چهار دهه پس از واترگیت و استعفای نیکسون، از رسانه‌های آمریکا چه برمی‌آید؟

واتر گیت؛ چهل سال بعد، رسانه‌های امروز آمریکا چه قدر پرسشگرند؟

۰:۳:۱۱

هادی نیلی، از واشنگتن، گزارش می دهد، که چه طور رسانه های آمریکا همچنان تلاش می کنند تا دولت ها را مسئول و پاسخگو نگه دارند.

تماشا کنیدmp4

برای پخش این فایل، نرم افزار "جاوا اسکریپت" باید فعال شود و تازه ترین نسخه "فلش" نیز نصب شده باشد

تازه ترین نسخه "فلش" اینجا قابل دریافت است

پخش ویدیو با ویندوز میدیا پلیر

چهل سال پیش در نهم اوت ۱۹۷۴ بود که ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهوری آمریکا، ناچار به کناره‌گیری شد. این نخستین استعفای یک رئیس‌جمهوری در آمریکا، در پی رسوایی واترگیت آمد که با پی‌گیری رسانه‌ها از جمله دو روزنامه‌نگار واشنگتن‌پست علنی شد.

افشاگری باب وودوارد و کارل برنستاین از عملیات گسترده کاخ سفید در استراق سمع از رقبای سیاسی‌اش، سی و هفتمین رئیس‌جمهوری آمریکا را به ترک ناخواسته کاخ سفید وادار کرد.

رسانه‌های آمریکا نقش مهمی در پاسخ‌گو نگه‌داشتن دولت دارند. اما امروز، درست چهل سال بعد از استعفایی که از موارد برجسته ایفای همین نقش رسانه‌ها بوده، رسانه‌ها همچنان تلاش می‌کنند دولت را زیر ذره‌بین نگه دارند. تلاشی که هرچند به ابزارهای نوین مجهز شده، اما دولت هم از همین جنس ابزارها برای پنهان‌کاری از رسانه‌ها و حتی ممانعت از کار آنها بهره می‌گیرد.

باب وودوارد و کارل برنستاین از روزنامه واشنگتن‌پست، ماجرای واترگیت را افشا کردند

اینترنت و پیشرفت فناوری‌های ارتباطی، هم دست خبرنگارها را در گردآوری خبر بازتر کرده و‌ هم دست دولت را برای مهار و رصد تحولات. اما این تنها تغییر از زمان رسوایی واترگیت نیست.

کریستوفر ولف، حقوق‌دان در حوزه اینترنت و حریم خصوصی، می‌گوید در پی ماجرای واترگیت و استعفای رئیس‌جمهوری، قوانین و مقررات دست و پا گیری برای جلوگیری از موارد مشابه وضع شده است.

اما او یادآوری می‌کند که با شکل‌گیری رسانه‌های اجتماعی و این که افرادی علاوه بر روزنامه‌نگارهای حرفه‌ای هم می‌توانند پرده از اقدامات دولت بردارند، این گام بزرگی به سوی شفافیت دولت و نظارت بر آن بوده است.

آقای ولف می‌گوید الآن تقریبا هر کسی امکان دارد یک روزنامه‌نگار کنکاش‌گر باشد.

این وکیل حقوقی یادآوری می‌کند که برخی از اصلاحات در قوانین، قبل از ماجرای واترگیت و اصلا به پیشنهاد ریچارد نیکسون آغاز شد: "کنایه‌آمیز این‌که بعضی از این اصلاحات را اصلا خود آقای نیکسون پیش کشیده بود.

"اما امروز، درست چهل سال بعد از استعفایی که از موارد برجسته ایفای همین نقش رسانه‌ها بوده، رسانه‌ها همچنان تلاش می‌کنند دولت را زیر ذره‌بین نگه دارند"می‌گفت نگران شنود و سوءاستفاده از انباشت اطلاعات این‌چنینی است. نهایتا هم بخشی از تلاش کنگره برای استیضاح او، به خاطر همین بود که حرف و عملش نمی‌خواند."

کمیته حمایت از روزنامه‌نگاران می‌گوید که محدودیت‌های دولت باراک اوباما برای رسانه‌ها، 'از زمان نیکسون بی‌سابقه بوده است'

تلاش قدرت‌ها برای مهار منتقدان و رسانه‌های پرسش‌گر، غیرمنتظره نیست. اما برخی کنش‌گران حقوق مدنی محدودیت‌هایی را که باراک اوباما بر رسانه‌ها وضع کرده، از زمان نیکسون تاکنون بی‌سابقه می‌دانند.

