جزئیات سند راهبرد ملی توسعه صادرات غیرنفتی با ۳ چالش جدید

خبرگزاري فارس: جزئيات سند راهبرد ملي توسعه صادرات غيرنفتي با 9 هدف بنيادين، قوت‌ها، ضعف‌ها، چالش‌ها و فرصتها، سه چالش جديد و 23 راهبرد با ابلاغ به 8 وزارتخانه، بانك مركزي و معاونت برنامه ريزي منتشر شد. به گزارش خبرنگار اقتصادي خبرگزاري فارس، وزيران عضو كارگروه صادرات كشور به استناد اصل يكصد و سي و هشتم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و با رعايت تصويب‌نامه شماره 286906/ت46197هـ مورخ 14/12/1389 تصويب نمودند: سند راهبرد ملي توسعه صادرات غيرنفتي كشور به شرح پيوست كه به مهر « پيوست تصويب‌نامه هيئت وزيران» تأييد شده است، تعيين مي‌شود. دستگاههاي دولتي و غيردولتي موظفند ضمن هماهنگي با وزارت بازرگاني (سازمان توسعه تجارت ايران) نسبت به اجراي برنامه‌ها و تكاليف مربوط اقدام نمايند. سازمان توسعه تجارت ايران در راستاي تحقق برنامه‌هاي بخشي، گزارش عملكرد اجراي سند يادشده را هر شش ماه يكبار به كارگروه صادرات كشور ارائه نمايد. اين تصويب‌نامه در تاريخ 15/1/1390 به تأييـد مقام محترم رياست جمهوري رسيده است و به وزارت بازرگاني، وزارت امور اقتصادي و دارايي، وزارت نفت، وزارت امور خارجه، وزارت صنايع و معادن، بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران، وزارت تعاون، وزارت راه و ترابري، وزارت جهاد كشاورزي و معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رييس‌جمهور ابلاغ شده است. به گزارش فارس، متن كامل سند راهبرد ملي توسعه صادرات غيرنفتي ج.ا.ايران به شرح زير است: مقدمه: در راستاي دستيابي به افق چشم‌انداز بيست ساله كشور، سازمان توسعه تجارت ايران در اجراي بند2 مصوبه شماره 112153/44790 مورخ 23/5/1389 شوراي عالي توسعه صادرات غيرنفتي كشور، سند حاضر را كه حاصل مطالعات و كارهاي گسترده قبلي و با در نظر داشتن اسناد بالادست نظير سياست‌هاي كلي ابلاغي مقام معظم رهبري، چشم‌انداز ايران 1404، سياست‌هاي كلي اجراي اصل 44 قانون اساسي، قوانين برنامه سوم و چهارم توسعه و به ويژه احكام قانون برنامه پنجم توسعه و ساير اسناد بالادست تنظيم نموده است. 1ـ چشم‌انداز و اهداف 1/1ـ چشم‌انداز صادرات غيرنفتي ايران در چارچوب چشم‌انداز بيست ساله، مقرر است ج.ا.ايران با توجه به توانمندي‌ها و ظرفيت‌هاي بالاي اقتصادي نسبت به افزايش سهم خود از تجارت جهاني حركت نموده و به توازن تجاري در صادرات و واردات نايل آمده و داراي اقتصادي متنوع با سهم غالب بخش غيرنفتي و غيردولتي باشد، و بر راهبرد توسعه صادرات به ويژه در بخش خدمات و توليد محصولات با فن‌آوري بالا تأكيد گردد و نقش مديريتي ايران در توزيع و ترانزيت انرژي، افزايش فرصت‌هاي صادراتي، جذب سرمايه و فناوري‌هاي پيشرفته و كمك به استقرار نظام پولي، بانكي و بيمه‌اي مستقل با كمك كشورهاي منطقه‌اي و اسلامي و دوست با هدف كاهش وابستگي به سيستم پولي نظام سلطه محقق گردد. 2/1ـ اهداف بنيادين 1. دستيابي به سبد صادراتي و تنوع كالاها و خدمات و پايداري توسعه صادرات اقلام موجود. 2. ماندگاري و حفظ سهم در بازارها، دستيابي به تنوع بازارهاي صادراتي. 3. دستيابي به جايگاه بالاتر ج.ا.ايران در تجارت خارجي منطقه و سهم بالاتر تجارت ايران از جهان. 4. دستيابي به سهم متوازن، عادلانه و متناسب با مزيت‌ها در صادرات استان‌هاي كشور. 5 . محيط مساعد صادرات كالاها و خدمات در سطح ملي. 6 . ارتقاء سطح رقابت‌مندي كالاها و خدمات صادراتي. 7. دستيابي به خدمات پيشرفته و رقابتي پشتيباني صادرات. 8 . دستيبابي به بنگاه‌هاي شايسته صادراتي و در كلاس جهاني. 9. تلاش جهت تحقق اهداف كمي تعيين‌شده در برنامه پنجم. 3/1ـ سياست‌هاي كلي ابلاغي مقام معظم رهبري مرتبط با صادرات در برنامه پنجم توسعه (1394ـ 1390) • تأكيد بر راهبرد توسعه صادرات به ويژه در بخش خدمات با فناوري بالا به نحوي كه كسري تراز بازرگاني بدون نفت كاهش يافته و توازن در تجارت خدمات ايجاد گردد. • ارتقاء نقش مديريتي ايران در توزيع و ترانزيت انرژي، افزايش فرصت‌هاي صادراتي، جذب سرمايه و فناوري‌هاي پيشرفته و كمك به استقرار نظام پولي، بانكي و بيمه‌اي مستقل با كمك كشورهاي منطقه‌اي و اسلامي و دوست با هدف كاهش وابستگي به سيستم پولي نظام سلطه. • گسترش همه‌جانبه همكاري با كشورهاي منطقه جنوب غربي آسيا در تجارت، سرمايه‌گذاري و فناوري. حضور فعال و هدفمند در سازمانهاي بين‌المللي و منطقه‌اي و تلاش براي ايجاد تحول در رويه‌هاي موجود براساس ارزش‌هاي اسلامي. 2ـ تحليل نقاط قوت، ضعف، چالش‌ها و فرصتها تحليل نقاط قوت و ضعف صادراتي و تجارت خارجي ايران طي كار گسترده تفصيلي از 26 زاويه انجام گرديده كه در اسناد پشتيبان سند موجود است. به طور خلاصه مي‌توان مهمترين فرصت‌ها، تهديدهاي محيطي و نقاط ضعف و قوت صادرات غيرنفتي را به شرح زير برشمرد: 1/2ـ قوت‌ها، ضعف‌ها، چالش‌ها و فرصتها ? محيط اجتماعي و فرهنگي صادرات • افزايش اندازه و تركيب نيروهاي انساني متخصص در رشته‌هاي مختلف شاغل به كار در بنگاههاي كشور • ناكافي بودن توجه به ارتقاي دانش و فرهنگ صادراتي در جامعه ? فن‌آوري در سطح ملي • ارتقاء علوم و فنون و فن‌آوري در برخي از رشته‌ها در سطح بنگاه‌ها • اتكاء بخشي از صادرات كشور به محصولات پايه و كمتر فرآوري‌شده ? قوانين و مقررات و سياستهاي تجاري در سطح ملي • تعدد مراكز تصميم‌گيري در امر تجارت خارجي و كم توجهي به نقش كليدي سازمان توسعه تجارت ? رقابت‌مندي اقتصاد ملي • اندازه دارايي‌هاي در اختيار بنگاه‌هاي دولتي، خصوصي و تعاوني • منابع مالي محدود جهت سرمايه‌گذاري و توليد بخش غيردولتي • جاگيري رقباي قدرتمند در اغلب بازارهاي جهاني • رشد مستمر قيمت تمام‌شده ? زيرساختهاي عمومي مناسب صادرات • توسعه مهارت‌هاي مديريتي در بخش‌هاي صنعتي، برخي بخش‌هاي خدماتي و ساير زيربخشها • سرمايه‌گذاري غيرمكفي براي ايجاد زيرساختهاي لازم جهت بهره‌گيري از توانمنديهاي ترانزيتي كشور ? زيرساخت‌هاي تخصصي صادرات كالاها و خدمات • كسب تجربه بازاريابي صادرات در بخشي از بنگاههاي فعال • ضعف يكپارچگي سياست‌هاي تجاري (مناطق آزاد، بازارچه‌ها، كالاي همراه مسافر و اختلال‌هاي ناشي از جريان‌هاي غيررسمي تجارت) • منابع گسترده طبيعي، ظرفيت‌سازي انساني، بازارهاي پيراموني ? لجستيك تجارت و ترويج تجارت • مشاركت در بسياري از نمايشگاهها در كشورهاي منتخب • ضعف در كاربرد تكنولوژيهاي پيشرفته ارتباطي و اطلاعاتي در رديابي، يكپارچه‌سازي سيستمهاي حمل و نقل، ترانزيت و گمرك • بهبود كيفيت كاتالوگ‌ها و ابزارهاي مختلف بازاريابي ? تأمين مالي صادرات، خدمات بانكي موردنياز براي صادرات كالاها و خدمات • ناهماهنگي سياست‌هاي ارزي و پولي و مالي كشور با اهداف توسعه صادرات در برخي مقاطع • تحريم‌هاي بين‌المللي ? مديريت كيفيت صادرات كالاها و خدمات ايران و انطباق محصول • توجه به تحقيق و توسعه در برخي بنگاههاي صنعتي و خدماتي • ضعف در توليد براي صادرات، و تدوين طرح‌هاي توجيه فني و اقتصادي عمدتاً براساس بازارهاي داخلي و نه صادراتي • گستردگي و تنوع بازارهاي پيراموني و تنوع تقاضا و روبه‌رشدبودن اغلب آنها و منابع غني، زير ساختهاي ايجادشده و ظرفيت‌سازي عمراني فني، انساني، اطلاعاتي در كشور ? بسته‌‌بندي كالاهاي صادراتي ايران • ضعف در طراحي بسته‌بندي محصولات جديد صادراتي متناسب با نيازهاي بازارهاي جهاني ? مديريت اطلاعات تجارت خارجي • توسعه كمي و كيفي سيستم‌هاي اطلاعات تجارت و شبكه‌ها ? بنگاه‌هاي شايسته صادراتي • وجود تعداد زيادي بنگاههاي فعال دررشته‌هاي صنعت، معدن، كشاورزي و خدمات • ضعف بهره‌وري و عوامل دروني بنگاه‌ها به خصوص بنگاه‌هاي كوچك و متوسط اعم از: مديريتي، مالي، بازاريابي، نيروي انساني، عملياتي، تحقيق و توسعه • كوچك بودن مقياس توليد و عمليات بنگاه‌ها عموماً در سطح ملي بويژه در سطح منطقه‌اي و جهاني • جاگيري تدريجي برخي از بنگاهها در بازارهاي جهاني (پتروشيمي و...) • فقدان يا ضعف نام و نشان‌هاي بنگاه‌ها و محصولات ايران در تقريباً تمامي بازارهاي جهان ? وضعيت صادرات كالاها و خدمات صادراتي فعلي • پايين‌بودن سودآوري نسبي زيربخش‌هاي اقتصادي « قابل تجارت خارجي» نسبت به « غيرقابل تجارت خارجي» • شمار زياد محصولات (كالا و خدمات) توليد داخلي در زمينه‌هاي متنوع ? تنوع بخشي به ظرفيت‌هاي صادراتي كشور و توليد كالاها و خدمات جديد صادراتي • ظرفيت‌هاي طراحي، مهندسي، برنامه‌ريزي، نصب، راه‌اندازي، توليد و... • ضعف مناسبات دوربرد تأمين‌كننده ـ مشتري با كانال‌هاي توزيع و مشتريان در بازارهاي صادرات ? وضعيت ماندگاري در بازارها و تنوع بازارهاي صادراتي كالاها و خدمات ايران و روابط اقتصادي كشور • گسترش ارتباطات بازاريابي با بسياري از بازارهاي پيراموني و توسعه روابط اقتصادي تجاري ج.ا.ايران با بسياري از كشورها به ويژه كشورهاي اسلامي • ضعف در توانايي انطباق محصول براساس تحقيق و توسعه بازار صادراتي، محصول و فرايند به عنوان يكي از عوامل كليدي موفقيت در بازارهاي صادراتي • تاثير پيامدهاي برخي متغيرهاي كلان اقتصادي بر صادرات • ضعف در دسترسي به بازارهاي بزرگ و پيشرفته 2/2ـ چالش‌هاي جديد • پيامدهاي اجراي قانون هدفمندكردن يارانه‌ها بر قيمت تمام‌شده • اثرات بحران مالي و اقتصاد جهاني در صورت تداوم • اثرات تحريم‌هاي بين‌المللي 3/2ـ الزامات دستيابي به اهداف: • تداوم و تخصيص مشوق‌هاي صادراتي • تداوم حمايت‌هاي ترويجي صادرات به روال سال‌هاي گذشته • تداوم سياست‌هاي حمايتي دولت از صادرات غيرنفتي • تداوم جذابيت صادرات در حد فعلي • واقعي شدن نرخ ارز • تورم يك رقمي 3ـ راهبردهاي اصلي و فرعي توسعه صادرات غيرنفتي الف) رئوس 1/3ـ راهبردها و سياست‌هاي مربوط به مساعدسازي محيط اجتماعي و فرهنگي صادرات • فرهنگ‌سازي صادرات • نهادينه‌سازي ارزش‌هاي صادراتي (نشان‌ها، علايم، مدال‌ها و...) • آموزش عمومي مباحث مرتبط با صادرات 2/3ـ راهبردها و سياست‌هاي مربوط به ارتقاء فن‌آوري در سطح ملي 3/3ـ راهبردهاي قانوني و مقرراتي و سياستهاي تجاري در سطح ملي • قوانين و مقررات مرتبط با مباحث اقتصادي و به ويژه تجارت (قانون تجارت، قانون گمرك، قانون كار و...) • تنظيم سياست‌هاي تجاري سازگار با راهبرد توسعه صادرات 4/3ـ راهبردها و سياستهاي رقابت‌مندي اقتصاد ملي • خصوصي‌سازي و رقابت • سرمايه‌گذاري خارجي • سياست‌هاي پولي و مالي • انطباق سياست‌ ارزي با الزامات بخش صادرات • بهره‌وري • مباحث عمومي رقابت‌مندي صادرات كالاها و خدمات • كاهش قيمت تمام‌شده صادرات كالاها و خدمات • بازنگري، اصلاح و طراحي مجدد مشوق‌هاي صادراتي با هدف تسهيل، روان‌سازي و افزايش اثربخشي مشوقها 5/3ـ راهبردهاي توسعه و ارتقاء زيرساختهاي عمومي مناسب صادرات • شبكه حمل و نقل • شبكه‌هاي ارتباطي و مخابراتي • ارتقاء زيرساخت‌هاي گمركي 6/3ـ راهبردهاي ايجاد، توسعه، تجهيز و بهبود زيرساخت‌هاي تخصصي صادرات كالاها و خدمات • آمايش سرزميني تجارت • مباحث عملياتي صادرات (حمل و نقل صادراتي و...) • مناطق آزاد تجاري و صنعتي، ويژه اقتصادي 7/3ـ راهبردهاي ترويج، تسهيل و لجستيك تجارت • ترويج تجارت • تسهيل تجارت • لجستيك تجارت 8/3ـ راهبردهاي تامين مالي صادرات، خدمات بانكي موردنياز براي صادرات كالاها و خدمات • رقابتي‌نمودن خدمات بانكي • تامين مالي صادرات • خطوط