یارانه‌ خانوار و تولید در صورت اجرای فاز دوم هدفمندی چه تغییری می‌کند؟

سرویس اقتصادی جهان- علی رضایی: یکی از مسایلی که در 2 سال گذشته و هنگام بستن بودجه دولت به شدت مورد بحث بوده، میزان درآمدهای ناشی از آزاد سازی قیمت هاست. دولت در بودجه سال 90 این درآمد را به شدت غیر واقعی تخمین زده بود و از همین رهیافت هم نتوانست یارانه بخش تولید را پرداخت کند و با کسری بودجه مواجه شد.

به اعتقاد منتقدان، دولت با دخالت در بازارهای ارز و سکه توانسته است کسری بودجه 15 هزار میلیاردی خود را در سال 90 تامین کند.

در همین راستا، موضوع درآمدهای ناشی از اجرای هدفمندی در لایحه بودجه امسال هم به شدت مورد بحث و اختلاف بود اما این بار به نظر می رسد کمیسیون تلفیق تا حدودی بتواند زمینه تصمیم گیری درست را فراهم کند.

در لایحه بودجه سال 91 دولت پیشنهاد کسب درآمد  135 هزار میلیارد تومانی را داده است تا این میزان درآمد را در راستای اجرای فاز دوم قانون یارانه‌ها کسب کند. دولت در بودجه سال گذشته با توجه به افزایش ناگهانی قیمت ها و به اصطلاح شوک درمانی انجام گرفته 60 هزار میلیارد تومان درآمد برای هدفمندی یارانه ها پیش بینی کرده بود اما با وجود آنکه کمیسیون تلفیق این عدد به 54 هزار میلیارد کاهش داد باز هم دولت در تامین همین رقم موفق عمل نکرد.

همچنین دولت در بودجه سال 91 برای میزان پرداختی یارانه نقدی به مردم و تولید کنندگان هیچ اعداد و ارقامی را نیاورده که به اعتقاد برخی از نمایندگان مجلس خلاف قانون اساسی می باشد.

برخی نمایندگان معتقدند اگر دولت بدون ذکر اعداد و ارقام اقدام به پرداخت یارانه کند، خلاف اصل 52 و 53 قانون اساسی خواهد بود که در آن به یکپارچگی بودجه و ارقام آن اشاره دارد و باید ارقام بودجه سقف داشته باشد و گرنه شورای نگهبان آن را تأیید نمی‌کند.

در نتیجه عملکرد نامطلوب دولت، نمایندگان کمیسیون تلفیق در جلسه روز شنبه توکلی، قادری، نادران و تعداد دیگری از نمایندگان پیشنهاد کسب درآمد 54 هزار میلیارد تومانی از اجرای فاز دوم قانون یارانه‌ها را ارائه کردند و مصباحی‌مقدم نیز پیشنهاد کسب درآمد 72 هزار میلیارد تومانی از اجرای فاز دوم قانون هدفمندسازی یارانه‌ها را داد. در نهایت مبلغ 54 هزار میلیارد تومان تصویب شد که در این صورت اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها در سال جاری منتفی می شد.

این ارقام نشان می دهد که دولت در تخمین میزان درآمد خود از هدفمندی یارانه ها اشتباه فاحشی انجام داده و یا قصد شوک درمانی دیگری در اقتصاد را داشته است. در واقع بنابر پیشنهاد 135 هزار میلیاری دولت پیش بینی می شد،‌ قیمت بنزین به 2000 تومان در هر لیتر برساند که البته این موضوع توسط دولت تکذیب شد.

 اما با توجه به مصوبه امروز دوشنبه کمیسیون تلفیق که نظر خود را تغییر و میزان درآمد دولت را از 54 به 66 هزار میلیارد تومان تغییر داده است.

درصورت تصویب این رقم در صحن علنی، اعتبار یارانه های نقدی امسال نسبت به سال 90 ( 40 هزار میلیارد تومان) معادل 8 هزار میلیارد تومان افزایش نشان می‌دهد.

اگر جمعیت یارانه بگیر را حدود 70 میلیون ایرانی ( درصورت حذف 5 میلیون اقشار مرفه از دریافت یارانه فاز دوم ) در نظر بگیریم، سهم هر ایرانی از 8 هزار میلیارد تومان حدود 114 هزار تومان برای 12 ماه و 9 هزار و 500 تومان برای هر ماه می‌شود.

اگر دولت از خرداد ماه فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها را بر پایه مصوبه فوق آغاز کند، با توجه به اینکه تا پایان سال 10 ماه باقیمانده است، یارانه ماهانه هر ایرانی برای هر ماه 11 هزار و 400 تومان خواهد بود که در مجموع ( با احتساب یارانه فاز اول) به 56 هزار و 900 تومان خواهد رسید.

اما اگر فاز دوم از تیرماه اجرا شود، یارانه ماهانه هر فرد با 12 هزار و 600 تومان افزایش به 58 هزار و 100 تومان می‌رسد.

سهم تولید، سلامت و بیمه بیکاری

طبق مصوبه کمیسیون تلفیق از 66 هزار میلیارد تومان درآمد ناشی از آزاد سازی قیمت ها، 48 هزار میلیارد تومان برای سهم خانوار، 10 هزار میلیارد تومان سهم تولید و 6 هزار میلیارد تومان هم برای سلامت در نظر گرفته شده است و برای بیمه بیکاری نیز 2 هزار میلیارد تومان اختصاص می یابد.

اما درباره یارانه های بخش تولید پیشنهاد شده است که یارانه به تولیدگنندکانی تعلق بگیرد که عملکرد رو به رشدی داشته باشند. این یارانه ها می تواند به صورت یارانه تسهیلات بانکی به تولیدکننده پرداخت شود. در این صورت هزینه تولید کاهش پیدا می کند و به تبع آن قیمت تمام شده پایین تر می آید.

طبق قانون دولت موظف است، به نحوی قیمت ها را افزایش دهد که در پایان برنامه پنجم توسعه قیمت حاملهای انرژی به حداقل 95 درصد فوب خلیج فارس رسیده باشد.

در پایان باید گفت طبق قانون هدفمند کردن یارانه ها می بایست سالی 20 درصد به قیمت ها می افزود که عملکرد دولت در یک سال و نیم گذشته خلاف این موضوع بوده است.