رئیس جمهوری یمن خواهان آتش بس شد

علی عبدالله صالح بدون توجه به فشارهای داخلی و خارجی به یمن بازگشته است علی عبدالله صالح، رئیس جمهوری یمن که با بازگشت ناگهانی اش به یمن شگفتی آفرید خواهان برقراری آتش بس شده است. بازگشت علی عبدالله صالح به یمن در حالی صورت گرفت که درگیری ها بین مخالفان و طرفداران دولت یمن تشدید شده است. آقای صالح ساعاتی پس از بازگشت به صنعا در بیانیه ای اعلام کرد تنها راه برون رفت از بحران جاری مذاکره است. فعالان یمنی و معترضان به حکومت علی عبدالله صالح وی و حامیانش را به تحریک کردن خشونت ورزی متهم می کنند. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس در بیانیه صادره توسط رئیس جمهوری یمن نشانه ای از آمادگی وی برای کناره گیری از قدرت بچشم نمی خورد و وی قصد دارد در قدرت بماند. مخالفان و معترضان که در میان آنها افسران و نظامیان سابق ارتش یمن هم حضور دارند در کنار شماری از قبایل، خواهان کناره گیری آقای صالح از قدرت هستند. روز جمعه، ۱ مهر (۲۳ سپتامبر)، تلویزیون دولتی یمن گزارش کرد که علی عبدالله صالح، رئیس جمهوری، پس از پایان دوره درمان در عربستان سعودی، به صنعا، پایتخت یمن بازگشت تا بار دیگر وظایف خود را برعهده بگیرد. روز ۳ ژوئن سال جاری، گزارش شد که مجتمع ریاست جمهوری در صنعا هدف نارنجک انداز آر پی جی قرار گرفته و در جریان این حمله، رئیس جمهوری زخمی شده است. ساعاتی پس از انتشار این خبر، رادیو و تلویزیون دولتی یمن یک نوار صوتی حاوی پیام رئیس جمهوری را پخش کرد که در آن، ضمن اعلام اینکه خطری متوجه جان او نیست، رهبران قبایل مخالف را به سازماندهی این حمله متهم می کرد. با اینهمه، کوتاه مدتی پس از آن، منابع دولتی یمن تایید کردند که رئیس جمهوری برای درمان زخم های ناشی از این حمله به عربستان سعودی رفته و در بیمارستانی در آن کشور بستری شده است. در حالیکه از اوایل سال جاری، حرکت های اعتراضی مخالفان رئیس جمهوری برای کناره گیری او از قدرت آغاز شده و تلفاتی را برجای گذاشته بود، خروج آقای صالح باعث امیدواری به استعفای وی و انتقال مسالمت آمیز قدرت در این کشور شد. با اینهمه، مقامات دولتی همواره تاکید داشته اند که رئیس جمهوری موقعیت خود را قانونی می داند و در نظر ندارد تحت فشار داخلی و خارجی، تا قبل از خاتمه دوره ریاست جمهوری در دو سال دیگر، از این سمت کناره گیری کند در طول ماه های اخیر، نا آرامی در یمن دهها کشته برجای گذاشته و علاوه بر آن، باعث بروز شکاف در صفوف نیروهای مسلح و درگیری های خونین بین قبایل و نیروهای موافق و مخالف رئیس جمهوری شده است. در این مدت، شماری از کشورها، از جمله ایالات متحده و اعضای شورای همکاری خلیج فارس و همچنین برخی نهادهای بین المللی از رئیس جمهوری یمن خواسته اند تا با انتقال مسالمت آمیز قدرت، حل بحران کنونی از طریق مذاکره موافقان و مخالفان را امکانپذیر سازد. جراحت در جریان حمله مسلحانه مخالفان به کاخ ریاست جمهوری باعث غیبت چهار ماهه صالح شده بود این درخواست ها مورد قبول علی عبدالله صالح قرار نگرفته است. در چند روز اخیر، درگیری بین نیروهای موافق و مخالف رئیس جمهوری پس از چند هفته نسبتا آرام، شدت گرفته و روز یکشنبه، نیروهای وفادار به علی عبدالله صالح به سوی گروهی از تظاهرکنندگان مخالف در یکی از محله های صنعا آتش گشودند و چندین نفر را کشتند. طی روزهای بعد، درگیری بین نظامیان وفادار به رئیس جمهوری و افراد مسلح قبایل مخالف از جمله با استفاده از اسلحه سنگین، ادامه داشته و براساس گزارش های رسیده از صنعا، در جریان این درگیری ها در روز پنجشنبه و صبح جمعه، دست کم شش نفر کشته شده اند. انتظار می رود که مطابق معمول ماه های اخیر، در روز جمعه، صنعا و شهرهای دیگری یمن شاهد تجمع گسترده مخالفان و موافقان دولت و