سالروز اقامه اولین نماز جمعه در تهران به امامت مرحوم آیت‏الله طالقانی‏

خبرگزاري فارس: پنجم مرداد ماه سالروز اقامه اولين نماز جمعه در تهران به امامت مرحوم آيت‏الله سيدمحمود طالقانى‏ است. گزيده اي از فرمايشات مقام معظم رهبري به شرح ذيل است: مقام معظم رهبرى: نماز جمعه، پايگاه معنويت و مقاومت و گسترش‏دهنده تقوا و روح دينى در مردم است‏ اهميت نماز جمعه در روايات‏ اسلام براى نماز جمعه، خيلى اهميت قائل است و من امروز فكر كردم بعضى از رواياتى را كه در باب نماز جمعه هست، بخوانم تا ببينيد چه قدر اين مراسم هفتگى مهم است. از قول پيامبر خدا(ص) نقل شده كه فرمود: "من كان يؤمن بالله و اليوم الاخر فعليه بالجمعة يوم الجمعة "؛ هر كس كه ايمان دارد، در روز جمعه نبايد نماز جمعه را فراموش كند. از امام باقر(ع) روايت شده است كه فرمود: "و الله لقد بلغنى ان اصحاب النبى(ص) كانوا يتجهزون للجمعة يوم الخميس "؛ يعنى اصحاب پيامبر، در روز پنجشنبه خودشان را براى فردا آماده مى‏كردند تا به نماز جمعه بروند. در يك روايت ديگر دارد كه اميرالمومنين(ع) فرمودند: "روز پنجشنبه دارويى نخوريد كه شما را در بستر بيندازد، تا مبادا نماز جمعه فردا از دستتان برود ". در يك روايت فرمود: "من ترك الجمعة ثلاثا تهاونا طبع الله على قلبه "؛ هركس سه جمعه پشت سر هم، از روى بى‏اعتنايى نماز جمعه را ترك كند - اگر كسى كارى داشته باشد، آن مورد بحث نيست - خداوند بر قلب او مهر مى‏زند. احترام به نماز جمعه در روايات‏ درباره احترام به نماز جمعه، از امام صادق(ع) روايت است: "ليتزين احدكم يوم الجمعة "؛ روز جمعه، خود را زينت كنيد. "يغتسل و يتطيب و يسرح لحيته "؛ غسل كنيد، عطر بزنيد و سر و صورت خود را مرتب نماييد. "يلبس انظف ثيابه "؛ تميزترين لباسهايتان را بپوشيد و به نماز جمعه برويد. در روايت ديگر دارد كه ملائكه الهى مى‏ايستند و مى‏بينند كه چه كسى زودتر وارد مصلا شد و همين‏طور مى‏نويسند: نفر اول، نفر دوم، نفر سوم، نفر پنجم، نفرصدم، تا وقتى كه امام جمعه بلند مى‏شود خطبه را بخواند، يعنى هرچه مى‏توانيد، زودتر در نماز جمعه حاضر شويد. در يك روايت دارد كه امام مسلمين، زندانيانى را كه به خاطر قرض به زندان افتاده‏اند، روز جمعه يا روز عيد، به نماز جمعه يا به نماز عيد بياورد و محافظ هم برايشان بگذارد و وقتى كه نماز را تمام كردند، آن‏ها را به زندانشان برگرداند، يعنى حتى زندانى هم از نماز جمعه محروم نماند. در يك روايت دارد كه "لو يعلم امتى ما لهم فيها "؛ اگر مردم منافع اين سه چيز را مى‏دانستند، "ليضربوا عليها بالسهام "؛ بر سر آن با هم منازعه مى‏كردند. آن سه چيز عبارت از اذان و زودرفتن به نماز جمعه و قرارگرفتن در صف اول است كه ممكن است صف اول جهاد يا صف اول نماز جمعه باشد.