امکان وجود هزاران «بمب ساعتی» در کهکشان راه شیری!

تعداد بازدیدها: فرهیختگان آنلاین: تحقیقات جدید پژوهشگران مركز فیزیک نجومی هاروارد اسمیتسونیان نشان داده كه برخی از ستارگان پیر ممكن است در اثر چرخش سریع محافظت شده و با آرام شدن حركتشان به ابرنواختر تبدیل شوند. به گزارش ایسنا، به گفته این محققان تا كنون حتی یكی از این «بمب‌های ساعتی» در كهكشان راه شیری كشف نشده، اما طی تحقیقات جدید، احتمالا هزاران نمونه در همسایگی ما وجود دارند. دانشمندان اكنون در حال كار بر روی راه‌های جدید بررسی پیش‌سازهای ابرنواختر هستند. یك نمونه خاص انفجار ستاره‌یی مورد مطالعه این محققان، ابرنواختر نوع ۱A نام دارد كه در زمان بی‌ثبات شدن ستاره پیر و فشرده كوتوله سفید رخ می‌دهد. كوتوله سفید یك باقیمانده ستاره‌یی است كه همجوشی هسته‌یی آن متوقف شده است. این ستاره كه ممكن است ۱.۴ برابر خورشید باشد، به جرم چاندراسخار (Chandrasekhar) موسوم است. در صورت سنگینی بیشتر، گرانش آن به سركوب و متلاشی كردن نیروهای محافظ كوتوله سفید پرداخته، آن را به هم فشرده و سوخت همجوشی هسته‌یی اش را فعال می‌كند كه به از هم پاشیدن ستاره منجر می‌شود. دو راه ممكن برای فراتر رفتن از این جرم چاندراسخار و تبدیل ابرنواختر وجود دارد. ستاره موجود می‌تواند گاز را از یك ستاره دیگر گرفته یا دو ستاره كوتوله سفید با هم ادغام شوند. بیشتر ستاره‌شناسان اولین سناریو را ترجیح می‌دهند، اما این نظریه‌ها همیشه برای تمام ابرنواخترها صادق نیست. دانشمندان مركز «هاروارد اسمیتسونیان» اكنون بر این باورند كه چرخش كوتوله‌های سفید می‌تواند حلال این معما باشد. فرآیند چرخش زیاد و كم می‌تواند یك وقفه طولانی بین زمان یكپارچگی و انفجار ایجاد كند. در زمان دستیابی یك كوتوله سفید به جرم اضافی، این جسم همچنین از تکانه زاویه‌یی برخوردار می‌شود كه چرخش آن را افزایش می‌دهد. هنگامی كه چرخش این كوتوله سرعت می‌گیرد، باعث حفظ آن نیز شده و به آن اجازه می‌دهد كه از مرز جرم خورشیدی گذشته و به یك ستاره ابر جرم چاندراسخار تبدیل ‌شود. در زمان توقف این یكپارچگی، ستاره به مرور آرام شده و دیگر در برابر گرانش مقاومت نكرده و به ابرنواختر تبدیل خواهد شد. فرآیند آرام شدن چرخش، یك وقفه چند میلیارد ساله بین پایان یكپارچگی و انفجار ابرنواختر ایجاد می‌كند كه این امر به ستاره فرصت ادامه حیات و تكامل به یك ستاره كوتوله سفید دوم را داده كه تمام مواد اطراف خود را از هم می‌پاشد. به تخمین دانشمندان در كهكشان راه شیری یك ابرنواختر نوع ۱A در هر هزار سال وجود دارد. در صورت وجود ستاره‌هایی با جرم چاندراسخار با وقفه‌های چند میلیون ساله برای كاهش سرعت و انفجار، باید ده‌ها سیستم پیش از انفجاری در فاصله چند هزار سال نوری زمین وجود داشته باشند. در حال حاضر شكار این پیش‌سازهای ابرنواختر كار سختی بوده، اما با بررسی‌های میدان گسترده آینده توسط تجهیزاتی مانند تلسکوپ سازمان پانورامیک و سیستم پاسخ سریع (Pan-STARRS) و دیگر تلسكوپ‌ها، می‌توان در آینده نزدیك این بمب‌های ساعتی را شناسایی كرد.