: هنگامی که درقالب سازو کار این بازار به تقاضای واقعی پاسخ دهیم، بازار سوم به حاشیه می رود.»

او ادامه داد:« در دو سال گذشته بازار حاشیه ای بر بازار رسمی ارز تسلط یافته بود که البته با شکل گیری بورس ارز و تامین نیاز های واقعی به دنبال آن هستیم که بازار رسمی بر بازارحاشیه ای مسلط شود.