حادثه فوکوشیما، تکنولوژی آلمانی - روسی و سطح ایمنی نیروگاه بوشهر

خبرگزاری فارس: رئیس مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور با بیان اینکه حادثه نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما یک فاجعه نبود، به مقایسه نیروگاه‌های هسته‌ای فوکوشیما و بوشهر پرداخت و تأکید کرد که بر اساس دانش روز ما، این اطمینان وجود دارد که آنچه برای فوکوشیما اتفاق افتاده برای نیروگاه بوشهر رخ نخواهد داد. به گزارش خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری فارس، مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور یک مرجع ذیصلاح ملی است که ماموریت حصول اطمینان از استفاده ایمن از انرژی هسته‌ای و منابع پرتو در کشور را با هدف حفاظت کارکنان، مردم، نسل‌های آینده و محیط زیست در برابر اثرات زیان‌آور پرتوها، با در نظر گرفتن دو اصل حداکثر ایمنی معقول قابل دستیابی و حداقل پرتوگیری معقول قابل دستیابی عهده‌دار می‌باشد. در پی بروز حادثه طبیعی زلزله در ژاپن که منجر به ایجاد خسارت و حوادث هسته‌ای در نیروگاههای اتمی این کشور شد، مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور گزارشاتی به روز در مورد وضعیت این نیروگاهها را به منظور تنویر افکار عمومی تهیه و منتشر کرده است. این مرکز همچنین در راستای حصول اطمینان از ایمنی و سلامت مردم به انجام اقدامات زیر مبادرت ورزید؛ - پایش مسافرین، خدمه پرواز و بار پروازهای ژاپن- ایران جهت تشخیص آلودگی احتمالی به مواد پرتوزا - اعمال محدودیت واردات مواد غذایی از ژاپن و لزوم اخذ مجوز ورود از مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور - پایش محیطی توسط ایستگاه‌های هشدار آنی نصب شده در ۶۳ نقطه کشور اما نکته حائز اهمیت پس از وقوع حادثه نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما در ژاپن این بود که برخی رسانه‌های غربی سعی کردند با مقایسه نیروگاههای هسته‌ای فوکوشیما و بوشهر، حساسیت‌هایی را در مورد ایمنی و پیامدهای زیست‌محیطی نیروگاه بوشهر ایجاد کنند. این موضوع ما را بر آن داشت تا مصاحبه‌ای با «ناصر راستخواه» رئیس مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور درباره ایمنی نیروگاه بوشهر، تفاوت نیروگاه هسته‌ای بوشهر با فوکوشیما و....

"این موضوع ما را بر آن داشت تا مصاحبه‌ای با «ناصر راستخواه» رئیس مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور درباره ایمنی نیروگاه بوشهر، تفاوت نیروگاه هسته‌ای بوشهر با فوکوشیما و..."داشته باشیم. * حساسیت‌ها درباره ایمنی نیروگاه بوشهر نباید به وسواس تبدیل شود *رآکتورهای فوکوشیما و بوشهر قابل مقایسه نیستند رئیس مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور می‌گوید که حساسیت و علاقه‌مندی مردم در زمینه ایمنی نیروگاه بوشهر از فرهیختگی افراد نشأت می‌گیرد اما این حساسیت نباید به وسواس تبدیل شود چرا که نیروگاه اتمی بوشهر قابل مقایسه با نیروگاه اتمی فوکوشیما نیست. به گفته وی خوراک خبرگزاری‌های خارجی در نگران کردن مردم است و آنها می‌خواهند به گونه‌ای عمل کنند که حساسیت‌هایی در مورد نیروگاه بوشهر ایجاد شود، ایران نیز به همین منظور اقداماتی انجام داد و دریافت‌های علمی و آخرین