فیلم‌بینی در نوروز؛ فیلم‌‌های قدیمی

فیلم‌بینی در نوروز؛ فیلم‌‌های قدیمی
بی بی سی فارسی

عزت‌الله انتظامی، اکبر عبدی، حمیده خیرآبادی، رضا رویگری و فریماه فرجامی در نمایی از اجازه‌نشین‌ها

این‌که تلویزیون‌ها بعضی وقت‌ها به سراغ فیلم‌های قدیمی می‌روند و دوباره و چندباره پخششان می‌کنند فقط به دلیل خالی بودن دستشان از فیلم‌های جدید نیست. بعضی فیلم‌ها هستند که دیدن چندباره‌شان هم لذت‌بخش است. بخصوص که بعضی‌هایشان سال‌ها پیش ساخته شده‌اند و احتمالا کوچکترهای خانه اصلا آنها را ندیده‌اند.

کم نیستند فیلم‌های ایرانی که این ویژگی را داشته باشند و ما از بین همه آن‌ها دو تا را برای یادآوری به شما انتخاب کرده‌ایم که هم به اندازه کافی قدیمی باشند که بچه‌ها آن‌ها را ندیده باشند و هم با حال و هوای عید بخوانند: اجاره‌نشین‌ها و شهر موش‌ها.

اجاره‌نشین‌ها

آپارتمانی در ناکجاآبادی در اطراف تهران در آستانه فرو ریختن است و در عین حال با توجه به مرگ صاحبان اصلی، وضعیت مالکیتش نامشخص. «عباس آقا سوپر گوشت» (با بازی عزت‌الله انتظامی) می‌خواهد با وکالت نیم‌بندی که از مالکان قبلی خانه دارد آپارتمان را مال خود کند و آقای قندی (با بازی اکبر عبدی) به همراه بعضی از همسایه‌ها می‌خواهند جلوی او را بگیرند. مادر و برادر عباس آقا سوپر گوشت و همسایه‌های دیگر هم هر کدام حال و هوایی برای خود دارند.

اجاره‌نشین‌ها ترکیبی است که در سینمای ایران و حتی در سینمای جهان کمیاب است. فیلمی که هم مردم خیلی دوستش داشته‌اند و هم منتقدان. اجاره‌نشین‌ها در سال ۱۳۶۵ که به نمایش درآمد، پرفروش‌ترین فیلم سال ایران شد و هنوز هم از نظر تعداد تماشاگر بین ده فیلم اول سینمای بعد از انقلاب است. اما این فقط سینماروها نبودند که اجاره‌نشین‌ها را دوست داشتند. در نظرسنجی‌هایی که هر از چندی از منتقدان سینمای ایران می‌شود اجاره‌نشین‌ها معمولا بین سه، چهار فیلم برتر بعد از انقلاب است.

اجاره‌نشین‌ها پرفروش‌ترین فیلم سال ۱۳۶۵ و یکی از پرتماشاگرترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران است

شاید اصلی‌ترین نقطه قوت اجاره‌نشین‌ها این است که برای خنداندن مردم از ادا در آوردن و شکلک ساختن و حتی شوخی‌های کلامی استفاده نمی‌کند و این موقعیت‌ها هستند که تماشاگر را می‌خندانند. صحنه آواز خواندن اکبر عبدی در حمام و ترک خوردن تدریجی دیوار با بالا رفتن صدای او شاید یکی از بهترین نمونه‌های این موقعیت‌ها باشد.

عزت‌الله انتظامی در اوج دوران بازیگری‌اش در نقش عباس آقا سوپرگوشت که داستان حول تصمیم‌های او پیش می‌رود، اکبر عبدی در زمانی که با بازی در مجموعه‌های تلویزیونی کودکان مثل بازم مدرسه‌م دیر شد، محله بهداشت و محله برو بیا محبوب خانواده‌ها بود در اولین تجربه‌اش در سطح اول سینمای ایران، حسین سرشار که در دنیای واقعی هم خواننده بود و در این فیلم نقش یک خواننده اپرا را بازی می‌کرد، و بازیگرانی چون ایرج راد، نادره خیرآبادی، سیاوش تهمورث، رضا رویگری، فریماه فرجامی، فردوس کاویانی و منوچهر حامدی که همگی در آن زمان از بازیگران شناخته شده سینما و تئاتر بودند، اجاره نشین‌ها را به یکی از دیدنی‌ترین فیلم‌های ایرانی تبدیل کرده‌اند.

حاشیه‌های جالب

داریوش مهرجویی در مصاحبه‌ای گفته که به نظر خودش اصلا فیلم کمدی نساخته بود و بعد از نمایش فیلم وقتی دید همه می‌خندند و می‌گویند فیلم کمدی است، بهش برخورده بود.