(28) سى سال از اولين نماز جمعه‏ امروز (سى) سال از تشكيل نماز جمعه تهران مى‏گذرد. براى امام بزرگوارمان(ره) - آن حكيم فرزانه اين زمان و اين دوران - و همچنين براى مرحوم آيت الله طالقانى كه اولين خطبه‏ها و اولين نمازها را اقامه كردند و خواندند، علو درجات طلب مى‏كنيم و براى همه كسانى كه در طول اين (سى) سال، در اين راه پرفيض تلاش كردند، از خداوند متعال اجر و پاداش مسألت مى‏نماييم. پايگاه معنويت و مقاومت‏ نماز جمعه هم نهاد بابركتى شد؛ چه در تهران، چه در ساير شهرهاى اين كشور. به تدريج نماز جمعه در شهرهاى كوچك و كوچكتر هم در سرتاسر كشور اسلامى در هر نقطه‏اى تبديل شد به كانونِ هم معنويت و هم مقاومت. نماز عبادى - سياسى كه تعبيرى بود كه آن روز ظاهرا از زبان امام بزرگوارمان(ره) صادر شد، به اين معنا است؛ هم مركز عبادت است، هم مركز آگاهى معنوى و سياسى است كه اين آگاهى موجب نلغزيدن، راه كج‏نكردن و به زانو در نيامدن يك ملت است. اغلب اين شكستهايى كه شما در صحنه سياسى در دنيا براى ملتها مشاهده مى‏كنيد، منشأش ناآگاهى‏هايى است كه ضربه‏هاى خود را در جاهاى گوناگونى زده است. آگاهى، يك ملت را ضد ضربه مى‏كند، او را آماده مى‏كند براى مقاومت. بنابراين اينجا، هم پايگاه معنويت است، هم پايگاه مقاومت. قدر اين نماز را هم آحاد مردم بدانند، هم به خصوص جوانهاى عزيزمان بدانند و هم آقايان ائمه جمعه محترم در سراسر كشور بدانند، آن‏ها هم قدر اين نماز را بدانند، اين يك منبرى است كه نظير آن ديگر وجود ندارد. كارى كنند كه جاذبه نماز جمعه، جوانها و دلهاى پاكيزه و مشتاق را به اين سمت بكشاند و اين كانون روزبه‏روز گرمتر شود. گسترش‏دهنده تقوا و روح دينى مردم ‏ نماز جمعه براى گسترش تقوا و روح دينى در مردم است، نماز جمعه يك عمل صرفا عبادى نيست، عملى است كه در ذات و تركيب خود، آگاهى‏بخش است، هم اجتماع عظيم مسلمانان را هر هفته تشكيل مى‏دهد و به رخ دوست و دشمن مى‏كشد و هم به وسيله خطيب جمعه، اوضاع و احوال سياسى براى آن‏ها تشريح و تبيين مى‏شود. حقيقتا نماز جمعه در اسلام تركيب عجيبى است، از يك طرف، توصيه مردم به تقوا و پاكدامنى و اعراض از هواهاى نفسانى است و از طرف ديگر، آگاه‏كردن مردم از جريانهاى سياسى و توطئه‏هاى دشمنان و نيازهاى دوستان و اوضاع دنياى اسلام است. قدر اين فريضه عظيم را بايد خيلى دانست. امروز به بركت انقلاب اسلامى و با هشيارى امام بزرگوارمان(ره)، نماز جمعه به يك سنت پايدار در كشور تبديل شده است. قبل از نظام اسلامى، مردم ما با معنا و حقيقت نماز جمعه آشنا نبودند. اين لطف خدا بر ملت ما بود - و يكى از بركات انقلاب اسلامى محسوب مى‏شود - كه ما توانستيم اين دريچه دلگشا به سمت معنويت و آگاهى را به روى خود باز كنيم. وظايف امامت جمعه‏ ائمه جمعه بايد با تبيين مكرر ارزشهاى واقعى انقلاب اسلامى، موجب تبديل‏شدن اين ارزشها به يك طبيعت رايج در فضاى زندگى مردم شوند. تقويت اميد به آينده در ميان مردم به ويژه جوانان، يكى از نيازهاى اصلى در بخش فرهنگ عمومى است كه امامان جمعه در اين زمينه مى‏توانند تأثيرگذارى بالايى داشته باشند. يكى از كارهاى مهم ائمه جمعه، گسترش اخلاق اسلامى در جامعه (است). بايد فرهنگ صرفه‏جويى و قناعت، فرهنگ مسؤوليت‏پذيرى، وجدان كارى، روحيه ايثار، روحيه سخت‏كوشى، فرهنگ تعاون و همكارى، انضباط فردى و اجتماعى، احترام به قانون، الگوى خانواده ايرانى اسلامى، سنت ازدواج ساده و آسان، ترويج ازدواج به هنگام، ترويج محافل دينى در خانواده‏ها و تربيت دينى فرزندان، به عنوان نمونه‏هايى از فرهنگ غنى اسلامى در ميان مردم گسترش يابد. حضور در مساجد و ارتباط با علما و همچنين اشراف و نظارت بر نزديكان نيز بايد مورد توجه ائمه جمعه باشد. بيان حقايق، تعميق بصيرت مردم و تقويت ايمان و استقامت آنان، از جمله وظايف ائمه جمعه (است). نماز جمعه به عنوان رسانه‏اى فراگير و پرنفوذ مى‏تواند با برخوردارى از ائمه جمعه عالم، عامل، حكيم و آگاه به اقتضائات، نقش مؤثرى در تحقق اين اهداف ايفا كند. امام جمعه بايد از موضع يك پدر، رفيق و مشاور امين با مردم ارتباط برقرار كند. ائمه جمعه و ديگر دست‏اندركاران بايد جاذبه‏هاى نماز جمعه را روزبه‏روز بيشتر كنند. نسل جوان ما تشنه حقيقت، فهميدن و آگاه‏شدن است. نمازهاى جمعه بايد بتواند اين تشنگى را به نحو نيكوتر رفع كند. بايد به نياز عمومى نسل جوان پاسخ داد. اگر با نگاه متدبرانه‏اى به اوضاع كشور خود و گذشته و آينده آرمانى آن نگاه كنيم، نقش نماز جمعه و اهميت اين فريضه را بيشتر درك خواهيم كرد. جوانان! به جوانان عرض مى‏كنم كه نماز جمعه را قدر بدانيد، نماز جمعه متعلق به شما است. به آحاد مردم عرض مى‏كنم كه نماز جمعه را مأمن و ملجأ دل و جان خودتان بدانيد. فكر و روح، از نماز جمعه طراوت پيدا مى‏كند. نمازهاى جمعه را اقامه كنيد. فرازهاى خطبه نماز جمعه اميرالمؤمنين(ع) قال الله الحكيم فى كتابه: "يا ايها الذين امنوا اذا نودى للصلوة من يوم الجمعة فاسعوا الى ذكرالله و ذروا البيع ذلكم خير لكم ان كنتم تعلمون ". اميرالمومنين(ع) طبق روايتى كه مرحوم مجلسى از مصباح المتهجد نقل مى‏كند، در يكى از روزهاى جمعه خطبه‏اى ايراد كردند كه با حمد و ثناى حضرت بارى تعالى با بليغترين و عميقترين و زيباترين كلمات شروع مى‏شود و سپس با صلوات و سلام بر محمد رسول الله(ص)، خاتم انبياء و شهادت بر عبوديت و پيامبرى ايشان ادامه پيدا مى‏كند و بعد اين جملات را خطاب به مردم بيان فرمودند كه من چند عبارت از اين جملات را عرض مى‏كنم و به ترجمه آن‏ها قناعت مى‏نمايم. اميرالمومنين(ع) فرمودند: "اوصيكم عبادالله بتقوى الله "؛ بندگان خدا! شما را به پرهيزگارى و رعايت تقوا سفارش مى‏كنم. "و اغتنام طاعته "؛ و سفارش مى‏كنم كه اطاعت پروردگار را مغتنم بشماريد. "ما استطعتم "؛ تا آن مقدارى كه در توان و قدرت شما است. "فى هذه الايام الخالية الفانية "؛ هر چه مى‏توانيد، در اين روزهاى گذرا و رو به فناى عمرتان، اطاعت از خدا و پيروى از فرمان پروردگار را مغتنم بشماريد. "و اعداد العمل الصالح، لجليل ما يشفى به عليكم الموت "؛ سفارش مى‏كنم تا آن جا كه مى‏توانيد، براى مقابله با آن مشكلات و مصائب عظيمى كه مرگ، آن‏ها را مشرف بر شما قرار خواهد داد - يعنى براى مقابله با دشواريهاى شناخته‏نشده براى بشر از لحاظ عظمت - عمل صالح فراهم و آماده كنيد. مرگ را آن‏چنان بايد بزرگ دانست كه اوليا و بزرگان از مقابله با مرگ به خود مى‏لرزيدند. حوادثى كه پس از مرگ در آغاز حيات نشأه برزخ براى ما پيش مى‏آيد، به قدرى با عظمت و مهيب و دشوار و غير قابل تحمل است كه مردان خدا را - كه فى الجمله از آن خبرى داشتند - به خود مى‏لرزاند. براى مقابله با آن مشكلات و با آن مصائب، يك راه وجود دارد و آن، عمل صالح و كار در راه خدا است. تنها چيزى كه آن جا به دادِ انسان مى‏رسد، عمل صالح است. "و امركم بالرفض