برآوردهای تحلیلی در زمینه نیروگاههای ژاپن را در سایت سازمان انرژی اتمی منتشر کرده است. * رآکتور فوکوشیما آب جوشان و رآکتور بوشهر آب تحت فشار است رئیس مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری فارس به مقایسه نیروگاه اتمی بوشهر و نیروگاه اتمی فوکوشیما پرداخت و گفت که نیروگاه اتمی فوکوشیما به صورت آب جوشان است به این مفهوم که در داخل محفظه فشار که قلب رآکتور هم محسوب می‌شود، حرارت سوخت‌ها به آب منتقل شده و بخار ایجاد می‌شود و این بخار به سمت توربین‌ها رانده شده و توربین‌ها می‌چرخد و برق تولید می‌شود و بخار در چگالنده (کندانسور) با مدار دیگری خنک می‌شود که این مدار به آب‌های اقیانوس آرام در فوکوشیما منتقل می‌شود لذا این نیروگاه دارای دو مدار است. وی با یادآوری اینکه در نیروگاه اتمی بوشهر از آب تحت فشار استفاده می‌شود، افزود: در این نیروگاه سه مدار داریم، مدار اول که با سوخت‌ها در تماس است آب تحت فشار بوده و این آب حرارت را از سوخت‌ها می‌گیرد و در مدار دوم به بخار تبدیل می‌کند و این سوخت‌ها با بخار در تماس نیستند، لذا فقط مدار سومی که بخار رفته شده به سمت توربین را خنک می‌کند، با محیط و دریا در تماس است.

* مسائل ایمنی رآکتورهای فوکوشیما و بوشهر متفاوت است * آلودگی حاصل از بخار در نیروگاه بوشهر رخ نخواهد داد راستخواه گفت: با این تفاوت طراحی مشخص است که در نیروگاه‌هایی مانند فوکوشیما مسیر بخار و توربین هم جزو ساختمان هسته‌ای‌شان است در صورتی که در رآکتورهایی مانند بوشهر قسمت توربین خارج از ساختمان هسته‌ای است یعنی بخار دیگر با مواد رادیواکتیو آلوده نخواهد شد. در فوکوشیما مواد رادیو اکتیو ناشی از بخار به دلیل این بود که بخار از محفظه قلب رآکتور بیرون می‌آمد و در آنجا این بخار، آلودگی هم داشت یعنی آلودگی‌های اولیه‌ای که حادث شد به این دلیل بود که نشت‌های معمول در میله‌های سوخت، با بخار مخلوط می‌گردید. وی با بیان اینکه مسائل ایمنی در رآکتورهای فوکوشیما و بوشهر متفاوت است، توضیح داد که ساختمان و محفظه رآکتورهایی مانند فوکوشیما بزرگتر است و زمانی که محفظه‌ای بزرگتر باشد ایمنی آن سخت‌تر می‌باشد در صورتی که محفظه رآکتور بوشهر کوچکتر است. * سونامی و قطع برق حادثه فوکوشیما را رقم زد رئیس مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور یادآور شد: نیروگاه فوکوشیما دارای سیستم‌های کافی ایمنی بود، اما به دلیل اینکه ژاپنی‌ها بعد از خاموشی راکتور، برق‌ خود را هم به دلیل سونامی از دست دادند آب، محفظه‌های ژنراتورهای اضطراری را فرا گرفت و کاملاً از بین رفت بنابراین حرارتی که در قلب رآکتور بود گرفته نشد و حادثه‌های بعدی نیز به همین دلیل رخ داد، یعنی انفجار ناشی از هیدروژن یا ذوب‌ سوخت‌هایی که بعداً اتفاق افتاد ناشی از این بود که نتوانستند برق‌ مورد نیاز را تامین کنند وگرنه تا مدت یکی دو ساعت رآکتور توانسته بود با استفاده از سیستم‌های اضطراری خنک کننده خود را در شرایط ایمنی نگهدارد. وی همچنین توضیح داد که ساختار سازه رآکتورهای فوکوشیما و بوشهر کاملاً متفاوت است، رآکتور بوشهر دارای شکل کروی است که دارای مقاومت بیشتری است که این شرایط ویژگی‌ خاصی را به اینگونه رآکتورها مخصوصاً برای بوشهر می‌دهد.

