بمب خبری جدید قوه قضاییه ایران: احضار مارک زاکربرگ

قوه قضاییه ایران بمب خبری جدیدی را در فضای رسانه ای جهان منفجر کرده که اجزای آن، "ابر-کلیدواژه هایی" در حد "فیس بوک" و "مارک زاکربرگ" هستند

اقدام یک قاضی ایرانی در کلیک احضار مارک زاکربرگ مدیر فیس بوک به دادگاه، نشان دهنده ابعادی جدید از "خبرسازی جهانی" محافظه کاران ایران در مواجهه با فضای مجازی است.

این اقدامات، نوعا برای مقابله با فعالیت هایی صورت می گیرند که محافظه کاران، انجامشان را در فضای مجازی مضر می‌دانند. اما نتیجه، جلب توجه -به شدت منفی- رسانه های جهان در ابعادی است که بعضا، از موضوعاتی همچون انتخابات ریاست جمهوری بسیاری از کشورها نیز فراتر می رود.

دلیل خبرساز شدن غیرطبیعی این گونه اخبار، ارتباط آنها با مفاهیم و کلید واژه هایی به شدت آشنا در سطح افکار عمومی بین‌المللی است که فقط برای مخاطبان اخبار سیاسی و "جدی" معنی دار نیستند. این کلیدواژه ها برای صدها میلیون نفر از شهروندان جهان – از سیاستمداران و روزنامه نگاران گرفته تا کاربران نوجوان شبکه های اجتماعی- اهمیت دارند.

نمونه ای مشخص از خبرساز شدن اخبار مرتبط با کلیدواژه های بین المللی، کلیک برخورد هفته پیش با دست اندرکاران ویدیوی "خوشحال" در تهران بود. ویدیویی که مشابه آن در بسیاری از نقاط جهان ساخته شده بود و در حالت عادی، جذابیت رسانه ای فوقالعاده ای برای غیرایرانیان نداشت. اما کسانی در مجموعه قضایی – امنیتی ایران تصمیم گرفتند که این دست اندرکاران را دستگیر کنند و همین تصمیم، باعث شد تا تقریبا تمام رسانه های بزرگ دنیا داستان برخورد محافظه کاران با جوانان "خوشحال" را پوشش بدهند.

چنین پوششی، به لحاظ قواعد رسانه ای اجتناب ناپذیر بود. آهنگ "خوشحال" ، معروف ترین آهنگ روز جهان با "صدها میلیون" شنونده بود (تنها یکی از موزیک – ویدیوهای این آهنگ بر روی یوتیوب، تاکنون نزدیک به کلیک ۲۷۰ میلیون بیننده داشته است). این آهنگ، از چند هفته قبل به مضمون اصلی یک کمپین گسترده بین‌المللی مورد حمایت سازمان ملل با موضوع "شادی" تبدیل شده بود. خواننده آن، فارل ویلیامز هم، نامزد ۱۰ جایزه موسیقی "گرمی" شده و ۳ جایزه به دست آورده بود.

سرانجام آنکه محل وقوع خبر، جمهوری اسلامی ایران بود که به خودی خود، در معرض حساسیت رسانه ای ویژه قرار داشت.

به این ترتیب، مجموعه ای از کلیدواژه های (انگلیسی) "خوشحال"، "فارل ویلیامز" و "ایران"، صدا و تصویر جذاب (از نسخه اصلی ویدیو گرفته تا نسخه شبیه سازی آن توسط جوانان ایرانی) و سوژه دست اول (دستگیری این جوانان و اعتراف گیری تلویزیونی از آنها)، چنان ترکیب کم نظیری را تشکیل داد که نه تنها کاربران شبکه های اجتماعی، که رسانه‌های بزرگ و کوچک جهان نیز نمی‌توانستند در مقابل وسوسه پوشش گسترده آن مقاومت کند.

اکنون، به فاصله حدود یک هفته از این خبرسازی جهانی، قوه قضاییه ایران بمب خبری جدیدی را در فضای رسانه ای جهان منفجر کرده که اجزای آن، "ابر-کلیدواژه هایی" در حد "فیس بوک" (با یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون کاربر) و "مارک زاکربرگ" هستند.

این خبر، تا این لحظه در ده ها رسانه بزرگ جهان بازتاب داشته و با واکنش طنزآلود و گسترده کاربران شبکه های اجتماعی مواجه شده است و همین روند، لابد در آینده نیز ادامه خواهد داشت.

مشکل بتوان فهمید قاضی خبرسازی که حکم بازداشت مارک زاکربرگ را صادر کرده، چگونه احتمال می داده که با این کار، تاثیری بر فعالیت های فیس بوک و زیرمجموعه‌های آن بر جای می گذارد. به همین نسبت، اساسا قابل تصور نیست که تاثیر بازداشت "خوشحال" های ایرانی نیز، با هر تحلیل، کوچکترین منفعتی به محافظه‌کاران حاکم بر ایران رسانده باشد. به ویژه در شرایطی که پیش بینی نتایج اجتناب ناپذیر برخوردهایی از این جنس، قاعدتا در فضای معادلات رسانه ای جهان چندان دشوار نبوده است.

در نهایت، قابل انکار نیست که ناآشنایی محافظه کاران با واقعیت های جدید رسانه‌های مجازی، به تدریج ابعاد گسترده تری می یابد. پدیده ای که هزینه هایش برای حکومت ایران، به گونه ای بی سابقه در حال افزایش است.