تولید ملی قربانی هدفمند کردن یارانه‌ها

اقتصاد > اقتصاد کلان  - جراحی بزرگ در اقتصاد ملی با تصویب لایحه هدفمندکردن یارانه‌ها در مجلس شورای اسلامی پس از یک وقفه نسبتاً طولانی استارت خورد، اما این جراحی بزرگ بدون شک دچار نواقص و کاستی‌هایی در بخش‌های مختلف است که به نظر می‌رسد باید بیش از پیش روی آن بحث و بررسی صورت بگیرد. یکی از نگرانی‌هایی که بخش بازرگانی کشور از اجرای طرح هدفمندکردن یارانه‌ها در سردارد، افزایش قیمت کالاها به دلیل افزایش قیمت انرژی است که تأثیر مستقیمی بر حمل و نقل کالا به عنوان یکی از دلایل افزایش قیمت کالاها، خاصه کالاهای وارداتی دارد. یک عضو هیأت رئیسه اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با «خبر» به تحلیل اثرات هدفمند کردن یارانه‌ها بر تجارت می‌پردازد. مسعود دانشمند معتقد است باید دولت راهکارهای جدیدی را برای حذف اثرات منفی این طرح بر اقتصاد ملی در دستور کار خود قرار دهد. روز گذشته طرح تحول اقتصادی به تصویب مجلس رسید.

"یک عضو هیأت رئیسه اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با «خبر» به تحلیل اثرات هدفمند کردن یارانه‌ها بر تجارت می‌پردازد"فرآیند تصویب این طرح و تأثیر آن بر تجارت خارجی و افزایش ارزش کالاهای وارداتی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ در موضوع هدفمند کردن یارانه‌ها، بحثی که مطرح می‌شود آن است که آیا فقط هدفمند کردن یارانه‌ها هدف غایی است یا حذف یارانه انرژی هم مطرح است. بر اساس آنچه دولت ارائه کرده، در واقع قرار است یارانه انرژی حذف شود و یارانه برخی کالاها نیز کم شود یا حذف شود. به عنوان مثال اگر پیش از این روی روغن و کاغذ و نان یارانه داده می‌شد، از طرف دولت، با اجرای این طرح این یارانه‌ها حذف می‌شود. در صورت به اجرا درآمدن این تحلیل، درنهایت سرانه مصرف سبد خانوار بالا می‌رود و در نتیجه باید خانواده برای تامین هزینه‌های سبد مصرفی از درآمد بیشتری هم برخوردار شود که دولت درواقع مجبور می‌شود دستمزدها را بالا ببرد. افزایش دستمزدها در صورت اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها چه تأثیری بر قیمت تمام شده کالاهای وارداتی دارد؟ بدون شک قیمت تمام شده خدمات، مثل حمل و نقل کالا بالا می‌رود و در نتیجه صادرات کالا به خارج از کشور گران‌تر می‌شود و واردات کالا صرفه اقتصادی بیشتری خواهد داشت.

اگر حذف یارانه حامل‌های انرژی جبران منطقی نداشته باشد، سهم صادراتی خودمان را در بازارهای جهانی از دست خواهیم داد و کالاهای وارداتی به دلیل ارزان‌تر بودن و در دسترس‌تر بودن در بازار داخلی جذاب‌تر خواهند بود. یعنی جنابعالی معتقدید با اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها، شاهد افزایش واردات کالا هم خواهیم بود؟ همین طور است. ما در تولید برخی کالا‌ها دچار مزیت نسبی هستیم که به نظر می‌رسد اگر تدبیر به موقع و درستی برای تولید این کالا‌ها اندیشیده نشود ما با اجرای این طرح جدید دولت که رویکرد حذف یارانه‌ها را دارد در تولید کالا‌هایی که مزیت نسبی هم داریم دچار بحران می‌شویم. با این وجود اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها روی خوش به صادرات کشور و تجارت خارجی نخواهد داشت. راه حل همخوانی اجرای این طرح با تجارت خارجی کشور چیست؟ ما باید برای جلوگیری از آثار سوء این طرح با دست گذاشتن روی نقاط ضعف آن در صدد جبران این نقاط ضعف برآییم.

"مسعود دانشمند معتقد است باید دولت راهکارهای جدیدی را برای حذف اثرات منفی این طرح بر اقتصاد ملی در دستور کار خود قرار دهد"حمایت از تولید یکی از راه‌های جبران مشکلات موجود در این طرح است. با افزایش تولید داخلی آثار منفی حذف یارانه‌ها از سیستم اقتصادی کشور محو می‌شود. برخی معتقدند که اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها که یکی از اجزای هفت‌گانه طرح تحول اقتصادی است، با رویکرد تزریق مستقیم پول به مردم شکل گرفته است. نظر جنابعالی در خصوص آثار این رویکرد بر اقتصاد ملی چیست؟ اصل اجرای طرح تحول اقتصادی را کسی رد نمی‌کند، بحث بر سر اجرای آن است. خدمتتان عرض کردم، این که اجرای طرح حتی با رویکرد تزریق پول نقد به مردم تأثیر‌ منفی بر اقتصاد ملی خواهد داشت، بستگی به رویکردمان دارد.

اگر رویکرد حمایت از تولید داخل باشد باید به باید‌های حمایت از تولید داخل هم توجه کرد. باید توجه داشت که اگر‌ ما به دهک‌های مختلف جامعه مثلاً ۵۰ هزار تومان بدهیم، این اقدام به دلیل عدم کارکرد باعث لطمه به اقتصاد ملی می‌شود. ما نباید پولی را بابت هزینه‌های جاری مردم پرداخت کنیم، بلکه باید پول را در برابر کار پرداخت کنیم. اگر بخواهیم به آینده اقتصاد کشور درست فکر کنیم باید پول را در قبال افزایش بهره‌وری و تولید و اشتغال بپردازیم. به عنوان مثال ۵۰ درصد اجاره بهای مسکن قشر کار‌گر را پرداخت کنیم تا هزینه‌های خانوار کاهش پیدا کند و کار‌فرما بتواند دستور‌العمل بهبود کار و بهره‌وری را در مجموعه تابعه خود اجرایی کند.

"بر اساس آنچه دولت ارائه کرده، در واقع قرار است یارانه انرژی حذف شود و یارانه برخی کالاها نیز کم شود یا حذف شود"اگر تزریق پول نقد با این رویکرد هدفمند شود، نه تنها اثر سوء‌ ندارد بلکه باعث افزایش بهره‌وری و تولید داخل می‌شود. در نهایت باید توجه داشته باشیم، این که ما در سال حدود ۶ میلیارد دلار پول ملی را هزینه کنیم برای واردات بنزین و گازوئیل به طور حتم به نفع اقتصاد ملی نیست. اما حذف ناگهانی این پول هم خطر‌آفرین است و دولت باید جایگزین حذف این یارانه‌ها را در نظر بگیرد. در زمان نخست‌وزیری آقای مهندس میر‌حسین موسوی، اقتصاد کوپنی در کشور حاکم بود. ما حتی برای خرید کبریت هم باید با کوپن کبریت خریداری می‌کردیم.

این به صلاح اقتصاد کشور نبود. اما همه کوشش کردند تا از این شرایط خارج شوند و کشور را وارد فضای اقتصاد آزاد کنند. اما باز هم می‌بینیم رویکرد کوپنی و کارتی برای مصرف سوخت در کشور حاکم شده است که به صلاح اقتصاد ملی نیست و یک روزی آثار منفی خود را بر اقتصاد هویدا خواهد کرد. ما نباید بازگشت به عقب داشته باشیم.  .