"علاوه بر این در کنترل رآکتور بین رآکتورهایی که با آب کار می‌کنند و رآکتورهایی که با ذغال یا گرافیت کار می‌کنند، تفاوت وجود دارد"* رآکتور بوشهر در زمان خود هم بسیار مقاوم ساخته شد راستخواه گفت: رآکتور بوشهر را حتی در زمان خودش هم بسیار مقاوم ساختند، ساختمان رآکتور پس از پوشش فلزی کروی دارای پوشش ضخیم بتن می‌باشد و از سازه‌های خاص مقاوم در برابر زلزله برای سیستمهای با درجه ایمنی هسته‌ای استفاده شده‌اند. * رآکتورهای چرنوبیل و بوشهر از نظر طراحی و نوع کار کاملاً متفاوتند وی در خصوص تفاوت نیروگاههای بوشهر و چرنوبیل نیز با بیان اینکه نیروگاه چرنوبیل کاملاً متفاوت بود، گفت: رآکتور بوشهر با استفاده از آب سبک یا آب معمولی کار می‌کند اما در چرنوبیل از گرافیت برای کند کردن نوترون استفاده می‌شد. علاوه بر این در کنترل رآکتور بین رآکتورهایی که با آب کار می‌کنند و رآکتورهایی که با ذغال یا گرافیت کار می‌کنند، تفاوت وجود دارد. قدرت رآکتور با رآکتیویته کنترل می‌شود که اگر رآکتیویته مثبت باشد باعث می‌شود فعل و انفعالات زنجیره‌ای زیادتر و مستدام‌تر شود و وقتی اتفاقی می‌افتد و رآکتور از کنترل خارج می‌شود گرافیت کمک می‌کند که رآکتیویته مثبت داشته باشیم بنابراین طراحی آن کاملاً با طراحی رآکتورهایی که با آب کار می‌کند متفاوت است. راستخواه خاطرنشان کرد که اگر به طور مثال در نیروگاه چرنوبیل اپراتوری تصمیم بگیرد که در قدرت کم، برق گرفتن از رآکتور را تست کند وقتی که توربین‌ها از مدار خارج می‌شوند و رآکتور می‌خواهد خاموش شود، اگر خاموش نشود اثری به نام نوسان زینان در رآکتور به وجود می‌آید و موجب می‌شود که رآکتیویته رآکتور مثبت شود، در محاورت کربن یک دفعه رآکتور را غیر قابل کنترل کرده و بعد باعث می‌شود که گرافیت هم آتش بگیرد و بخشی از سوخت قلب رآکتور همواره با انفجار به بیرون پرتاب می‌شود، این شرایط هم از نظر طراحی و هم از نظر نوع کار که به حادثه منجر شد، کاملاً با بوشهر متفاوت است.

