شور حسینی وقتی زیباست که ما را به شعور حسینی برساند

به گزارش خدمت؛ شاعر مطرح کشورمان در ارزیابی از شعرهای مداحی‌ها گفت: تعداد شاعران خوبی که در این حوزه می‌نویسند؛ اگر چه نسبت به گذشته رشد چشم‌گیری داشته است، ولی باز می‌تواند بیشتر از این باشد؛ چرا که آگاهی، تعهد، توانایی و پرداخت مناسب موضوع متناسب با نغمه همگی در تاثیرگذاری درست و متفکرانه یک اثر نقش دارند و این‌ها تازه وقتی اتفاق می‌افتد که صدایی درخور آن نغمه آن را به گوش مخاطبان خاصش برساند.

او با بیان این‌که مداحان بیشتر سراغ جنبه‌های احساسی و عاطفی کربلا می‌روند تا مفاهیم حماسی و معرفتی اظهار کرد: این مسئله سبب می‌شود نقش تفکر و اندیشه در واقعه کربلا کم‌رنگ‌تر جلوه کند و چرایی این واقعه هولناک کمتر مورد توجه واقع شود.

ارژن همچنین افزود: وضعیت نغمه‌ها و چگونگی اجرای آن‌ها توسط مداحان به اقبال مردم بستگی دارد و با یک تحقیق میدانی می‌توان از نوع نغمه، دم و لحن خوانش مداحان به ذائقه مردم پی برد؛‌ به‌طور مثال، وقتی که موسیقی پاپ و لحن‌های متکثر متفاوت آن در نوحه‌ها شنیده می‌شود، یعنی اقبال عامه نسبت به این موسیقی باعث شده که مداح نیز این نوع موسیقی را به عاریه گرفته و راهی کربلا کند و هیچ بعید نیست که ما در سال‌های آینده شاهد موسیقی زیرزمینی در مداحی‌ها باشیم. این امری اجتناب‌ناپذیر است؛ به شرط آن‌که مردم به آن نوع موسیقی واکنش مثبتی داشته باشند. مثل مردمی که به هیئت‌ها می‌آیند هرکسی با منش و اعتقادی می‌آید حاجتش را می‌گیرد و می‌رود. امام حسین(ع) آن‌قدر که امام من و شماست امام آن‌ها هم هست شاید بیشتر هم؛ چرا که آن‌ها با صدقشان می‌آیند و خدا با صادقین است.

او خاطرنشان کرد: باطنت حسینی نباشد، حرفت مردم را به حسین(ع) نزدیک نمی‌کند و منافقان در این صورت نزدیک می‌شوند و نه صادقان. اگر امام حسین(ع) کشتی نجات است، صدق پله‌ آن کشتی است؛ صدق آن نفسی است که عیسی در آن پرنده گلی دمید و او را پرواز داد.

وی ادامه داد: باید ببینیم آن‌چه را می‌گوییم، خود به آن اعتقاد داریم و این‌که امام حسین(ع) آن‌گونه هست که ما می‌گوییم و اگر این‌گونه نبود، دلیلی برای این همه بزرگ‌نمایی نیست.

این شاعر یادآور شد: ارادت به اهل بیت(ع) به شرطی پذیرفتنی است که از صافی تعقل عبور کند.

ارژن با اشاره به این‌که بیان لحظه به لحظه واقعه کربلا، خطر تحریف آن‌ را به‌همراه دارد، اظهار کرد: ادبیات شنیداری مردم سندی می‌شود برای نقل قول‌ این ماجرا در محافل مختلف که این مسئله خطر تحریف را بیشتر و بیشتر می‌کند؛ می‌بایست مراقب بود که در دام احساس و تخیل شاعرانه نیفتاد؛ چرا که این ساحت، ساحت خیال‌بافی‌های شاعرانه نیست.

او با بیان این‌که گاهی اوقات نغمه‌ها به تنهایی تاثیرگذار هستند، گفت: نغمه‌هایی مفاهیم نانوشته‌ای را در ذهن شنونده ترسیم می‌کنند که نیازی به هیچ تصویر و تعبیر شاعرانه نیست.

"این امری اجتناب‌ناپذیر است؛ به شرط آن‌که مردم به آن نوع موسیقی واکنش مثبتی داشته باشند"شعر این‌جا می‌تواند در عین سادگی، حتی در صورتی که شنیده نشود، تاثیر خود را بگذارد.

