طرح جدید روسیه برای احیای مذاکرات هسته‌ای

 مسکو: تهران گام به گام به پرسش‌هاي هسته‌اي پاسخ دهد،غرب هم مرحله به مرحله تحریم‌ها را متوقف کنددنیای‌اقتصاد- مجید اعزازی: روسیه با پیشنهاد طرحی برای حل موضوع هسته‌ای ایران که رویکردی «گام به گام» دارد، تلاش کرده است تا مذاکرات ایران و 1+5 را احیا کند. این طرح گام به گام، ظاهرا مبتنی بر سیستمی «تشویقی» است، به گونه‌اي که با هر گام مثبت ایران، بخشی از تحریم‌ها علیه آن کاهش مي‌یابد، با وجود این، آمریکا اعلام کرده است که بر سر موضوع هسته‌ای تهران با روسیه اختلاف نظر دارد، چرا که واشنگتن معتقد به مسیر دوگانه «اعمال فشار» و «همکاری» است.این طرح در شرایطی پیشنهاد شده است که مقامات تهران بارها اعلام کرده‌اند که فعالیت‌هاي هسته‌اي ایران صلح‌آمیز بوده و آژانس اتمی هم این موضوع را در گزارش‌هاي فصلی خود تايید کرده است. در همین چارچوب، علاءالدین بروجردی، ريیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس طرح گام به گام روسیه را بازگشت به نقطه اول ارزیابی کرده است.به گزارش خبرگزاری‌ها به نقل از رویترز، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه پس از گفت‌وگو با هیلاری کلینتون وزیر خارجه و باراک اوباما ريیس‌جمهور آمریکا در واشنگتن پیشنهاد تازه مسکو را در جمع خبرنگاران مطرح کرده است. آنچنان که ایسنا به نقل از منابع رسانه‌اي غربی گزارش داده است، بر اساس این طرح، يكسري اقدامات «مرحله‌اي و گام ‌به ‌گام» براي پاسخگويي ايران به سوالات آژانس در قبال لغو تحريم‌هاي اقتصادي در نظر گرفته شده است. لاوروف در جريان سفرش به آمريكا اعلام كرده است: ما پيشنهاد داديم كه براي هركدام از درخواست‌هاي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي يك نقشه راه ارائه شود كه شامل پاسخگويي به ساده‌ترين سوالات و در انتها رسيدن به دشوارترين سوالات كه پاسخگويي به آنها نيازمند زمان بيشتري است، مي‌شود. بر اساس اين طرح، دولت ايران در چارچوب يک جدول زماني مشخص، به سوالات آژانس بين‌المللي انرژي اتمي درباره برخي جوانب برنامه هسته‌اي‌اش جواب خواهد داد و در هر مرحله اگر پاسخ قانع‌کننده تشخيص داده شد، تدابير تشويقي براي تهران در نظر گرفته خواهد شد. لاوروف افزوده است: پاسخگويي در هر مرحله خاص از سوي ايران با يكسري اقدامات تشويقي نظير لغو برخي تحريم‌ها و كاهش ميزان تحريم‌ها دنبال خواهد شد. او همچنین گفته است: ما پيشنهادهایمان را تنظيم كرده‌ايم و اين پيشنهادها در چارچوب گروه 1+5 به آمريكا و چين ارائه شده است.اختلاف بین روسیه و آمریکا درباره ایران وزیر خارجه آمریکا نیز در این کنفرانس مطبوعاتی در واکنش به پیشنهاد «گام به گام» روسیه برای حل موضوع هسته‌ای ایران گفته است: بین واشنگتن و مسکو درباره ایران اختلاف است اما به‌دنبال کشف راه‌هاي موثر هستیم. هیلاری کلینتون اظهار کرده است: ما متعهد به مسیر دوگانه «اعمال فشار» و «همکاری» هستیم و مي‌خواهیم با روسیه راه‌هایی را کشف کنیم که از طریق آنها بتوانیم استراتژی‌هاي مؤثر همکاری را کشف کنیم.