* بروز سونامی در خلیج فارس تقریبا منتفی است راستخواه در عین حال خاطرنشان کرد: در بوشهر شانس وقوع سونامی همانند ژاپن وجود ندارد چون خلیج فارس یک دریای کم عمق است و برای دریای کم عمق انتظار موج ۷ - ۸ متری نیست ولی اینکه می‌تواند چنین اتفاقی بیفتد باید گفت قدرت خداوند به مراتب بالاتر از قدرت تصور ما است ولی تقریبا بروز سونامی در خلیج فارس منتفی است. * تلفیق تکنولوژی آلمانی و روسی در نیروگاه بوشهر ضعف نیست رئیس مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور در خصوص انتشار برخی اخبار مبنی بر اینکه نقطه ضعف نیروگاه بوشهر در این است که تکنولوژی روسی و آلمانی در آن با هم ترکیب شده است، گفت: چه ضعفی ممکن است در مورد تلفیق تکنولوژی آلمانی با روسی باشد؟ هم روس‌ها و هم آلمان‌ها نیروگاه‌ساز هستند و اگر رآکتورهای آلمان‌ها از نظر ایمنی قوی‌ باشند پس این باید به طراحی بوشهر هم کمک کرده باشد. استانداردهای هسته‌ای روسیه پس از حادثه چرنوبیل بسیار توسعه پیدا کرد و سخت‌گیرانه‌تر شده است. * نیروگاه بوشهر از هم نسل‌های خود پیشرفته‌تر است * روس‌ها در طراحی‌های جدید تکنولوژی بوشهر را ملاک عمل قرار داده‌اند وی در خصوص اینکه رآکتور بوشهر طراحی سی سال قبل را دارد و در حال حاضر چگونه می‌توان این ضعف را جبران کرد؟ اظهار داشت: وقتی روس‌ها آمدند تا این نیروگاه را بهینه کنند، استانداردهای روز را به کار گرفتند. بوشهر حتی از نیروگاههای هم‌سن‌ خود که در آلمان کار می‌کنند هم پیشرفته‌تر است یعنی روس‌ها موارد ایمنی آژانس را در آن به کار گرفتند و جالب است بدانید در طراحی‌های جدید روس‌ها تکنولوژی که در بوشهر به کار گرفته شده ملاک عمل قرار گرفته است.

"استانداردهای هسته‌ای روسیه پس از حادثه چرنوبیل بسیار توسعه پیدا کرد و سخت‌گیرانه‌تر شده است"* برای ایمنی نیروگاه بوشهر تمهیدات لازم در نظر گرفته شده است وی در خصوص اینکه چگونه می‌توانید به مردم در مورد ایمنی نیروگاه بوشهر اطمینان دهید؟ گفت: ایمنی یک اطمینان است به طور مثال هر فردی در هوای سرد با پوشیدن لباس گرم پوشش‌ خود را رعایت می‌کند اما چقدر مطمئن خواهد بود که مریض نخواهد شد، اگر می‌خواهد مریض نشود باید چه کار کند، آیا می‌بایست از اتاق بیرون نرود یا با کسی تماس نگیرد و کار نکند؟ آیا می‌توانید همیشه به خودتان این اطمینان را بدهید که غذایی که می‌خورید هیچ میکروبی در آن نیست و آیا هر ماشینی که شما سوارش می‌شوید می‌تواند همیشه سالم باشد؟ بنابراین ما هم در مورد ایمنی نیروگاه بوشهر تمیهداتی به کار گرفتیم همانند تمهیداتی که در نیروگاه ژاپن به کار گرفته شد اما این مسئله صحت ندارد که چون رآکتور فوکوشیما قدیمی بود این اتفاق رخ داد. رئیس مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور گفت: ژاپنی‌ها موردی را که پیش‌بینی نمی‌کردند برایشان اتفاق افتاد، آنها سونامی ۹ متری را پیش‌بینی کرده بودند ولی‌ سونامی ۱۱متری برای آنها اتفاق افتاد لذا قطعاً در طراحی‌های رآکتورهای بعدی سونامی بالاتر را هم پیش‌بینی می‌کند. بر این اساس باید گفت که ایمنی حدی ندارد. * آنچه برای رآکتور فوکوشیما اتفاق افتاد، برای بوشهر رخ نخواهد داد وی افزود: در مورد رآکتور بوشهر تمام اتفاقات ثبت شده در تاریخ و پیش بینی زلزله‌ بر اساس گسل‌های موجود مد نظر قرار گرفته و شرایط طراحی تعیین شده است، همانطور که برای انتخاب یک سایت برای تاسیسات هسته‌ای چنین کاری را انجام می‌دهند. بر اساس دانش روز ما این اطمینان وجود دارد که آنچه برای فوکوشیما اتفاق افتاده برای نیروگاه بوشهر رخ نخواهد داد اما اینکه از این حادثه ما خیالمان راحت باشند، اینطور نیست.

* حادثه فوکوشیما منجر به بازنگری مسائل ایمنی خواهد شد وی با بیان اینکه حادثه فوکوشیما منجر به بازنگری مسائل ایمنی می‌شود، افزود: حادثه چرنوبیل و حادثه رآکتور آمریکا (TMI) از نظر فنی بر نیروگاه‌های دیگر تاثیر داشت، این حوادث منجر می‌شود که سیستم‌های نیروگاههای دیگر نیز بهینه‌سازی شود و در طراحی‌های بعدی موارد ایمنی جدید را لحاظ می‌کنند. از نقطه نظر ایمنی هسته‌ای یک حادثه هسته‌ای در یک نقطه، یک حادثه هسته‌ای در تمام نقاط دنیا است. * آیا رآکتورها برای همیشه خاموش خواهند شد؟ * تجزیه و تحلیل حادثه فوکوشیما ۴ سال به طول می‌انجامد راستخواه با بیان اینکه نزدیک ۴۴۰ رآکتور در دنیا وجود دارد، پرسید آیا وقتی حادثه فوکوشیما رخ داد، همه این رآکتورها خاموش می‌شوند؟ و در ادامه گفت: برخی محافظه‌کاران رآکتورهای خود را خاموش کردند و برخی رآکتورهایشان هنوز روشن است اما آیا این رآکتورها برای همیشه خاموش خواهند شد؟ و آیا همان لحظه می‌توانند درس‌های گرفته شده را بر روی رآکتورهای خود اعمال کنند؟ نزدیک یکسال و اندی طول خواهد کشید تا ما بتوانیم حادثه فوکوشیما را تحلیل کنیم و یکسال و اندی دیگر نیز طول می‌کشد تا خوب بفهمیم که آن معیارهای جدید را بدست بیاوریم، در تمام دنیا بدین صورت است و در آژانس که بسیار هم محافظه کارانه نسبت به معیارهای ایمنی عمل می‌کنند حدود ۳ تا ۴ سال طول می‌کشد که این موارد لحاظ شود. * حادثه نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما فاجعه نبود وی با تأکید بر اینکه حادثه ژاپن یک فاجعه از نظر زلزله و سونامی بود، گفت: اگر اینگونه نگاه کنیم به این وضع در نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما فاجعه صورت نگرفت. راستخواه با اشاره به آمار ۲۷ هزار نفری کشته و مفقودی در پی زلزله و سونامی در ژاپن یادآور شد: چند شهر ژاپن کاملاً از بین رفت ولی از نیروگاه اتمی‌شان حادثه‌ای نداشتند.

"بر اساس دانش روز ما این اطمینان وجود دارد که آنچه برای فوکوشیما اتفاق افتاده برای نیروگاه بوشهر رخ نخواهد داد اما اینکه از این حادثه ما خیالمان راحت باشند، اینطور نیست"ما نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما در ژاپن را یک فاجعه نمی‌دانیم. * اطمینان داریم نیروگاه بوشهر ایمن است وی گفت: آیا کشورها توانسته‌اند هواپیمایی را طراحی کنند که برای آن هیچ اتفاقی رخ نداده باشد؟ و یا اینکه معیارهایی وجود دارد ماشین‌ها افرادشان را محافظت کنند؟ پس نیروگاهها هم قابلیت کارکرد یک صنعت را دارند. راستخواه اضافه کرد: در مورد نیروگاه بوشهر هم تا جایی که ممکن بوده تمهیداتی برای ایمنی بوشهر انجام شده و ما این اطمینان را داریم که این نیروگاه ایمن است. * ایران برای شفاف‌سازی خواستار نظارت‌ آژانس بر نیروگاه بوشهر شد رئیس مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور در خصوص نحوه نظارت مرکز نظام ایمنی و آژانس از نیروگاه بوشهر نیز گفت: نظام ایمنی از ابتدای ساخت نیروگاه بوشهر در مراحل مختلف منجمله برای صدور پروانه و مجوز دخالت داشت و از نظر قانون ما نیازی نداریم که آژانس بر این موضوع نظارت کند و این وظیفه نظام ایمنی هر کشوری است که مجوز‌ها را صادر کند ولی ایران برای شفاف‌سازی، خواست که آژانس بر مدارک بررسی ایمنی اولیه بوشهر هم مطالعاتی داشته باشد. وی یادآور شد که این مسئله برای حمل سوخت و سوخت‌گذاری نیروگاه بوشهر هم صدق می‌کند.

