طالبان، مانعی برای مبارزات انتخاباتی احزاب سکولار پاکستان

نواز شریف رهبر مخالف دولت در چند راهپیمایی بزرگ شرکت کرده است

لغو یک راهپیمایی سیاسی مهم که قرار بود سرآغاز مبارزات انتخاباتی یکی از بزرگترین احزاب سیاسی پاکستان باشد، به گفته بسیاری از کارشناسان، نشان دهنده موقعیت دشوار نیروهای سیاسی سکولار این کشور است.

حزب مردم پاکستان، از اجرای طرح یک راهپیمایی که قرار بود در شهر لارکانه، مرکز اصلی قدرت این حزب انجام شود، منصرف شد. رهبران این حزب دلیل این انصراف را "خطرهای امنیتی" از جانب جنگجویان اعلام کردند.

حزب مردم پاکستان، یکی از سه حزبی است که سخنگوی طالبان پاکستان اخیرا از آن به عنوان یکی از هدف های "مشروع" برای حمله در جریان انتخابات نام برد.

قرار است این انتخابات در ماه مه سال جاری برگزار شود.

حزب دیگری که در فهرست حمله طالبان قرار دارد، حزب نهضت متحده قومی است که دفترش در کراچی است.

سومین حزب نیز حزب عوامی ملی، حزب ملی‌گرای پشتون است که پایگاهش ایالت شمال غربی خیبر پختونخوا است. این حزب در کراچی نیز از حمایت قابل توجهی برخوردار است.

هر سه حزب سکولار هستند و در دولت که دوره پنج ساله حکومتش ماه گذشته پایان یافت حضور داشتند.

تهدیدات مشابه سببب لغو راهپیمایی استقبال از پرویز مشرف رهبر سابق نظامی پاکستان شد. قرار بود در تاریخ ۲۴ مارس به عنوان خوش آمد گویی به او که پس از ۴ سال زندگی در تبعید به پاکستان بازمی گشت، این راهپیمایی برگزار شود.

ماه گذشته حزب عمران خان، تظاهراتی با شرکت ده ها هزار نفر در لاهور به راه انداخت

این تهدیدات در پی راهپیمایی‌هایی بزرگی بود که توسط عمران خان، قهرمان سابق کریکت و رهبر حزب انصاف (جنبش عدالت) و نواز شریف نخست وزیر سابق پاکستان و رهبر حزب مسلم لیگ-شاخه نواز، و نیز مولانا فضل الرحمان، رهبر جمعیت علمای اسلام، برگزار شده بود.

احزابی مانند جماعت اسلامی و شاخه های سیاسی چند گروه جهادی و فرقه ای نیز فضای بازی برای مبارزات انتخاباتی داشته‌اند.

تمام این احزاب یا کاملا مذهبی اند یا توسط لیبرال های دست راستی که تمایلات مذهبی دارند، اداره می شوند.

سئوالی که پیش می آید این است که آیا سکولارها می توانند در مقابل تهدیدهای جنگ‌طلبان ایستادگی کرده و موقعیت خود را محکم کنند تا بتوانند نقشی در انتخابات داشته باشند؟

پاسخ به این سئوال بستگی دارد به این که این تهدیدات تا چه حد جدی است و دستگاه اطلاعاتی و امنیتی کشور، توانایی یا تمایل مقابله با آن را دارد یا نه.

تا کنون جنگ‌طلبان به کرات توانسته اند نشان دهند که قدرت حمله به احزاب سکولار را دارند؛ در حالی که نیروهای امنیتی نتوانسته اند آنها را از شمال غرب پاکستان که گفته می‌شود پناهگاه آنان است، بیرون برانند.

حزب پشتون که رهبری دولت ایالتی در خیبر پختونخوا را داشت، بیشترین لطمه را خورده است.

در اکتبر سال ۲۰۰۸، اسفندیار ولی، رهبر این حزب توانست از حمله یک بمبگذار انتحاری جان سالم به در ببرد. از آن هنگام دو مقام بلند پایه این حزب رفت و آمدهای خود را محدود کرده و از حضور در انظار عمومی اجتناب کرده‌اند.

احزاب اسلامی مانند جمعیت علمای اسلام، در مبارزات انتخاباتی خود با خطری مواجه نیستند

یک گزارش اخیر بخش اردوی بی بی سی حاکی است که در طی چهار سال گذشته بیش از ۷۰۰ نفر از فعالان این حزب از جمله بشیر بلور، یک رهبر بلند پایه حزب به دست تک تیراندازها یا در اثر بمبگذاری های انتحاری کشته شده‌اند.

در هفته های اخیر، چندین بمب کم قدرت در جلسه های انتخاباتی حزب پشتونخواه منفجر شده که سبب کاهش مبارزات انتخاباتی علنی اعضای حزب شده است.

تلفات جانی اعضای عادی حزب مردم پاکستان کم بوده است ولی در سال ۲۰۰۷، هنگامی که بی نظیر بوتو، رهبر پرطرفدار این حزب و نخست وزیر پیشین پاکستان ترور شد، این حزب لطمه سنگینی خورد.

دولت وقت که ریاستش با ژنرال پرویز مشرف بود بر اساس اطلاعاتی که به دست آمده بود، طالبان پاکستان را عامل این ترور معرفی کرد و در این ارتباط چند نفر دستگیر شدند.

در ژوئن ۲۰۱۱، ماموران مانع از این شدند که آصف زرداری، همسر خانم بوتو که در آن موقع رئیس جمهوری پاکستان بود، از پدر بیمار خود در بیمارستانی در اسلام آباد دیدن کند.

این ممانعت پس از آن بود که دستگاه های اطلاعاتی پاکستان ادعا کردند یک توطئه ترور با شرکت چند بمبگذار انتحاری طالبان را کشف کرده اند.

سومین حزب مورد بحث یعنی جنبش مهاجر قومی، پایگاهش اصلی اش در کراچی است و گفته می شود شاخه نظامی قوی خودش را دارد. البته خود حزب این ادعا را رد می کند. در ماه های اخیر فعالان این حزب از جمله منظر امام، یک نماینده ایالتی، هدف حمله طالبان قرار گرفته اند.

آصف زرداری ( نفر سمت چپ) و بیلاوال پسر وی، هنوز مبارزات انتخاباتی را شروع نکرده اند

این که آیا این احزاب خواهند توانست مانند رقبای دست راستی خود مبارزات انتخاباتی گسترده ای به راه اندازند، در روزها و هفته های آینده روشن خواهد شد.

رهبران این احزاب، بخصوص حزب مردم و حزب پشتون، به دلیل محدودیت در رفت و آمد نتوانسته اند حدود چهار سال با رای دهندگان تماس داشته باشند. این ناتوانی ممکن است سبب کاهش آرای طرفدارانشان شود.

از نظر بسیاری، وضعیت کنونی بیش از پیش به انتخابات سال ۲۰۰۲، شبیه است؛ زمانی که حکومت ژنرال مشرف رهبران سیاسی مخالف را مجبور به ترک کشورکرد و شرایطی ایجاد شد که انتخابات به نفع احزاب مذهبی و محافظه کار تمام شد.

در تاریخ پاکستان، چندین بار اتفاق افتاده که دستگاه قدرتمند نظامی کشور که وجهه اسلامی را از نظر ملاحظات امنیتی برای کشور مناسب تر می داند، بالهای نیروهای سیاسی سکولار را قطع کرده است. و اکنون این طالبان است که این ماموریت را انجام می دهد.