برخورد احتمالی بین آنان باشد. حکومت سی و سه ساله علی عبدالله صالح، رئیس جمهوری شصت و نه ساله یمن، در ژوئیه سال ۱۹۷۸ توسط پارلمان جمهوری یمن شمالی به سمت ریاست جمهوری انتخاب شد و تا زمان وحدت یمن شمالی و جمهوری دموکراتیک خلق یمن (عدن یا یمن جنوبی) در سال ۱۹۹۰، این سمت را حفظ کرد. تظاهرات مخالفان برای وادار کردن رئیس جمهوری به کناره گیری از قدرت ادامه داشته است در نخستین انتخابات پارلمانی پس از وحدت دو یمن که در سال ۱۹۹۳ برگزار شد، حزب کنگره عمومی خلق که علی عبدالله صالح رهبری آن را برعهده داشت به اکثریت کرسی های پارلمان دست یافت و او را برای یک دوره پنج ساله در مقام ریاست جمهوری ابقا کرد. در سال ۱۹۹۹، پارلمان این کشور قانون انتخاب مستقیم رئیس جمهوری و افزایش دوره ریاست جمهوری به هفت سال را تصویب کرد و آقای صالح با اکثریت بیش از ۹۶ درصد کل آرا، به این سمت انتخاب شد هر چند نحوه برگزاری این انتخابات انتقاداتی را به همراه داشت. اگرچه آقای صالح در سال ۲۰۰۵ اعلام کرد که نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال بعد نخواهد بود، اما بعدا تصمیم خود را تغییر داد و در سال 2006، این بار با بیش ار ۷۷ درصد آرا، به پیروزی رسید و اعلام کرده است که تا پایان این دوره در سپتامبر سال ۲۰۱۳، در مقام خود باقی خواهد ماند. در سال های اخیر و به خصوص پس از آنکه در پی حملات انتحاری سپتامبر سال ۲۰۰۱، دولت آمریکا برنامه مبارزه جهانی با تروریسم را اعلام کرد، یمن از کمک های گسترده ایالات متحده در مقابله با گروه های اسلامگرای تندرو برخوردار بوده است. یمن یکی از مراکز اصلی افراد مسلح گروه موسوم به القاعده جزیرة العرب محسوب می شود که مسئول یک رشته حملات تروریستی معرفی شده و بین آنان و ارتش یمن برخوردهای متعددی روی داده است. همچنین، در چند سال گذشته، مناطق شمالی یمن صحنه شورش مسلحانه و درگیری نیروهای دولتی با شیعیان حوثی بوده در حالیکه برخی گروه های جدایی طلب در جنوب این کشور خواستار استقلال یمن جنوبی بوده اند. علی عبدالله صالح همچنان از حمایت گروه قابل توجهی از مردم یمن برخوردار است روابط بین ایران و دولت علی عبدالله صالح، که از شیعیان زیدی یمن است، هم از زمان استقرار جمهوری اسلامی، دستخوش تحولاتی بوده و علی عبدالله صالح، که از حامیان عراق در جنگ با ایران و از جمله معدود کشورهای حامی صدام حسین در حمله به کویت بود، در سال ۲۰۰۰ به تهران سفر و با رئیس جمهوری و رهبر جمهوری اسلامی دیدار کرد. وی در این سفر، از موضع ایران در قبال اختلاف ارضی با امارات متحده عربی حمایت به عمل آورد و چند سال بعد و پس از بروز اختلاف ایران و کشورهای غربی بر سر برنامه های هسته ای، از حق ایران برای برخورداری از انرژی اتمی دفاع کرد. با اینهمه، طی حدود یک سال گذشته، روابط دو کشور به تیرگی گراییده و منابع امنیتی یمن بارها جمهوری اسلامی را به حمایت از مخالفان از جمله شورشیان حوثی متهم کرده اند. با آغاز تظاهرات اعتراضی در یمن در اوایل سال جاری، مقامات جمهوری اسلامی به حمایت از معترضان پرداخته و کشورهای غربی را حامی رئیس جمهوری یمن و مانع اصلی بر سر تحقق مطالبات معترضان معرفی کرده اند. در همانحال، کشورهای غربی کوشیده اند علی عبدالله صالح را به انتقال مسالمت آمیز قدرت وادار سازند و به خصوص در ماه های اخیر، برخورد خشونت آمیز نیروهای طرفدار او با معترضان را محکوم کرده اند. جمهوری یمن در جنوب شبه جزیره عرب و سواحل دریای عرب، خلیج عدن و دریای سرخ واقع شده و با کشورهای عربستان سعودی و عمان همسایه است. جمعیت این کشور به حدود بیست و چهار میلیون نفر می رسد که حدود پنجاه و سه درصد آنان سنی و بقیه عمدتا شیعیان زیدی هستند هر چند سایر فرقه های شیعه از جمله شیعیان دوازده امامی نیز در یمن سکونت دارند.