این شاعر با اشاره به این‌که مداحی یک هنر ترکیبی است، ادامه داد: تصاویر و تعابیر پیچیده شاعرانه هر چند زیبا، در پاره‌ای از نغمه‌ها باعث سردرگمی مخاطب می‌شود و یافتن معنی درست آن‌ها دغدغه‌ای ایجاد می‌کند که حال آن ملودی از دست می‌رود؛ چرا که مداحی یک هنر ترکیبی است که از شعر، نغمه و صدای مداح ساخته شده که هر کدام باید فرصت دیده شدن دیگری را بدهد.

او با اشاره به سخنان میرجلال‌الدین کزازی مبنی بر این‌که اگر صفر را هنجار بنامیم، یک منفی ناهنجاری است و یک مثبت فراهنجار، اظهار کرد: برخی مواقع شاعران ما دچار ناهنجاری‌های زبانی هستند و چون به هنجار نرسیده‌اند، آن ناهنجاری را نوعی فراهنجار می‌نامند و می‌خواهند جهانی والاتر را بیافرینند که ناهنجاری‌ها و کج‌تابی‌های زبانی در عرصه شعر آیینی، معانی ناخوشایندی را به نمایش می‌گذارد که در شأن موضوع نیست. شعر خیال‌انگیز و مالیخولیایی از آنجا که هر دو معمولی نیستند، به ظاهر به یکدیگر می‌مانند؛ ولی بین این دو هزاران فرسخ راه است.

ارژن با تأکید بر این‌که شور حسینی وقتی زیباست که ما را به شعور حسینی برساند، گفت: نوکری این خاندان با گفتن «سگ درگاه حسینم» افتخاری برای آن‌ها نیست. شاید از این سخنان ناراحت بشوند؛ آن‌ها آمده‌اند ما را قدمی هم که شده به آدمیت نزدیک کنند، نه این که از خلیفه الله برای خود سگ بیافرینند.

او ادامه داد: شعور حسینی یعنی این‌که امامی که امروز تنهاست امام حسین(ع) نیست، بلکه امام عصر(عج) است و این‌که در این «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» در کدام لشگر هستی، صرف حسین حسین گفتن که معیاری برای کربلایی شدن نیست.

وی با بیان‌ این‌که مداحی نوعی خوانش موسیقایی است، گفت: مداحی شکلی از آن قرائت، آواز کلاسیک، پاپ و... است که جایگاه اجتماعی-فرهنگی هر کسی را مشخص می‌کند؛ هر چقدر مداح شعرهای درست‌تر و عمیق‌تری را انتخاب ‌کند، فرزانگی و دانشوری خویش را به نمایش گذاشته است؛ البته به‌شرط داشتن اخلاص. اخلاص برای او بالی خواهد ساخت که با آن آسمانی‌تر شود.

این شاعر با بیان این‌که مداح‌محوری در برخی از حسینیه‌ها آفت شده، گفت: این مسئله سبب شده است که شیخوخیت‌ها و اخلاق‌مداری‌های پیران کم‌رنگ‌تر شود و احترام و صبر جای خود را به عصبیت‌های لحظه‌ای بدهد که این مسئله می‌تواند برای هر جامعه‌شناسی موضوع درخور توجهی باشد.

او همچنین افزود: مداح راوی اندیشه شاعر و بیان‌کننده آن به بهترین شکل ممکن است.

نباید شاعر چشم و گوش بسته تنها سفارشات مداح را به شکل شعر در بیاورد بی آن‌که از آن موضوع اطلاع و مطالعه‌ای داشته باشد.

بیژن ارژن با بیان این‌که در موسسه نیکوکاری «رهروان قایم آل محمد» فعالیت می‌کند، گفت: این مؤسسه با هدف حمایت از نخبه‌گان و استعدادهای درخشان کمتر دیده‌ شده در حوزه‌های مختلف علمی، فرهنگی، هنری و اجتماعی، مدتی است که مبادرت به برگزاری جشنواره‌های مختلف ادبی و هنری کرده است؛ جشنواره «آیینه مهر» یکی از آن جشنواره‌هاست که در دومین جشنواره در کنار تجلیل از شاعران اثرگذار به نکوداشت «حاج غلامرضا سازگار» شاعر و مداح بی‌ادعای کشور پرداخت. این خیریه ایام محرم سفره‌دار کمپ‌های ترک اعتیاد است.

منبع: دانشجو