تغییرزمین‌بازی‌نرخ‌سودبانکی

سرویس اقتصادی «فردا»: گزارش‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد نرخ سود سپرده‌گذاری در بازار بین بانکی از 20 درصد در ابتدای بهمن‌ماه سال قبل به حدود 28 درصد در اواخر مردادماه رسیده است. افزایش این نرخ علامتی است که می‌تواند نشان دهد هزینه استفاده از پول در بازاری که بر مبنای عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، چه رقمی است. روند این بازار در هفت ماه گذشته نشان می‌دهد حرکت شاخص نرخ سود در این بازار در مجموع افزایشی بوده است. این روند گرچه در مقاطعی با گسست‌هایی همراه بوده، اما مجموعا این تصویر را ارائه می‌کند که در مدت مذکور نرخ استقراض پول در بازار بین‌بانکی 4/1 برابر شده است.
 در واقع این روند دو پیام دارد: نخست اینکه در هفت ماه گذشته هزینه استفاده از پول با وجود کاهش تورم در اقتصاد ایران افزایش یافته است. عامل دومی هم که می‌تواند توضیح‌دهنده این روند باشد این است که کمبود منابع در بانک‌ها و نیاز این بازار به نقدینه خواهی، موجب شده است که طی هفت ماه گذشته 40 درصد به نرخ سود در بازار بین بانکی افزوده شود. برای بررسی دقیق‌تر این روند ريال ابتدا باید ساختار بازار بین‌بانکی تبیین شود تا نشان داده شود چرا از روند رخ داده در این بازار می‌توان این دو پیام را دریافت کرد.
 بازار بین بانکی چیست؟
بازار بين بانكي يكي از زیرمجموعه‌های بازار پول است كه در آن بانك‌ها و ساير موسسات اعتباري نسبت به معاملات با يكديگر جهت تامين مالي كوتاه‌مدت مبادرت مي‌ورزند. اين بازار حداقل دو نقش حياتي در نظام‌هاي مالي نوین ايفا مي‌كند: اولين و مهم‌ترين نقش آن مداخله فعالانه و موثر بانك مركزي در اجراي سياست پولي از طريق راهبري نرخ‌هاي سود است و نقش دوم بازارهاي بين بانكي كارآمد، انتقال نقدينگي از موسسات مالي داراي مازاد وجوه به موسسات داراي كسري وجوه است.در واقع موسسات دارای مازاد منابع، می‌توانند وجوه خود را نزد موسساتی که با کسری روبه‌رو هستند، به‌صورت یک شبه، یک هفته‌ای، دو هفته‌ای یا در بازه بزرگ‌تری بین یک ماه تا یک سال سپرده‌گذاری کنند؛ اما معمولا طول این دوره به دلیل نرخ بالایی که استقراض از بازار بین بانکی دارد، کوتاه و نهایتا در حد همان چند روز است. نرخ استفاده از پول در بازار بین بانکی بر اساس توافق طرفین تعیین می‌شود. بنابراین از آن جهت که تعیین نرخ بدون مداخله ضلع سوم یا یک عامل بیرونی صورت می‌گیرد، می‌توان با اندکی ساده‌سازی گفت که نرخ بازار بین بانکی، می‌تواند پایه‌ای برای تعیین سطح عمومی نرخ سود در اقتصاد باشد. در دنیا نیز چنین روالی وجود دارد: نرخ «لایبور» برابر با میانگین نرخ بهره بین بانکی است که بانک‌ها برای دوره‌های کوتاه‌مدت به یکدیگر وام می‌دهند و این نرخ مبنای تعیین نرخ بهره در دنیا است.
 روند بازار بین بانکی گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد از ابتدای دی‌ماه تا اواسط بهمن‌ماه، نرخ سود در این بازار بین سطوح 21 درصد تا 22 درصد بوده است.