مکانیسمی جدید برای همکاری بیشترپیشنهاد مرحله‌اي روسیه برای حل موضوع هسته‌اي ایران تنها دو روز پس از مذاکرات علی‌اکبر صالحی، وزیر خارجه ایران و یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سه شنبه هفته گذشته در وین ارائه شده است. مذاکراتی که به توافق ایران و آژانس برای همکاری بیشتر منجر شد. به گونه‌اي که صالحی بلافاصله پس از دیدار با آمانو به خبرنگاران گفته بود: [در این دیدار] تصميم گرفته شد كارشناسان دو طرف با يكديگر بنشينند و مكانيسمي را در خصوص همكاري‌هاي بيشتر در مورد موضوع هسته‌اي ايران پيدا كنند تا سوءتفاهمات موجود را به نحو شايسته حل كنند. وي با بيان اينكه اصل مساله حل شده اظهار كرده بود: يكسري مطالعات ادعايي وجود دارد و همان طور كه آقاي فریدون عباسي، ريیس سازمان انرژی اتمی ایران با آمانو گفت‌وگو كرده بود، ما در ادامه آن گفت‌وگوها موضوع را پيگيري كرديم. علي اصغر سلطانيه، نماينده دائم كشورمان در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي که در مذاکرات صالحی و آمانو حضور داشته است نیز درباره اين نشست گفته بود: وزير خارجه در اين نشست پيشنهاد كردند كه بر اساس برنامه ‌كاري قبلي ايران و آژانس (مداليته) مكانيسمي جديد بررسي شود. بر اين اساس كارشناسان دو طرف با عنايت و رعايت موافقتنامه و در چارچوب مداليته گفت‌وگوهايي انجام مي‌دهند.پیشنهادهای ایران و روسیه طی هفته گذشته در شرایطی ارائه شده‌اند که مذاکرات میان ایران و 1+ 5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه و چین به علاوه آلمان) از بهمن ماه سال گذشته متوقف شده است. اول و دوم بهمن 1389 چهارمین دور مذاکرات میان ایران و 1+5 طی چهار سال گذشته در استانبول ترکیه برگزار شد، اما نتیجه‌اي دربر نداشت. ماجرای مطالعات ادعایی پایان یافته است؟وزیر خارجه ایران در دیدار خود با آمانو در حالی خواستار مختومه شدن پرونده مربوط به مطالعات ادعایی علیه برنامه هسته‌اي ایران شد، که طی ماه‌های اخير برخی اخبار حاکی از تمایل غرب به جریان انداختن دوباره این موضوع دارد. البته پیش از دیدار صالحی و آمانو مقامات ایران طی سال‌های گذشته همواره بر مختومه شدن این پرونده تاکید کرده‌اند. در عین حال، اواسط اردیبهشت ماه سال جاری، به عبارتی، دو هفته پيش از انتشار غیر رسمی گزارش فصلی جدید آمانو، خبرگزاري فارس به نقل از جورج جان خبرنگار شناخته شده آسوشيتدپرس خبر داد كه ديپلمات‌ها در دبيرخانه آژانس مي‌گويند آمانو هماهنگي‌هايي با آمريكا به عمل آورده تا بتواند مجددا مطالعات ادعايي را درباره پيگيري برنامه ساخت سلاح هسته‌اي در ايران زنده كند. در همين رابطه، فريدون عباسي، رييس سازمان انرژي اتمي و معاون رييس‌جمهور در حاشيه جلسه هيات دولت در پاسخ به اينكه برخي از افراد در شوراي امنيت سازمان ملل مدعي شده‌اند كه ايران در مقاطعي فعاليت‌هاي تسليحاتي داشته است، گفته بود: اينها اسناد ادعايي است كه هميشه آنها ادعا مي‌كنند و آنها براساس مبناي غلطي كه داشتند پرونده ايران را به شوراي امنيت بردند و دليل مشخصي براي آن نداشتند و خودشان نيز در آن ماندند. وي افزوده بود: با اقدامات جاعلانه نمي‌توان جلوي پيشرفت يك كشور را گرفت و آنها بايد از اين رفتار دست بردارند. آژانس متاسفانه تحت تاثير برخي از كشورهاي خاص از قواعد عدول مي‌كند. آژانس بايد پرونده ايران را به حالت عادي برگرداند و تحت تاثير برخي از كشورها قرار نگيرد.