لهذه الدنيا التاركة لكم "؛ من به شما امر مى‏كنم كه اين زخارف دنيا را كه شما را ترك مى‏كند، رها كنيد، اين قدر به فكر ماديات براى خودتان نباشيد، چون "الزائلة عنكم "؛ اين‏ها همه زوال پيدا مى‏كند. "و ان لم‏تكونوا تحبون تركها "؛ اگرچه شما دوست نداريد كه اين مال و اين عيش و اين مقام، شما را رها كند، اما رها مى‏كند. "و المبلية لاجسادكم و ان اجبتم تجديدها "؛ اين دنيا جسمهاى شما را مى‏پوساند و خاك مى‏كند، اگرچه شما مى‏خواهيد كه آن‏ها زنده بشوند. اين دنيا شما را پير مى‏كند، ضعيف مى‏كند و قوا را نابود مى‏كند، اگرچه شما مى‏خواهيد اين قوا هميشه براى شما بماند و روزبه روز تجديد بشود. "فانما مثلكم و مثلها كركب سلكوا سبيلا فكانهم قد قطعوه و افضوا الى علم فكانهم قدبلغوه "؛ در جاده‏اى با سرعت داريد مى‏رويد، نشانه‏اى در دوردست هست، آن را از دور مى‏بينيد، اما خواهى نخواهى با طى طريق به آن خواهيد رسيد. اين جاده، همان دنيا است. آن سنگ نشانه و آن علم، همان اجل و همان سرآمد و همان منتهاى مدت است كه ناگزير به آن مى‏رسيم. "... فلا تنافسوا فى عز الدنيا و فخرها "؛ براى عزت و جاه و جلال ظاهرى و نام و نشان گذرا، با يكديگر تنافس نكنيد، حسادت نكنيد، رقابت نكنيد. "و لاتعجبوا بزينتها و نعيمها "؛ به زينت و نعمت دنيا شگفت‏زده نشويد. "و لاتجزعوا من ضرائها و بئسها "؛ از سختيها و دشواريهاى زندگى كوتاه دنيا، به جزع نياييد. "فان عز الدنيا و فخرها الى انقطاع "؛ اين زينت و عزت، رو به انقطاع و نابودى است. "و ان زينتها و نعيمها الى ارتجاع "؛ زيباييها و نعمتها، رو به برگشت دارد، جوانى و نشاط و زيبايى، جاى خود را به پيرى و افسردگى و خمودگى مى‏دهد. "و ان ضراعها و بئسها الى نفاد "؛ سختيها هم تمام مى‏شود و از بين مى‏رود. "و كل مدت منها الى منتهى "؛ همه زمانهاى اين عالم و اين زندگى، به سوى پايان حركت مى‏كند. "و كل حى فيها الى بلى "؛ همه زنده‏ها به سوى پوسيدگى و كهنگى راه مى‏روند. اين همان اميرالمومنين است كه با دست خودش مزرعه آباد مى كرد، چاه حفر مى‏كرد. اين حرفها را زمانى بر زبان آورده است كه حكومت مى‏كرد. او جنگ داشت، صلح داشت، سياست داشت، بيت‏المال داشت، فعاليت داشت، سازندگى داشت. اين حرفها به معناى آن نيست كه دنيا را آباد نكنيد. اين حرفها به معناى آن است كه خودتان را محور همه تلاشها و كارهاى مادى ندانيد، براى خود، همه قوا را صرف نكنيد، براى سهم خود از زندگى، دنيا را جهنم نكنيد، براى مال، براى منال، براى راحتى، براى پول، زندگى را بر انسانهاى ديگر تلخ نكنيد. تقوا پيشه كنيد. تقوا يعنى ملاحظه همه كارهاى صادر از خود. هر كارى كه مى‏كنيد، مراقب باشيد كه چه مى‏كنيد. هر سخنى كه مى‏گوييد، هر اقدامى كه مى‏كنيد، هر تصميمى كه مى‏گيريد، توجه كنيد كه اين سخن و اين اقدام و اين تصميم، به زيان انسانيت، به زيان جامعه، به زيان آخرت خودتان، به زيان دين خودتان نباشد، اين تقوا است. هر جمعه، خطيب جمعه اين سخن را خطاب به مردم و خطاب به خودش تكرار مى‏كند: "اوصيكم و نفسى بتقوى الله "؛ شما و خودم را به تقوا توصيه مى‏كنم. همه ما محتاج شنيدن اين توصيه‏ها هستيم و اهميت نماز جمعه، از جمله در همين است. انتهاي پيام/