واکنش آیت‌الله سبحانی به سریال موهن عربی

اندیشه > دین  - هفته گذشته با وجود مخالفت‌های گسترده نهادهای دینی و مردمی ازجمله الازهر مصر، سریال موهن «معاویه و حسن و حسین» از 10شبکه تلویزیونی عربی پخش شد. در این سریال که به اعتقاد برخی، واکنش جریان‌های تندروی وهابی به سریال‌های مذهبی ایرانی به‌ویژه مختارنامه است، چهره حضرات معصومین به نمایش درمی‌آید.  در این سریال که به اعتقاد برخی، واکنش جریان‌های تندروی وهابی به سریال‌های مذهبی ایرانی به‌ویژه مختارنامه است، چهره حضرات معصومین به نمایش درمی‌آید. افزون بر این در این اثر نمایشی تلاش شده معاویه تطهیر شده و نشان داده شود که هیچ نوع تجاوزی به حقوق اهل‌بیت(ع) نداشته است و بدتر از آن یزید را نیز بی‌گناه جلوه دهد و مقصر اصلی جریان کربلا را عمر سعد و اهل کوفه قلمداد کند. در این رابطه آیت‌الله جعفر سبحانی از مراجع عظام تقلید در قم که سابقه‌ای دیرین در پژوهش‌های تاریخی دارند، بیانیه‌ای صادر کردند. در این بیانیه آمده است:اقدام برای نمایش چهره پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) در فیلم و سریال، سابقه دیرینه دارد. موقعی که فیلم «حضرت محمد(ص)» در غرب ساخته شد و فردی به‌صورت پیامبر(ص) ظاهر می‌گشت، مراجع بزرگ شیعه در عراق و ایران، ساخت این فیلم و نمایش آن‌را تحریم کردند و شیخ‌الازهر فتوای تاریخی خود را در تحریم آن، صادر نمود و اجازه ندادند حتی تصویر خیالی آن حضرت به نمایش گذارده شود و لذا در ارائه فیلم، آن بخش را حذف کردند. نکته این ممنوعیت، روشن است. انبیای عظام و اولیای الهی هرچند به‌ظاهر بشرند اما در کنار آن از ویژگی‌های روحی و معنوی خاصی برخوردارند که هیچ انسانی نمی‌تواند این بخش را به نمایش بگذارد. خداوند به پیامبر(ص) فرمان می‌دهد که چنین بگوید: «انما أنا بشرٌ مثلکم یوحی إلیّ» (سوره کهف، آیه110)؛ «من بشری هستم که بر من وحی می‌شود». جمله نخست «إنّما أنا بشرٌ مثلکم» بیانگر جنبه مادی و دنیوی آنهاست که در این جهت با دیگران مشارکت دارند اما جمله دوم «یوحی إلیّ» از ظرفیت بالای آنها حکایت می‌کند و آن اینکه از نظر کمال به مقامی رسیده‌اند که مستقیما طرف وحی الهی قرار می‌گیرند و صداهای عالم بالا را می‌شنوند، چنین فردی از نظر کمال در حدی است که می‌تواند رهبری همه انسان‌ها را تا روز رستاخیز برعهده بگیرد. در این صورت، هیچ انسانی هرچند والا و برتر باشد، نمی‌تواند این بخش دوم را مجسم سازد و به‌طور مسلم هدف از فیلم، همان جنبه دوم این شخصیت‌هاست، نه جنبه انسانی که با همه در آن وجه اشتراک دارند. اولیای الهی و امامان معصوم(ع)، بسان پیامبر، دارای دو بعد هستند؛ بعد بشری و بعد الهی که عصمت یکی از مظاهر آن است، تا آنجا که حرکات و سکنات آنها برای انسان‌ها آموزنده است و این بخش از شئون آنان قابل تجسیم و ارائه نیست. از سوی دیگر کسانی‌که می‌خواهند به‌صورت یکی از معصومان ظاهر شوند، مسلما در زندگی، معصوم نبوده و نقاط ضعف فراوانی داشته‌اند، چگونه ممکن است این افراد، با این ویژگی، جای معصوم بنشینند و سخن بگویند و رفتار آنها برای بیننده فیلم، درس و آموزنده باشد. در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: بر همه مسلمانان لازم است از منزلت و مقام انبیا و اولیا دفاع کنند و اجازه ندهند با این نوع عملیات از مقام آنان در انظار مردم کاسته شود. مسلما نمایش این نوع فیلم‌ها آن هم با آن انسان‌های کذایی، نوعی فروکاستن از مقام آنهاست و حکم چنین کاری از نظر شرع روشن است. بازیگران این فیلم‌ها مسلما بازیگران حرفه‌ای هستند، نه افراد ساده و معمولی و بازیگران حرفه‌ای در طول سال، به‌صورت شخصیت‌های مختلف درمی‌آیند و اکنون می‌خواهند با این سوابق در لباس معصومان ظاهر شوند، درحالی‌که در گذشته‌ای نه‌چندان دور، نقش یک انسان فاسد یا ظالم را بازی کرده‌اند. آیت‌الله سبحانی همچنین در این بیانیه آورده است: ما از تمام دولت‌های اسلامی می‌خواهیم به وظیفه دینی خود عمل کنند و برای حفظ مقامات انبیا و اولیا و شخصیت‌های بزرگ و برتر، اجازه ساخت و پخش اینگونه فیلم‌ها را ندهند و اگر فیلمی در یک کشور اسلامی که به آثار زیانبار آن، توجه ندارند ساخته شد، اجازه نمایش آن‌را در کشور خود صادر نکنند. با یک نظر دقیق، روشن می‌شود که افراد سیاستمدار، پشت‌سر این نوع فیلم‌ها هستند و از این طریق می‌خواهند به اغراض و آمال دنیوی خود برسند. چه‌بسا می‌خواهند آتش فتنه را روشن کنند یا به تحریف تاریخ بپردازند.