مدیریت آب بد بود، لبخند «هامون» خشکید

مدیریت آب بد بود، لبخند «هامون» خشکید »
» نسخه قابل چاپ
» ارسال به بالاترین
» ارسال به فیس بوک »

شرق: تالاب هامون در استان سیستان‌وبلوچستان که بهار امسال پس از ۱۶سال بی‌آبی مطلق دوباره بخش‌هایی از آن احیا شده بود در آستانه خشک‌شدن قرار گرفت. عدم‌مدیریت صحیح آب، کاهش آب ورودی از افغانستان، گرمای بسیار زیاد منطقه و بادهای ۱۲۰روزه سیستان به تعبیر یک فعال محیط‌زیستی در زابل، امان این تالاب را بریده است.

از اواسط فروردین‌ماه امسال به‌واسطه وقوع سیلاب‌های بزرگ و بارش باران و برف در ارتفاعات افغانستان بار دیگر آب سر از هامون درآورد و بخش‌هایی از این تالاب را آب گرفت. یک‌ماه بعد، در ۲۲ اردیبهشت «شرق» در گزارشی در همین رابطه درباره ناپایداربودن این وضعیت و احتمال بازگشت دوباره خشکی به این تالاب بزرگ هشدار داده بود. در آن گزارش آمده بود: «نباید تصور کنیم که الان مشکل تالاب حل شده است، میزان آبی که الان به هامون رسیده، تنها ۱۰درصد از آب موردنیاز این تالاب است و برای تداوم وضعیت مناسب این تالاب باید دست‌کم تا یک‌ماه آینده آب به میزان مناسب وارد خاک ایران شود و این روند برای دوسال نیز تداوم داشته باشد. چراکه در غیراین‌صورت مشکل خشکسالی بازهم ادامه پیدا خواهد کرد.»

ازجمله اقداماتی که باید در این مدت صورت می‌گرفت در وهله اول مدیریت صحیح منابع آب واردشده به بخش‌هایی از تالاب و دیگری برچیدن خاکریز مرزی در قسمت هامون صابری بود.

"یک‌ماه بعد، در ۲۲ اردیبهشت «شرق» در گزارشی در همین رابطه درباره ناپایداربودن این وضعیت و احتمال بازگشت دوباره خشکی به این تالاب بزرگ هشدار داده بود"با این حال با وجود گذشت چهارماه از بهار امسال، این اقدامات از سوی مسوولان در دستورکار قرار نگرفت و همان بلایی که کارشناسان و فعالان محیط‌زیست برای هامون پیش‌بینی می‌کردند، دوباره درحال وقوع است.
سال ۸۸ اقداماتی ازسوی مرزبانی برای بسته‌شدن مرزهای مشترک کشور افغانستان انجام که طی آن خاکریزی به‌طول ۷۰کیلومتر احداث شد که این خاکریز سبب جلوگیری از ورود آب رودخانه هیرمند از افغانستان به سیستان شد. خاکریز مرزی در قسمتی از هامون پوزک و بخش اعظم هامون صابری در حاشیه مرز ایران و افغانستان با هدف جلوگیری از ورود غیرقانونی اتباع خارجی و موادمخدر از سوی مرزبانی احداث شده بود، با این حال پس از رسیدن آب به این بخش از تالاب خاکریز مانع ورود آب به قسمت ایرانی تالاب شد، به همین دلیل یکی از درخواست‌های اصلی فعالان محیط‌زیست از مسوولان رایزنی برای برداشتن این خاکریز بود. با همین هدف نیز در آخرین روزهای سال ۹۲ در هیات دولت مصوبه‌ای برای تخریب بخشی از خاکریز مرزی ایران و افغانستان تهیه شد و بنا بود ۱۲کیلومتر از ۷۲کیلومتر خاکریز تخریب شود. با این حال به دلایل مختلفی خاکریز تخریب نشد و آب به میزان کافی وارد قسمت ایرانی تالاب نشد تا شرایط برای کم‌آب‌شدن دوباره بخش‌های زیادی از تالاب فراهم شود.

مجتبی نورا، عضو دبیرخانه تالاب هامون و مشاور دبیرخانه در امور سازمان‌های مردم‌نهاد در زابل است. او که عضو تشکل مردمی «بنیاد هامون» نیز هست پیش از این در موارد زیادی هم در جلسات رسمی هم در گفت‌وگو با رسانه‌ها و هم در شبکه‌های اجتماعی از لزوم مدیریت صحیح منابع آب در هامون سخن گفته بود.

او حالا و در رابطه با جدیدترین وضعیت تالاب به «شرق» می‌گوید: «پیش از این ما بارها درباره لزوم مدیریت کارشناسی‌شده و استاندارد منابع آب محدود هامون هشدار داده بودیم اما به آنها توجهی نشد، در این مدت به میزان بسیار زیادی از تالاب آب برداشت شده است، همچنان کشاورزی غیراستاندارد و سنتی در بیشتر مناطق سیستان در جریان است، علاوه بر این بخش زیادی از ذخیره‌سازی آب به‌سمت چاه‌نیمه‌ها رفته است. تا همین الان صدها‌میلیون‌مترمکعب آب را در چاه‌نیمه‌ها ذخیره کرده‌اند، در حالی که میزان آبی که در این مدت وارد سیستان شد چندین برابر حقابه ما بود، حالا شما ببینید اینکه مسوولان دایما از لزوم تامین حقابه سخن می‌گویند به نظر من درواقع فرار رو به جلو است، آنها که حدودا سه‌میلیاردمترمکعب آبی را که در این مدت وارد شده‌، به این صورت هدر داده‌اند، چطور می‌خواهند با ۸۱۹میلیون‌مترمکعب حقابه، هامون را احیا کنند! به نظر من این حرف‌ها فریب‌دادن مردم برای توجیه سوءمدیریت‌هاست.»