* بازرسی مجدد سوخت‌ها در رآکتور بوشهر برای ایمنی اتخاذ شد وی گفت: ممکن است مواردی رخ دهد که ما مطالعاتمان را بیشتر کنیم؛ حتی ممکن است که این مطالعات یا بازرسی‌ها منجر به تاخیراتی در بهره‌برداری نیروگاه بوشهر شود اما این بدین معنا نیست که ما نمی‌خواهیم این نیروگاه زودتر به بهره‌برداری برسد. هماهنگی کاملی در کشور وجود دارد که ارزیابی و تشخیص داده می‌شود که به خاطر مورد ایمنی که به وجود آمده باید تست یا آنالیز دیگری روی آن مورد انجام گیرد بنابراین ممکن است تاخیری هم باشد ولی این تاخیر به نفع کشور است تا با اطمینان بیشتر کار را جلو ببریم، بازرسی مجدد سوخت‌ها‌ در رآکتور بوشهر هم به خاطر همین مورد بود و این تصمیم برای ایمنی گرفته شده و یک تصمیم جامع از سوی کشور است. * زمان‌های اعلام شده برای بهره‌برداری نیروگاه بوشهر معقولانه است رئیس مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور خاطرنشان کرد: مراحل راه‌اندازی نیروگاه هسته‌ای که معمولا بیش از یکسال بطول می‌انجامد. وی در خصوص آزمایشات پیش از بهره‌برداری نیز گفت: سیستم مدار اول رآکتور با فشار بیشتر از شرایط کاری تست می‌شود که معمولاً در آب بندی تجهیزات نقایصی ملاحظه می‌شود که اصلاح و کار ادامه پیدا می‌کند تا در شرایط عادی از اطمینان کافی برخودار باشد. این تست‌ها باید یک به یک و با حوصله تمام انجام گیرد و قطعاً همه مردم و ما منتظر بهره‌برداری نیروگاه بوشهر هستیم ولی اصلا نمی‌خواهیم در این زمینه شتاب کنیم، در این مورد زمان‌هایی که مسئولین اعلام کردند معقولانه بوده و امیدوارم که انجام این کار در زمان تعیین شده صورت گیرد.

"از نقطه نظر ایمنی هسته‌ای یک حادثه هسته‌ای در یک نقطه، یک حادثه هسته‌ای در تمام نقاط دنیا است"* استاکس‌نت تاثیری بر روند بهره‌برداری نیروگاه بوشهر نداشت وی در خصوص تاثیرپذیری نیروگاه بوشهر از ویروس استاکس نت نیز یادآور شد: چیزی که هم از طرف روسیه و هم از طرف آژانس اعلام شده این است که استاکس‌نت هیچ تاثیری در روند بهره‌برداری نیروگاه بوشهر نداشته است. * تشکیل کمیته‌ای مشورتی برای بررسی حادثه فوکوشیما در سازمان انرژی اتمی رئیس مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور در پایان همچنین یادآور شد که کمیته‌ای مشورتی به دستور رئیس سازمان انرژی اتمی با حضور دانشگاهیان و بخش‌های تحقیقاتی پژوهشی با کمک نمایندگی ایران در وین برای بررسی حادثه فوکوشیما و موارد ایمنی که در کشور است، تشکیل شده تا مطالعات محیطی و مطالعات ایمنی را در کشور بالا ببریم و اگر در سطح فرهیختگان کشور نیز کسانی علاقه‌مند باشند و بخواهند در این زمینه کمک کنند، استقبال می‌کنیم. انتهای پیام/خ