سفر نتانیاهو به اروپا برای خنثی‌کردن سفر مبارک به آمریکا بود

دكتر حميد احمدي در گفت‌وگو با فرهيختگان: سفر نتانياهو به اروپا براي خنثي‌كردن سفر مبارك به آمريكا بود امتیاز: / 0 بدعالی  08 شهریور 1388 - 10:53 مذاكرات بنيامين نتانياهو نخست‌وزير راستگراي رژیم صهیونیستی، با مقامات بريتانيا و آلمان دو كشور مهم اروپايي در قالب يك تور اروپايي چهار روزه و ديدار از پايتخت اين دو كشور مهم اروپايي پايان يافت. نخست‌وزير اسرائيل در اين سفر به رسميت شناختن كشور يهودي اسرائيل را شرط دستيابي به صلح درخاورميانه عنوان كرده است. اما وي در اين سفر هيچ اشاره‌اي به توقف شهرك‌سازي‌هاي يهودي‌نشين نكرد، در حالي كه اتحاديه اروپا و ايالات متحده بارها يكي از راه‌هاي رسيدن به صلح در خاورميانه را توقف شهرك‌سازي‌ها عنوان كرده بودند و از مقامات اسرائيلي خواسته بودند كه هرچه زودتر شهرك‌سازي‌ها را متوقف سازد. براي بررسي بيشتر سفر نتانياهو به اروپا با دكتر حميد احمدي استاد دانشگاه تهران و كارشناس مسائل خاورميانه گفت‌وگو كرده‌ايم.   ارزيابي شما از سفر نتانياهو به آلمان و انگلستان چيست؟ قبل از سفر نتانياهو به آلمان و انگلستان، حسني مبارك رئيس‌جمهور مصر سفري با محوريت موضوع فلسطين به آمريكا داشت كه اين سفر بازتاب بسيار گسترده‌اي پيدا كرد. در سفر مبارك مباحثي چون طرفداري از دولت خودگردان فلسطين در مقابل اسرائيل، توقف شهرك‌سازي‌ها، مساله بيت‌المقدس و بازگشت مهاجران فلسطيني مورد بحث قرار گرفت و اقدامات خشونت‌طلب اسرائيل در نوار غزه شديدا محكوم شد. اين سفر نگراني‌هايي را درخصوص اينكه مصري‌ها و اعراب در حال برگرداندن نظر جهانيان به سمت خود و به ضرر اسرائيل هستند براي تل‌آويو به وجود آورد. از اين رو نتانياهو تصميم گرفت سفرهايي را به اروپا انجام دهد تا بتواند تبليغات عرب‌ها را خنثي سازد. با توجه به اينكه آمريكا و اروپا بر توقف شهرك‌سازي‌هاي يهودي‌نشين در مناطق فلسطين تاكيد دارند اما اسرائيل و نتانياهو زير بار اين مساله نمي‌روند، اين اختلافات چه تاثيري بر روابط اسرائيل با اتحاديه اروپا و آمريكا خواهد گذاشت؟ مساله شهرك‌سازي بيش از دو دهه بر مسائل اسرائيل با ديگر كشورها سايه افكنده است و هميشه جزو موضوعات قابل طرح و مورد اختلاف در روابط اسرائيل و كشورهاي خارجي بوده و براي همين نيز شهرك‌سازي بحث تازه‌اي در رابطه با مشكلات اعراب و اسرائيل نيست. در سفر چند ماه گذشته نتانياهو به آمريكا، از اسرائيل خواسته شد شهرك‌سازي‌ها را در مناطق فلسطيني‌نشين متوقف سازد و در سفر اخير او به آلمان و انگلستان نيز اين موضوع دوباره مطرح شده است. مطمئنا اين مساله عامل اختلافي بين اسرائيل با اتحاديه اروپا و آمريكا خواهد بود اما اين اختلاف آن‌طور كه تصور مي‌شود تاثيري بر روابط اسرائيل با متحدان غربي‌اش نخواهد گذاشت. از ديگر اختلافات موجود بين اسرائيل و اروپاييان ديوار حائل و دولت مستقل فلسطين است اما همه اينها بازهم باعث تيرگي روابط بين اين كشورها نشده و روابطشان چون گذشته ادامه دارد. آيا اتحاديه اروپا و آمريكا از توانايي كافي برخوردار نيستند تا بتوانند اسرائيل را مجبور به متوقف كردن شهرك‌سازي‌ها كنند؟ بحث توقف شهرك‌سازي‌ها مساله گسترده و عميقي است و اتحاديه اروپا توانايي و نفوذ كافي را براي متوقف ساختن آن ندارد و با اينكه قدرت آمريكا به نسبت بيشتر است اما باز نتوانسته در اين خصوص اقدامي انجام دهد. جامعه جهاني نيز قدرت كافي ندارد تا بتواند فشار گسترده‌اي بر اسرائيل وارد سازد و براي همين تلاش مي‌كند با متقاعد ساختن اسرائيل، شهرك‌سازي‌ها را متوقف سازد. آيا سفر نتانياهو به آلمان و انگلستان مي‌تواند تاثيري بر روند صلح در خاورميانه داشته باشد؟ در اين سفر‌ها موضوع جديدي درخصوص مساله صلح مطرح نشده است و به نظر هم نمي‌آيد كه مطرح شود. حسني مبارك نيز در سفري كه به آمريكا داشت از اوباما خواست قدرت بيشتري را براي پيشبرد مذاكرات صلح به كار برد و حتي انتظار جهان عرب از اوباما اين است كه طرح جديدي براي صلح مطرح سازد اما هنوز طرح جديدي در خصوص صلح خاورميانه ارائه نشده و همان طرح قبلي «نقشه راه» موضوع مذاكره است. اروپاييان در كل براي طرح صلح ابتكار خاصي ندارند و بر همان ديدگاه‌هاي دهه ٨٠ خود يعني خودمختاري دولت فلسطين و به رسميت شناختن كشور يهودي اسرائيل پافشاري مي‌كنند كه هيچ كدام از اينها نيز تاكنون انجام نشده است. نتانياهو اعلام كرده كه بدون پيش‌شرط با دولت خودگردان فلسطين پاي ميز مذاكره خواهد نشست، آيا عنوان اين موضوع مي‌تواند به تسريع روند صلح در خاورميانه كمك كند؟ اسرائيل هميشه مي‌خواهد فلسطيني‌ها بدون پيش‌شرط بر سر ميز مذاكرات حاضر شوند و اين مساله هميشه باعث اختلاف بين دو طرف شده است. اما در كل براي پيشبرد روند صلح مهم اين است كه چه موضوعي مي‌خواهد مورد بحث قرار گيرد. تاكنون مذاكرات مهمي درخصوص صلح انجام شده و از مهم‌ترين مذاكره يعني مذاكرات اسلو نيز نزديك به ١٦ سال مي‌گذرد، اما هنوز اتفاق خاصي نيفتاده است.  يك دولت نسبتا ضعيف در حال حاضر در مناطق فلسطيني‌نشين بر سر كار است كه هنوز به‌طور كامل مورد ‌شناسايي نيز قرار نگرفته و شديدا تحت فشار قرار دارد. اسرائيل نيز نه‌تنها از فشارهاي خود بر فلسطينيان نكاسته است كه با ايجاد ديوار حائل و كارشكني‌هايي كه درخصوص بيت‌المقدس و بازگشت آوارگان فلسطيني مي‌كند عملا مانعي براي پيشبرد صلح است. براي همين اكنون مشخص نيست كه بر سر چه مساله‌اي اسرائيل مي‌خواهد مذاكره انجام دهد چراكه تمامي شرايط مذاكره را خود زير پا مي‌گذارد. نتانياهو از كنار گذاشتن گروه‌هاي تندرو براي پيشبرد مذاكرات سخن گفته است، آيا بيان اين جمله مي‌تواند به معني توافقات صورت‌گرفته براي حذف حماس باشد؟ نمي‌توان گفت توافقي براي حذف حماس صورت گرفته است. حماس يك گروه راديكال اسلامگرا است كه از جانب اروپا حمايت نمي‌شود و حتي با كشورهاي عربي نيز دچار مشكلات اساسي شده است. البته از آنجا كه مصر خود را رهبر جهان عرب مي‌داند تلاش كرده مذاكراتي را با گروه حماس انجام دهد تا بتواند آرامش را به كرانه باختري برگرداند اما در كل مذاكراتي درخصوص حذف حماس صورت نگرفته است. از طرفي ديگر اسرائيلي‌ها از ديرباز سخن از حذف گروه‌هاي تندرو براي پيشبرد مذاكرات صلح به ميان مي‌آوردند. زماني صحبت از اين مي‌كردند كه عرفات تندور و مانع مذاكرات صلح است، بعد از مرگ عرفات، اتهام‌ها به سوي دولت خودگردان و حمايتشان از حماس چرخيد و حالا كه اختلافات بين دولت خودگردان و حماس علني شده است بهانه‌هاي ديگري را عنوان مي‌كنند در حالي كه خودشان مانع اصلي صلح هستند و با كارشكني‌ها از تحقق صلح جلوگيري مي‌كنند.