اعتباري • ارتقاء ، بهبود نظام بانكي پشتيباني صادرات • بازگشايي بخش خدمات مالي و بانكي و اتصال بازارهاي پولي و سرمايه داخلي و خارجي 9/3ـ راهبردهاي توسعه بيمه‌هاي صادراتي و سرمايه‌گذاري • بيمه‌هاي صادراتي 10/3ـ راهبردهاي مديريت كيفيت صادرات كالاها و خدمات ايران 11/3ـ راهبردهاي ارتقاء بسته‌بندي كالاهاي صادراتي ايران • فرهنگ‌سازي بسته‌بندي • هوشمندي بسته‌بندي صادراتي • رويدادهاي مرتبط با بسته‌بندي • كاهش هزينه‌هاي تأمين فن‌آوري، ماشين‌آلات و مواد بسته‌بندي 12/3ـ راهبردهاي مديريت اطلاعات تجارت خارجي • مديريت اطلاعات تجارت خارجي • آمار تجارت خارجي • دايركتوري‌ها • بانك‌هاي اطلاعاتي • تجارت الكترونيك به عنوان توانمندسازي و به منزله‌ بازار • سايت‌هاي اينترنتي دستگاه و بنگاهها • اطلاع‌رساني تجاري • نرم‌افزارها 13/3ـ راهبردهاي توسعه بنگاه‌هاي شايسته صادراتي • سهم غالب بخش غيردولتي و دستيابي به بخش خصوصي توانمند در صادرات و توليد • تجديد ساختار بنگاهها • كمك به كاهش و رفع نقاط ضعف و تقويت نقاط قوت بنگاههاي صادراتي • يكپارچه‌سازي بنگاههاي كوچك و متوسط • اتاق‌هاي بازرگاني و صنايع و معادن، تعاون، تشكل‌هاي صادراتي 14/3ـ راهبردهاي توسعه صادرات كالاها و خدمات صادراتي فعلي 15/3ـ راهبردهاي تنوع‌بخشي به ظرفيت‌هاي صادراتي كشور و توليد كالاها و خدمات جديد صادراتي • توليد كالاهاي صادراتي جديد • توسعه صادرات انواع خدمات • حركت در جهت ارتقاء ارزش افزوده كالاها و خدمات صادراتي • تأسيس، ارتقاء و بهبود واحدهاي فرآوري، بسته‌بندي، سورتينگ... • توسعه صادرات براساس حركات راهبردي بنگاه‌هاي ايراني • تشويق و جذب سرمايه‌گذاري‌هاي مستقيم خارجي صادرات‌گراي غيرنفتي • هدايت سرمايه‌گذاري‌هاي داخلي به فعاليت‌هاي صادراتي و مرتبط با صادرات 16/3ـ راهبردهاي ماندگاري در بازارها و تنوع بازارهاي صادراتي كالاها و خدمات ايران • تحقيقات بازارهاي صادراتي • برنامه‌هاي راهبردي بازاريابي و توصيه‌هاي محصول ـ بازار • حفظ و افزايش سهم بازار (محصولات فعلي در بازارهاي فعلي) • تنوع‌بخشي به بازارهاي صادراتي • رويدادهاي بازاريابي و تجاري • نمايشگاه‌ها و جشنواره‌ها • هيأت‌هاي تجاري، بازاريابي، سرمايه‌گذاري، حقيقت‌ياب • ساير رويدادهاي مرتبط با تجارت • تبليغات و نام و نشانها • اتاق‌هاي مشترك، تشكل‌هاي تجار ايراني مقيم خارج • حضور فيزيكي دايمي در بازارهاي صادراتي • آموزشهاي تخصصي بازاريابي • خدمات تخصصي بازاريابي صادراتي 17/3ـ راهبردهاي توسعه روابط اقتصادي و تجاري دوجانبه و چندجانبه و توسعه زيرساختهاي تجارت ايران و ساير كشورها • موافقت‌نامه‌هاي دوجانبه • چندجانبه، منطقه‌اي و بلوك‌بندي‌ها • سازمانها و مجامع بين‌المللي مرتبط با تجارت • توسعه تجارت بين كشورهاي اسلامي • ارتقا و بهبود مبادلات مرزي با كشورهاي همسايه • پيش‌بيني موضوعات موثر بر توسعه صادرات در موافقت‌نامه‌هاي دوجانبه و چندجانبه براساس چارچوبهاي جهاني • سازمان جهاني تجارت 18/3ـ راهبردهاي توسعه صادرات استانها • سياست‌گذاري و برنامه‌هاي راهبردي • مزيت‌هاي استاني • نظارت بر اجراي طرح « هدايت صادرات» در استان‌ها • اجراي برنامه راهبردي استان‌ها 19/3ـ راهبردها و برنامه‌هاي توسعه بخش تعاون • رشد پايدار توسعه صادرات محور • برخورداري از زيرساختهاي تسهيل‌كننده • توانمندي‌سازي تعاونيهاي كشور در امر صادرات • گسترش رقابت‌پذيري محصولات و خدمات • كاهش ريسك صادرات 20/3ـ راهبردهاي مقابله با تحريم‌هاي بين‌المللي و پيامدهاي آن بر صادرات غيرنفتي • شكستن فضاي تحريم‌ها عليه ج.ا.ايران • راهبردهاي تبديل تهديدها به فرصت‌ها 21/3ـ راهبردهاي حمايتي صادرات در اجراي هدفمندسازي يارانه‌ها 22/3ـ راهبردهاي پيشنهادي در بحران مالي جهان 23/3ـ راهبردهاي پيشنهادي جديد در اجراي احكام قانون برنامه پنجم ب) اولويت‌هاي پيشنهادي در راهبردها • انطباق سياست ارزي با الزامات بخش صادرات • مباحث عمومي رقابت‌مندي صادرات كالاها و خدمات • بازنگري، اصلاح و طراحي مجدد مشوق‌هاي صادراتي با هدف تسهيل، روان‌سازي و افزايش اثربخشي مشوقها • تسهيل تجارت • رقابتي نمودن خدمات بانكي • پيوند بازارهاي پولي و مالي و سرمايه داخلي و خارجي • توليد كالاهاي صادراتي جديد • هدايت سرمايه‌گذاري‌هاي داخلي به فعاليت‌هاي صادراتي و مرتبط با صادرات • تشويق و جذب سرمايه‌گذاري‌هاي مستقيم خارجي صادرات‌گراي غيرنفتي • برنامه‌هاي راهبردي بازاريابي و توصيه‌هاي محصول ـ بازار • مزيت‌هاي استاني • شكستن فضاي تحريم‌ها عليه ج.ا.ايران • راهبردهاي تبديل تهديدها به فرصت‌ها 4ـ اهداف كمي صادرات 1/4ـ اهداف كمي پنج ساله (بدون احتساب ميعانات گازي) 2/4ـ اهداف كمي برنامه پنجم براساس بخشهاي كالايي 3/4ـ اهداف كمي برنامه پنجم براساس بخشهاي خدمات 4/4ـ اهداف كمي صادرات كالاهاي غيرنفتي در برنامه پنجم به تفكيك قاره‌ها (بدون احتساب ميعانات گازي) 5 ـ برنامه‌هاي اجرايي و اقدامات مشخص كليه دستگاههاي اجرايي مندرج در اين سند موظفند برنامه‌هاي رهبردي و اجرايي خود و اقدامات مشخص در اجراي راهبردها را حداكثر تا سه ماه ارايه نمايند. 6 ـ احكام قانوني مطابق احكام بخش تجارت در قانون برنامه پنجم توسعه. 7ـ اجرا و تقسيم كار ملي در اجراي سند راهبرد ملي صادرات غيرنفتي، كليه دستگاههاي اجرايي و نهادها در بخش‌هاي دولتي، خصوصي و تعاوني مشاركت خواهندنمود و رئوس تقسيم كار ملي به شرح ذيل مي‌باشد: 8 ـ ارزيابي و نظارت بر اجرا: وزارت بازرگاني موظف است حداكثر ظرف سه ماه، ساز و كارهاي ارزيابي و نظارت بر اجرا و آيين‌نامه ارزيابي، نظارت و پايش تجارت خارجي ج.ا.ايران را ارايه نمايد. انتهاي پيام/ص