اما دو هفته پس از انتشار این خبر، مدیرکل آژانس اتمي در گزارش 9 صفحه‌اي جديد خود درباره برنامه هسته‌اي ایران مدعي شد كه «اطلاعات بيشتري درباره فعاليت‌هاي هسته‌اي احتمالي اعلام نشده به دست آورده است كه در حال حاضر در دست بررسي و ارزيابي قرار دارد.» در اين گزارش ادعا شده است كه نشانه‌هايي حاكي از اينكه برخي از اين فعاليت‌ها ممكن است ادامه فعاليت‌هاي مربوط به سال 2004 باشد، وجود دارد. همزمان، يك مقام بين‌المللي عالي‌رتبه آشنا با تحقيقات آژانس مدعي شد كه فعاليت‌هاي نسبت داده شده به ايران احتمالا تا سال 2010 ادامه داشت. مطالعات ادعايي به مجموعه مباحثي گفته مي‌شود كه دربرگيرنده ادعاهاي آمريكا مبني بر در دست داشتن اسنادي است كه نشان مي‌دهد ايران زماني يك برنامه ساخت كلاهك هسته‌اي داشته است. اين مباحث ابتدا در سال 2004 و به دنبال ادعاي آمريكايي‌ها مبني بر به دست آوردن يك لپ‏تاپ ايراني آغاز شد. ايران از همان ابتدا تاكيد كرد كه اين پروژه صرفا يك داستان‌سرايي تبليغاتي از جانب آمريكا است و خواستار آن شد كه اسناد مورد ادعاي آمريكا در اين مورد براي بررسي‌هاي كارشناسي در اختيار ايران و آژانس گذاشته شود. نهايتا در اوت سال 2007 ميان ايران و آژانس توافقي انجام شد كه مقرر مي‌كرد اولا مطالعات ادعايي يك «موضوع باقيمانده» ميان ايران و آژانس نيست و ثانيا بر اساس اين توافق كه به مداليته مشهور شد آژانس وظيفه دارد اصل اسناد مطالعات ادعايي را از آمريكا دريافت كند و براي بررسي به ايران بدهد. بند دوم اين توافق هيچ‌گاه از سوي آمريکايي‌ها انجام نشد؛ اما ايران در گزارشي 130 صفحه‌اي به اين اسناد ادعايي و سوالات پيرامون آن پاسخ گفت. بدين ترتيب مي‌بايست پرونده هسته‌اي ايران به حالت روتين بازمي‌گشت، اقدامي که تاکنون صورت نگرفته است.پیشنهاد روس‌ها بازگشت به نقطه اول استدر همین رابطه، علاءالدین بروجردی ، رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در واکنش به پیشنهاد تازه روسیه مبنی بر رویکرد «گام به گام» برای حل موضوع هسته‌ای ایران، این پیشنهاد را بازگشت به نقطه اول دانسته و تصریح کرده است: ایران پاسخ سوال‌های غرب و آژانس را مدت‌ها قبل داده است. بروجردی در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت افزود: باید از نگاه مثبت روسیه به خروج از بن بستی که کشورهای غربی به‌وجود آورده‌اند، قدردانی کرد؛ اما نکته آن است که ما پاسخ سوال‌های غرب و آژانس را از مدت‌ها قبل داده‌ایم. آژانس هم آن زمان به صورت رسمی و قطعی پاسخ‌های ایران را تایید کرد. بروجردی اتخاذ رویکرد «گام به گام» را بازگشت به نقطه اول دانست و تصریح کرد: بازگشت به نقطه اول نمی‌تواند راه درستی باشد؛ اما اینکه یکبار دیگر کشورهای غربی پاسخ سوالات آژانس را مرور کنند به حافظه آنها کمک می‌کند تا به صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌اي ایران پی ببرند.