از جمله کمیته حمایت از روزنامه‌نگاران، سی‌پی‌جی، که سال گذشته در گزارشی کلیک

اعلام کرد محدودیت‌های دولت باراک اوباما برای رسانه‌ها، از زمان نیکسون تاکنون بی‌سابقه بوده است.

به‌تازگی سازمان دیدبان حقوق بشر هم در گزارش مفصلی درباره رصد فعالیت‌های روزنامه‌نگاران و وکلا توسط دولت آمریکا، درباره تاثیرات مخرب این سیاست دولت بر فعالیت‌های خبری و روند پرونده‌های حقوقی کلیک

هشدار داده بود.

چنان که کریستوفر ولف می‌گوید: "تنش با رسانه‌ها درباره میزان عیان‌بودن فعالیت‌های دولتی، هنوز هم وجود دارد.

دولت باراک اوباما خیلی نگران درز اطلاعات است. و رسانه‌ها هم نگران موانع مربوط به انتشار اطلاعات. به نظرم در یک جامعه آزاد با رسانه‌های قوی که دولت می‌خواهد از روند تصمیم‌گیری و مصلح‌سنجی‌هاش حفاظت کند، چنین تنش دائمی‌ای طبیعی است."

کریستوفر ولف، حقوق‌دان در حوزه اینترنت و حریم خصوصی، می‌گوید در پی ماجرای واترگیت و استعفای رئیس‌جمهوری، قوانین و مقررات دست و پا گیری برای جلوگیری از موارد مشابه وضع شده است

چهار دهه پیش منبعی در کاخ سفید با درز مخفیانه اطلاعات، پرونده یک رئیس‌جمهور را بست اما امروز کارمندان دولت رسما هشدار گرفته‌اند که اگر اطلاعاتی به رسانه‌ها بدهند، بازپرسی می‌شوند و بسا که از آنها آزمایش دروغ‌سنجی قرار بگیرند.

دولتی‌ها حتی باید هرگونه تماس برنامه‌ریزی‌نشده و ناخواسته با خبرنگاران را هم گزارش کنند.

گرگ لزلی، از مدیران کمیته گزارشگران برای آزادی رسانه، می‌گوید: "هر سال که کارآموزهای جدید به ما می‌پیوندند، آنها را به دیدن گاراژی می‌بریم که دیپ‌تروت، منبع دولتی درز افشاگری درباره واترگیت، مدارکش را به باب وودوارد داد. تا یادشان بماند وقتی دارند روزنامه‌نگاری تحقیقی می‌کنند، باید ملاحظاتی داشته باشند تا کسی ردشان را نزند. هنوز هم همین‌طور است و الآن این حتی مهم‌تر هم شده است."

با این همه آقای لزلی می‌گوید هنوز هم راه‌هایی وجود دارد برای "روزنامه‌نگاری خوب و واقعی؛ این که دولت را هم‌چنان مسئول و پاسخ‌گو نگه دارند."

گرگ لزلی، از مدیران کمیته گزارشگران برای آزادی رسانه، می‌گوید هنوز هم راه برای 'روزنامه‌نگاری خوب و واقعی' وجود دارد

این کنش‌گر حامی آزادی روزنامه‌نگاران می‌گوید دولت تلاش می‌کند کار را برای رسانه‌ها سخت‌تر کند و در این باره موفق هم بوده است ولی امکاناتی مانند دست‌رسی عموم به انتشار محتوا روی اینترنت، همچنان راه را برای کنکاش باز نگه داشته است.

"از خبرنگار بی‌بی‌سی یا نیویورک‌تایمز گرفته تا نویسنده‌های وبسایت‌هایی که اقدامات و تصمیم‌های دولت و مقامات را دنبال می‌کنند، همه‌اش روزنامه‌نگاری است اگر درست انجام شود.

فرصت کار روزنامه‌نگاری، الآن خیلی گسترده‌تر شده و این خیلی عالی است."

سرسختی دو خبرنگار واشنگتن‌پست که هنوز هم از لابه‌لای خطوط روزنامه های قدیمی به وضوح پیداست، امروز هم در روزنامه‌نگاران و رسانه‌هایی دیده می‌شود که پی‌گیر شفافیت در نهادهای قدرت هستند.