ریشهیابی، تحلیل و نقد فتوای جواز بهتان به اهل بدعت
ریشهیابی، تحلیل و نقد فتوای جواز بهتان به اهل بدعت
حرمت بهتان همواره مورد اجماع مسلمانان بوده است، ولی وجود روایت نبوی در مواجهه با اهل بدعت و عبارت «باهتوهم» در آن، بحثهایی را در مورد اطلاق یا تخصیص حرمت بهتان درباره این گروه برانگیخته است.
چکیده
حرمت بهتان همواره مورد اجماع مسلمانان بوده است، ولی وجود روایت نبوی در مواجهه با اهل بدعت و عبارت «باهتوهم» در آن، بحثهایی را در مورد اطلاق یا تخصیص حرمت بهتان درباره این گروه برانگیخته است. شهید ثانی نخستین فقیهی است که حتی در مواجهه با اهل بدعت، بر عمومیت بهتان اصرار ورزیده است؛ پس از وی، شارحان کافی «باهتوهم» را به مبهوتساختن بدعتگذاران با مجادلات علمی معنا کردهاند و فقیهان دیگر نیز یا فتوای مغایری نداشتهاند، یا بر همسویی با دیدگاه شهید ثانی تأکید ورزیدهاند، اما در دوران معاصر، شیخ انصاری با تکیه بر روایت مذکور و مصلحت امت اسلامی در رفع فتنه اهل بدعت، احتمال جواز بهتان به آنان را مطرح ساخت که پس از وی مورد استقبال برخی فقیهان معاصر قرارگرفت، در حالی که قراین متعدد درونمتنی همچون معناشناسی باهتوهم، وجود نُسَخ گوناگون و به تبع شبهه مفهومیه و... و قراین برونمتنی همچون حرمت مطلق بهتان در آیات و روایات، وجوب مقابله علمی با بدعتگذاران و اتفاق نظر اندیشمندان حوزههای دیگر علوم اسلامی بر معنای مبهوتساختن اهل بدعت، بر عدم جواز بهتان به اهل بدعت گواهی میدهد.
از سوی دیگر ترویج بهتان به اهل بدعت سبب از میانرفتن اعتماد مردم به صحت گفتار مؤمنان، گسترش تهمتپراکنی و بیاخلاقی در جامعه و تهییج بدعتگذاران به ضربهزدن هرچه بیشتر به باور و شخصیت مؤمنان میگردد که جملگی نهتنها به مصلحت امت اسلام نبوده، بلکه نافی مصالح آنان است.
کلیدواژه ها: فقیهان؛ اهل بدعت؛ بهتان؛ مصلحت؛ باهتوهم
نویسندگان:
امیر احمدنژاد: استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان
زهرا کلباسی: دانشجوی دکتری رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان
فصلنامه حقوق اسلامی - دوره ۱۳، شماره ۴۹، تابستان ۱۳۹۵.
برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.
اخبار مرتبط
دیگر اخبار این روز
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران