شورای دانش آموزی و "هویت صنفی" علی پورسلیمان

اول آبان ماه روز برگزاری انتخابات شورای دانش آموزی است.
یکی از ارکان مدرسه که متاسفانه با گذشت بیش از ۱۰ سال از شکل گیری آن هنوز جایگاه واقعی خود را در میان دانش آموزان و ارکان دیگر مدرسه پیدا نکرده است "شورای دانش آموزی" است.
ایده تشکیل این شورا در زمان آقای خاتمی مطرح و توسط وزیر وقت آقای مظفر جهت اجرا به مدارس ابلاغ گردید.

با این که فلسفه تشکیل این شورا منبعث از روح کلی اجتماع در آموزه های دولت آقای خاتمی متجلی گردید و عبارت از: "تمرکز زدایی، جلب مشارکت، واگذاری اختیارات، انعطاف پذیری در برنامه ها" بوده است؛ اما روند اجرا و گذشت زمان نشان داده است که شورای دانش آموزی هنوز نتوانسته در جهت جامه عمل پوشیدن به ایده "مدرسه محوری" حرکت کند.
اگرچه تاکنون پژوهش و یا کار میدانی صحت این ادعا و یا تئوری را اثبات نکرده است اما مشاهده وضعیت و جایگاه این شورا در اکثر مدارس می تواند برخی از حقایق را روشن نماید .
اهداف تشکیل این شورا چنین بیان شده است :
"به منظور مشارکت دانش آموزان در امور مربوط به مسائل آموزشی-پرورشی-انضباطی و ایجاد ارتباط صحیح و مستقیم بین دانش آموزان و اولیای مدرسه شورای دانش آموزی تشکیل گردیده است. اهداف تفضیلی این شورا به شرح زیر است:

تحکیم وتعمیق ارشها و باورهای دینی
ارج نهادن به شخصیت و کرامت دانش آموزان و تقویت خود باوری و اعتماد به نفس در آنان
استفاده از نقطه نظرات دانش آموزان در امور مختلف مدرسه
تسهیل در حسن اجرای برنامه های آموزشی و پرورشی و امور اجرایی مدارس از طریق واگذاری مسئولیت به آنان
زمینه سازی برای آموزش و ارتقاء سطح فرهنگی -اجتماعی و سیاسی دانش آموزان برای حضور بهتر و موثرتر آنان در همه عرصه های اجتماعی
توسعه قدرت تصمیم گیری و بهبود نظام آن از طریق مشارکت دانش آموزان
ایجاد بستر مناسب جهت تعامل فکر و اندیشه و نظر دانش آموزان با مسئولین در فرایند آموزش و پرورش

علی رغم تدوین اهدافی با چشم انداز و استراتژی علمی و به روز آن ، به نظر نمی رسد که شوراهای دانش آموزی در عملکرد خود موفق و یا موثر بوده باشند.
شاید بتوان گفت که روزمرگی ریشه دوانده در سایر ارکان مدرسه که توسط سطوح بالا تقویت و مزمن می گردد به این شورا نیز سرایت کرده و آن را تحت تاثیر قرار داده است.
مهم این است که دانش آموزان این شورا را جدی گرفته و از طریق سازوکار تعریف شده در این شورا، "هویت صنفی" مشخص و مبتنی بر یک تئوری آینده نگر برای خود تدوین کنند.
اگر چنین ظرفی شکل بگیرد سایر ارکان مدرسه تحت تاثیر محوری به نام "دانش آموز" قرار خواهد گرفت و دیگر شورای دانش آموزی یک رکن فرمایشی و یا صوری نخواهد بود!
دانش آموزان به علت داشتن آمادگی جسمی و روانی که پتانسیل قابل دفاعی را برای عنصر "تغییر" فراهم می آورد قادر به انجام چنین ایده ویا برنامه ای هستند.
تشکل های معلمان نیز در آموزش و پرورش باید در جهت تببین و توسعه این "هویت صنفی" گام بردارند و همان گونه که خود را موظف به دفاع از حقوق صنفی معلمان می دانند، فایلی را نیز برای طبقه "دانش آموز" در برنامه های خود بگنجانند.
ایجاد و توسعه اعتماد میان "دانش آموز" و "مدرسه" به شکل گیری حلقه ارتباط موثر میان "مدرسه" و "خانواده" کمک خواهد کرد و به نظر می رسد از این طریق می توان به تاسیس یک "شخصیت اجتماعی" جهت پایه گذاری یک "توسعه پایدار" امیدوار بود.
دانش آموزان امروز، کارگردانان فردای جامعه هستند و "اعتراض" بدون داشتن زمینه خودآگاهی فردی و اجتماعی ممکن است در نهایت به "تنفر کور" مبدل گردد و مباد از آن روزی که بخواهد این دور باطل دوباره تکرار گردد...

* علی پورسلیمان – مسئول تشکیلات و برنامه ریزی سازمان معلمان ایران

اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید: