ایران مهم‌ترین ذینفع خاورمیانه

ریشارد هرتزینگر

اینکه ایران شریک استراتژیک غرب در نبرد علیه داعش محسوب می‌شود، یک اشتباه فاحش است. تهران از هرج و مرج ایجاده شده در خاورمیانه سود می‌برد تا به همراه روسیه یک محور ضدغربی ایجاد و آن را تقویت کند.

ویرانگری نیروهای داعش نه تنها علیه تمامی گروه های قومی و نژادی انجام می شود، بلکه میراث فرهنگی غیرقابل جایگزین متعلق به کل بشریت را نیز ازبین می برد.

طنین نداهای برخاسته برای انجام یک عملیات واحد ازسوی تمامی کشورهای "متمدن" علیه این تهدیدهای مفرط باید بیشتر شود، چرا که اختلافات میان آنها به سبعانیت داعشی ها دامن می زند.

شاید لااقل این خطر آخرالزمانی باعث شود تا رویارویی‌های بین المللی کاهش یافته و هماهنگی بیشتری در نزد جوامع جهانی ایجاد شود.

ولی این ایده می تواند ما را به شکلی خطرناک به بیراهه بکشاند. جهادگرایان داعش بیگانگانی نیستند که به ناگهان از فضا نزول کرده باشند و باعث هماهنگی و همسویی جوامع بشری با یکدیگر شوند. سیاست جهانی به مانند فیلم های علمی- تخیلی عمل نمی‌کند.

 

جهادگرایان داعش بیگانه نیستند که از آسمان نزول کرده باشند

داعش محصول افراط گرایی افسارگسیخته در ساختارهای قدرت است که از دهه ها قبل در جای جای خاورمیانه شکل گرفته؛ یک ثبات نسبی گول زننده.

ذینفع اصلی این وضعیت جمهوری اسلامی ایران است. این کشور در سایه اقدامات ائتلاف بین المللی به رهبری ایالات متحده، به راحتی در سوریه رفت و آمد می کند و عراق را نیز به طور کامل تحت کنترل خود دارد.

دو سوم از حملات کنونی ارتش عراق برای بازپس گرفتن تکریت از دست داعش درحقیقت توسط شبه نظامیان شیعه انجام می شود که کلاً زیر نظر سپاه قدس عمل می کنند. یک ژنرال آمریکایی معتقد است که این اقدامات "چیز خوب"ی است، چرا که شبه نظامیان طرفدار ایران حداقل علیه جامعه سنی این کشور اقدامات تلافی جویانه انجام نمی دهند.

 

تهران عراق را پس گرفت

مشکل درست همین جاست: قدرت و نفوذ فزاینده ایران در عراق از زمان خروج نیروهای آمریکایی با مقابله علیه ارعاب تروریست‌های سنی افزایش یافته. ایران که به هیچ وجه به عنوان یک عامل ثبات شناخته نمی شود، مایل است آتش درگیری‌ها با قدرت‌های عرب سنی بیشتر شود و درگیری‌های خشونت بار بیشتری در منطقه راه بیفتد.

حکومت اسد در سوریه از مدت ها قبل بدون مشارکت نظامی ایران و حزب الله لبنان نمی توانست قدرت خود را حفظ کند. اکنون افکار عمومی جهانیان به حدی درگیر اقدامات دهشتناک داعش شده که سرکوب‌های مرگبار اسد تقریباً از یادها رفته است.

سال گذشته، ۲۱۰۰ نفر ازسوی جلادان حکومت اسد تا حد مرگ شکنجه شدند. درخلال چهار سال گذشته، نزدیک به ۱۲ هزار زندانی به دلیل شکنجه، اعتصاب غذا، و نبود مراقبت های پزشکی در زندان های سوریه جان باختند.  

از زمانی که ایالات متحده تصمیم به مداخله نظامی محدود علیه داعش گرفت، حکومت اسد عملاً مصون از تعرض شده. روسیه و ایران، به عنوان حامیان او، با حملات هوایی آمریکا در خاک سوریه که بخش اعظم آن را داعش اشغال کرده مدارا می کنند؛ به شرط آنکه فرد مورد حمایت شان در دمشق از حملات هوایی در امان باشد.

 

امتیازدهی به آیت الله ها اشتباه بزرگی است

توافق نامکتوب قدرت‌های غربی با حکومت ایران از این ایده نشأت می گیرد که می توان امتیازاتی را در چارچوب همکاری های امنیتی آتی در منطقه برای حکومت آیت‌الله‌ها درنظر گرفت. براساس این تفکر، به نظر می رسد که رییس جمهور اوباما نیز آماده است تا امتیازات قابل توجهی را در راستای برنامه اتمی ایران تقدیم حکومت این کشور کند.

اسراییل تنها کشوری نیست که از جاه طلبی های ایران نگران است، بلکه عربستان سعودی و دیگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس نیز نسبت به این مسأله هشدار داده اند. آنها همگی از همان دیدگاهی برخوردارند که نخست وزیر اسراییل، بنیامین نتانیاهو، در سخنرانی مناقشه آمیزش در کنگره آمریکا بیان کرد و از نزدیک شدن کشورهای غربی به تهران به انتقاد پرداخت.

 

روسیه، به عنوان شریک ایران و سوریه

به همان میزان که غرب درتلاش است تا در خاورمیانه ایجاد ثبات کند، حکومت تهران درصدد است تا حد امکان در برابر نفوذ کشورهای غربی در منطقه مانع تراشی کند. درهمین راستا، ایران و روسیه با یکدیگر پیمان نظامی امضاء کرده اند.

مسکو با استفاده از حق وتوی خود در سازمان ملل همواره از حکومت اسد حمایت کرده و به شکلی قابل توجه با جنگ علیه دمشق به مخالفت برخاسته. این اقدامات درنهایت به رشد داعش منجر شد. ولی کرملین و متحدش در دمشق همچنان به دنبال ثبات اند.

البته پوتین در خاورمیانه از همان سیاستی پیروی می کند که در اروپا اتخاذ کرده: تضعیف ایالات متحده و درنتیجه به حاشیه راندن تمامی کشورهای غربی. ولی این رویکرد تنها به افزایش احساسات ضدغربی خواهد انجامید که ممکن است در آینده دردسرهایی برای یافت شرکای استراتژیک و امنیتی ایجاد کند.  

منبع: دی ولت، ۱۲ مارس ۲۰۱۵