رسانه‌های ایران درباره « خاشقچی» هیجانی عمل می‌کنند

رسانه‌های ایران درباره « خاشقچی» هیجانی عمل می‌کنند ناپدید شدن یا کشته شدن؛ سرنوشت نامشخص جمال خاشقچی روزنامه‌نگار منتقد عربستانی که هفته گذشته برای ثبت ازدواجش با زنی از اتباع ترکیه به تنهایی وارد کنسولگری عربستان سعودی در استانبول شد، اما کسی خروج او از کنسولگری را به چشم ندید.

حالا این پرونده جنایی دولت ریاض را با چالشی بین‌المللی و منطقه‌ای و اصلاحات ادعایی محمد بن سلمان ولیعهد عربستان را با تردید‌های جدی‌تری مواجه کرده است. با صادق ملکی، کارشناس مسائل منطقه پیرامون چند و چون این رویداد و تأثیر آن بر معادلات و مسائل جاری در منطقه گفت‌وگو کردیم.** آنچه در کنسولگری عربستان در مورد جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار عربستانی رخ داد بازخورد بین‌المللی گسترده‌ای داشت. در مدت ۱۱ روز فضای رسانه‌ای ایجاد شد که حتی در مسائل اقتصادی و روابط خارجی ریاض مؤثر بوده است. ارزیابی شما از این رویداد و بازتاب‌های آن چیست؟ چه عواملی در گستردگی توجه رسانه‌ها مؤثر بود؟مهمترین نکته‌ای که باعث شد اقدام سعودی‌ها به این شکل رسانه‌ای شده و افکار عمومی جهان روی آن حساس شود این بود که نامزد ترک این مخالف سعودی او را تا کنسولگری عربستان در استانبول همراهی کرده بود.

" حالا این پرونده جنایی دولت ریاض را با چالشی بین‌المللی و منطقه‌ای و اصلاحات ادعایی محمد بن سلمان ولیعهد عربستان را با تردید‌های جدی‌تری مواجه کرده است"حالا اینکه اصولاً کل این ماجرای نامزدی و همراهی و... تا چه حد برنامه‌ریزی شده یا تصادفی بوده است گمانه‌زنی‌هایی است که وارد آن نمی‌شویم. اما به هر حال آنچه باعث شد این جریان برملا شود، اظهاراتی بود که این خانم داشت. لذا باید توجه داشته باشیم که مفقودالاثر شدن یا قتل خاشقچی را نبایستی صرفاً یک اقدام یک سویه درخصوص عربستان بدانیم. شاید برنامه‌ریزی‌ای پیچیده‌تر از اینها بوده است و چندین سرویس اطلاعاتی با هدف‌های متفاوت و چندوجهی در آن نقش داشته‌اند.

در روزهای اخیر شاهدیم سفیر ترکیه در امریکا اعلام کرده است که سعودی‌ها حاضر شده‌اند با مختومه کردن پرونده خاشقچی ۵ میلیارد دلار در ترکیه سرمایه‌گذاری کنند و به نوعی نرخ مورد نظر خودش را برای عدم پیگیری این موضوع به ترک‌ها اعلام می‌کند.** مگر می‌شود درباره کشتن یا ربودن یک روزنامه‌نگار که موضوع حقوق بشری و در نقطه تمرکز رسانه‌های جهان است، معامله کرد؟اینکه ما به این حادثه از نگاه حقوق بشری و روشنفکری نگاه کنیم؛ حتماً درست است. اما متأسفانه در صحنه سیاست و معادلات قدرت، حذف مخالفان سیاسی بسیار مرسوم است. اگرچه به هر صورت تقبیح می‌شود و محکوم است؛ ولی واقعیت این است که در معادلات سیاسی برای حذف مخالفان از هر نوع ابزاری استفاده می‌کنند.در ارتباط با این قتل هم دو تحلیل می‌توان ارائه کرد. البته هنوز قتل تأیید نشده است اما فرض را بر این می‌گذاریم که خاشقچی در کنسولگری به قتل رسیده است. با این فرض دو ارزیابی متفاوت مطرح است؛ یکی اینکه سعودی‌ها بسیار غیرحرفه‌ای عمل کردند.زیرا می‌توانستند از فرصت‌ها و مکان‌های بهتری برای حذف این مخالف استفاده کنند.

"در مدت ۱۱ روز فضای رسانه‌ای ایجاد شد که حتی در مسائل اقتصادی و روابط خارجی ریاض مؤثر بوده است"اما وجه دیگر چنین اقدامی این است که قتل حساب شده انجام شده است تا عربستان قدرت خود را در چشم دیگران به نمایش بگذارند و به نوعی نشان دهند که می‌توانند در قلب استانبول و در کنسولگری خود هر اقدامی را انجام دهند؛ بدون آنکه هیچ ترسی از آن داشته باشند.این اقدام از نظر انسانی محکوم است اما به خاطر داشته باشیم که خاشقچی یک فعال حقوق بشری نبود بلکه یک فرد فعال در صحنه سیاست بود. هر کسی که در صحنه سیاست وارد می‌شود، به هرحال ملاحظات امنیتی مترتب او است. یعنی هر فرد سیاسی در حد خاشقچی وقتی خودش را درگیر معادلات قدرت می‌کند، یکی از چیز‌هایی که مد نظر خود قرار می‌دهد، امکان ترور و حذف از معادلات قدرت است و این اقدامی است که سعودی‌ها انجام داده‌اند. با وجود اینکه بعد از بن سلمان، عربستان سعی کرده است فضای بازی را در جامعه این کشور ایجاد کند. آزادی‌هایی را قائل شده و تغییراتی را ایجاد کرده ولی باوجود این رویکرد توسعه طلبانه، اقدامی که به دستور بن سلمان علیه مخالفش اجرا شد با افکار توسعه‌طلبانه در منافات است و نشان می‌دهد عربستان تا رسیدن به استانداردهایی که بتواند مخالفان خود را تحمل کند، فاصله زیادی دارد.** به اصلاحات توسعه‌طلبانه عربستان اشاره کردید برخی معتقدند در زمینه این اصلاحات اغراق می‌شود و موضوع خاشقچی این توسعه‌طلبی را با چالش جدی مواجه می‌کند؟نه؛ بخشی می‌تواند اغراق باشد چون به هر حال بسیاری از حکومت‌هایی که در جهان با توسعه مواجه شده‌اند، روندشان به نوعی همراه با فضای باز سیاسی نبوده است.

این فضای باز سیاسی طی یک روندی تحقق پیدا کرد و عربستان هم قرار نیست یک شبه با استانداردهای دموکراسی در همه بسترها و زمینه‌ها آشنا شود. توسعه اقتصادی که ما در حال حاضر در کره جنوبی شاهد آن هستیم، در سایه حکومت نظامیان این کشور تحقق پیدا کرد.پایه توسعه ترکیه با آتاتورک پی‌ریزی شد. توسعه‌ای که در ایران پی‌ریزی شد، با دیکتاتوری رضاخان تحقق پیدا کرد. می‌دانیم که از نظر تاریخی هم در ترکیه، هم در کره و هم در ایران بسیاری از روشنفکران مخالف دیکتاتورها، قربانی شدند اما روند توسعه کمابیش تحقق پیدا کرد. لذا اینکه فکر کنیم با قتل یک مخالف سیاسی یک روشنفکر یا روزنامه‌نگار جریانات توسعه و تغییر و تحولات سیاسی که کلید آن با سلمان زده شده است متوقف می‌شود، خیلی با واقعیت همخوان نیست.

"تا چه حد برنامه‌ریزی شده یا تصادفی بوده است گمانه‌زنی‌هایی است که وارد آن نمی‌شویم"عربستان باتوجه به حجم اقتصاد قوی‌ای که دارد، می‌تواند با قراردادهای مختلف به خیلی از کشورها امتیاز دهد و کشورهای مختلف هم با همین امتیازها از این موضوع عبور می‌کنند. همان طور که ترامپ هم گفت، نمی‌تواند منافع امریکا را قربانی شخصی کند که تبعه امریکا نیست. ترکیه هم در حال بازی با موضوع خاشقچی است تا در روابط ریاض و آنکارا از آن به عنوان موضوع معامله اقتصادی استفاده کند. ترکیه سابقه چنین رویکرد معامله گرانه‌ای را در مورد کشیش آندرو برانسون، شهروند امریکایی زندانی در ترکیه نشان داده است.** آیا جریان رسانه‌ای فرصت چنین معامله‌ای را برای عربستان فراهم می‌کند؟ به نظر می‌رسد که عربستان در این ماجرا هزینه بین‌المللی زیادی خواهد داد.عمده رسانه‌های ترکیه رسانه‌های هدفدار هستند و اغلب رسانه‌های دولتی این کشور که در حال پیگیری این خبر هستند، رسانه‌هایی هدایت شده‌اند. این هدایت انجام می‌شود تا امتیازاتی که قرار است عربستان سعودی به ترکیه بدهد را مطالبه کنند.

البته بسیاری از مخالفان ترکیه در اقصی نقاط جهان به روش‌های مختلف حذف شده‌اند و هنوز فضای سیاسی ترکیه باوجود تغییراتی که در این کشور شده، فضای سیاسی کاملاً بازی نیست.** ارزیابی تان از رویکرد رسانه های ایران و نوع مواجهه شان با ماجرای این روزنامه نگار عربستانی چیست؟متأسفانه رسانه‌های ایران در این مورد خیلی هیجانی عمل می‌کنند و صدا و سیما شبی نیست که اخبار مربوط به خاشقچی را پخش نکند. به نظر می‌رسد مشکلاتی که در روابط تهران و ریاض وجود دارد، در انعکاس این اخبار تأثیر بسیاری گذاشته است و رسانه‌های ما متأثر از مواضع سعودی‌ها در روابط دوجانبه و روابط منطقه‌ای اخبار خاشقچی را بیش از اندازه شارژ می‌کنند؛ در حالی که مشخص است قتل خاشقچی دیر یا زود به فراموشی سپرده می‌شود یا حساسیت‌ها نسبت به آن کم خواهد شد. ولی ما و سعودی‌ها در یک جغرافیا زندگی می‌کنیم. ما و سعودی‌ها باید راهکاری برای بهبود روابط دوجانبه پیدا کنیم. همسایه‌ها نه فقط به واسطه ملاحظات اقتصادی سیاسی بلکه الزامات جغرافیایی ناچار هستند که روابط حسنه‌ای داشته باشند.

"لذا باید توجه داشته باشیم که مفقودالاثر شدن یا قتل خاشقچی را نبایستی صرفاً یک اقدام یک سویه درخصوص عربستان بدانیم"ما و سعودی‌ها نیز باید در این راه گام برداریم. مهم این است که در تمام معادلاتی که ما براساس آن سیاست‌های رسانه‌ای خود را تنظیم می‌کنیم، درک عمق مسائل باید اصل باشد و بعد از درک آن، اصل را بر حفظ منافع ملی خود قرار دهیم.این به معنای توجیه قتل خاشقچی نیست. زیرا این مسأله به شدت از نگاه انسانی و حقوق بشری قبیح، مضموم و محکوم است. اما صحنه سیاست صحنه روشنفکری نیست و معادلات حاکم بر آن معادلات حاکم بر قدرت است. بنابر این اختلافات خاشقچی با بن سلمان یکی از دلایل این قتل است.

همانطور که می‌دانیم این روزنامه نگار دیدگاه مثبتی نسبت به ایران نداشت. البته این مسأله دلیلی برای تأیید این اقدام نیست. اما ما باید بدانیم که از چه کسی دفاع می‌کنیم و چه بهایی برای آن خواهیم پرداخت.*منبع: روزنامه ایران؛ ۱۳۹۷،۷،22**گروه اطلاع رسانی**1699**9131

انتهای پیام /*

برچسب ها

سیاسی

ایران

بازتاب ماجرای خاشقجی

روزنامه نگار عربستانی در ترکیه

ارسال دیدگاه ها برای ارسال دیدگاه از فرم پایین صفحه استفاده کنید

فرستنده

*

پست الکترونیک کد امنیتی ارسال یادداشت ارسال نظر   موضوع از شما گزارش از ما

سخن شما با مسئولین

دیدگاه شما با موفقیت ارسال شد.

ارتباط با سردبیر newsroom@irna.ir

تماس بی واسطه با مسئولین

گالری تصاویر پربیننده

روزنامه ترکیه ای قاتل خاشقچی را معرفی کرد

جدال دیپلماتیک ایران با آمریکا و سعودی در سازمان ملل

در گفت وگوی تفصیلی با گروه دانشگاه ایرنا:

صادق زیبا کلام: پس از ۱۳ آبان اوضاع بهتر می شود

محتوای جعبه سیاه هواپیمای حادثه دیده ترکیه در ایران منتشر شد

دست فروشی که به پارلمان کردستان عراق راه یافت جدیدترین مطالب سایت

گزارشی از نشست شب هیمالیا؛

توجه شب های مجله بخارا به نیازهای فرهنگی جامعه

رسانه‌های ایران درباره « خاشقچی» هیجانی عمل می‌کنند

ایرانیان چگونه مردمی هستند(۲)

نگاه به اعتماد میان دولت و ملت از دریچه علم

فرمانده منطقه یکم امامت نیروی دریایی ارتش:

جرقه های خودکفایی با اخراج مستشاران خارجی زده شد

سرانه فضای آموزشی در کشور کمتر از حد استاندارد است موضوعات مرتبط

• پژوهش
• سایر

دسترسی سریع

• صفحه اصلی
• RSS
• آخرین خبرها
• پیوندها
• عناوین کل اخبار
• عناوین برگزیده

خبرها

• سیاسی
• اقتصادی
• اجتماعی
• فرهنگی
• علمی
• ورزشی
• خارجی
• استانها
• پژوهش
• عکس

چند رسانه ای

• عکس
• فیلم
• صدا
• داده نما

ارتباط با ایرنا

• درباره ما
• ارتباط با ما
• شناسنامه خدمت
• سوالات متداول

ثبت نام در خبرنامه

• سیاسی
• اقتصادی
• اجتماعی
• فرهنگی
• علمی
• ورزشی
• بین الملل
• استان ها
• پژوهش
• اخبار مهم
• ویژه ها
• نقد و نظر
• رسانه ها
• گزارش و میزگرد
• تازه های پژوهش
• مرورمطبوعات
• گفت و گو

فارسی | English | العربیة | Türkçe | Español | Pусский | اردو | Deutsch | Français

بالای صفحه

خبر گزاری جمهوری اسلامی   پست الکترونیک :

irna@irna.ir

© کلیه حقوق این سایت متعلق به خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران بوده و استفاده از مطالب با ذکر منبع آزاد است.