مهرجویی همچنین می‌گوید یکی از مقام‌های جمهوری اسلامی از مجید انتظامی (پسر عزت‌الله انتظامی) انتقاد کرده که چرا پدرت در اجاره‌نشین‌ها نقش "امام خمینی" را بازی کرده است؟

انتقادهای سیاسی از اجاره‌نشین‌ها به گلایه این مقام جمهوری اسلامی محدود نیست. محسن مخملباف که در دهه ۶۰ از حزب‌اللهی‌ترین سینماگران ایران بود، در زمان نمایش اجاره‌نشین‌ها نامه‌ای به علیرضا بهشتی، معاون سینمایی وقت وزارت ارشاد و از دوستان نزدیک میرحسین موسوی نخست‌وزیر وقت، نوشت. بخش‌هایی از نامه را بخوانیم: "وجود فیلم‌هایی چون اجاره‌نشین‌ها را به چه حسابی بگذارم. بی‌دقتی شما؟ بی‌اعتقادی شما؟ … ارج گذاری‌تان به جنگ را باور کنم یا اغماض‌تان را در مورد امثال اجاره‌نشین‌ها. امیدوارم که همچنان ما را متحجر ندانید که مثلا به هنر تبلیغاتی و سفارشی معتقدیم یا با انتقاد مخالفیم. اما انتقاد در چارچوب انقلاب و اسلام یا هجو اصل اسلام و انقلاب؟ … دو ساعت پیش که فیلم را دیدم حاضر بودم به خودم نارنجک ببندم و مهرجویی را بغل کنم و با هم به آن دنیا برویم. اما یک ربع پیش که با قرآن استخاره کردم خوب آمد که به شما بگویم و نه به کس دیگر." (به نقل از کتاب «تاریخ سینمای ایران»، نوشته جمال امید)

شهر موش‌ها

فیلم شهر موش‌ها در اوج محبوبیت مجموعه تلویزیونی مدرسه موش‌ها ساخته شد

خبر می‌رسد که قرار است گربه سیاه یا به قول موش‌ها «اسمشو نبر» به شهر موش‌ها حمله کند. موش‌ها تصمیم می‌گیرند دسته‌جمعی به شهر دیگری بروند. قرار می‌شود پدرها و مادرها از راه سخت و کوتاه بروند تا شهر جدید را آماده کنند و بچه‌ها هم با معلم و آشپزباشی از راهی طولانی‌تر اما آسان‌تر خود را به شهر جدید برسانند، اما در راه...

بعید است کسی در ایران دهه ۱۳۶۰ زندگی کرده باشد و کپل و دم‌باریک و خوش‌خواب و عینکی را نشناسد. بچه‌موش‌هایی که در یکی از پرطرفدارترین برنامه‌های تلویزیون ایران قرار بود بچه‌ها را با مدرسه دوست کنند. در سال ۱۳۶۴ و در حالی که مجموعه تلویزیونی مدرسه موش‌ها در اوج بود، فیلم سینمایی شهر موش‌ها بر اساس داستان‌های همان شخصیت‌ها ساحته شد که آن هم همان‌طور که پیش‌بینی میشد با استقبال زیادی در سینماها روبرو شد.

عروسک‌گردانان مدرسه موش‌ها

دلیل این‌که ما در نوروز ۹۲ و بعد از ۲۸ سال به سراغ این فیلم رفته‌ایم، جز دلایلی که در ابتدای نوشته گفتیم، این است که در اسفند ۹۱ اعلام شد قرار است شهرموش‌ها ۲ ساخته شود. این‌طور که منیژه حکمت، تهیه‌کننده فیلم، اعلام کرده کارگردان قسمت دوم شهر موش‌ها مرضیه برومند خواهد بود که مدرسه موش‌ها و شهر موش‌ها را (دومی به همراه محمدعلی طالبی) کارگردانی کرده بود.

البته باید دید آیا عوامل اصلی مجموعه و فیلم قبلی در این فیلم هم حاضر خواهند بود یا نه. از جمله عروسک‌گردانان و گویندگان اصلی فیلم و مجموعه قبلی می‌توان از حمید جبلی (کپل)، ایرج طهماسب (دم‌باریک)، فاطمه معتمدآریا (نارنجی) و کامبیز صمیمی‌مفخم (گوش‌دراز) نام برد که دست‌کم در مورد آقای صمیمی‌مفخم به دلیل فوت او در سال ۱۳۷۶ می‌توان مطمئن بود که در شهر موش‌ها ۲ حضور ندارد.

خانم حکمت وعده داده که این فیلم در خرداد ۹۲ جلوی دوربین برود که یعنی اگر مشکلی پیش نیاید در طول سال ۹۲ در سینماها نمایش داده خواهد شد. به نظرم این تعطیلات نوروزی فرصت خوبی است که سی‌دی فیلم و مجموعه شهر موش‌ها و مدرسه‌ موش‌ها را تهیه کنید و اگر بچه دارید، با بچه‌هایتان به دیدنش بنشینید که آنها هم با فضا و شخصیت‌های مجموعه آشنا شوند که در زمان اکران، لذت بیشتری از فیلم ببرند.

منبع خبر: بی بی سی فارسی

اخبار مرتبط: فیلم‌بینی در نوروز؛ فیلم‌‌های قدیمی